Rowerem po Warmii – odkrywanie malowniczych szlaków dla miłośników jazdy na dwóch kółkach

Warmia to niewielki geograficznie region w Polsce, mogący zaoferować wielbicielkom i wielbicielom jazdy na rowerze interesujące trasy o różnym stopniu trudności. Tu łatwo znaleźć szlaki prowadzące z dala od zgiełku wielkich miast, odkryć historię regionu oraz odpocząć na łonie natury. W naszym poradniku podsuwamy kilka propozycji ścieżek rowerowych, które warto wziąć pod uwagę planując swój kolejny wypad rowerowy w tę część Polski.

Rowerem po Warmii – dlaczego warto się tam wybrać?

Strzeliste wieże gotyckich kościołów, małe i średnie jeziora otoczone lasami, kwieciste łąki, ścieżki prowadzące przez falujące pola zbóż to często pierwsze skojarzenia, które przychodzą do głowy osobom na myśl o Warmii. Ten stosunkowo mały geograficznie region to raj dla wędkarzy i żeglarzy, którzy chcą odpocząć od turystycznego zgiełku panującego czasami na Mazurach – graniczących z Warmią. Tu mogą zaplanować odpoczynek również rodziny z dziećmi i odkryć ten malowniczy region oraz jego historię. Przygotowane ścieżki rowerowe prowadzące przez różne zakątki są znakomitą opcją dla fanek i fanów jednośladów szukających wypoczynku z dala od wielki aglomeracji miejskich. W naszym poradniku przedstawiamy propozycje czterech tras rowerowych na Warmii, które warto przemierzyć w tym regionie.

Łynostrada – rowerem wzdłuż głównej rzeki Warmii

Łyna jest najdłuższą z rzek prowadzących przez Warmię i została też obrana do wytyczenia drugiej co do długości trasy rowerowej w regionie, tzw. Łynostrady. Pięknie meandrujące koryto tej ciągle dzikiej rzeki, przyroda na wyciągnięcie ręki oraz możliwość zwiedzania atrakcyjnych historycznie miejsc, to atuty tego szlaku rowerowego.

Trasa rowerowa Łynostrada

Długość trasy: 113 km

Orientacyjny czas jazdy: około 2-3 dni

Stopień trudności: średnia

Przebieg: Dobrzyń k. Nidzicy – Olsztyn – Redykajny – Brąswałd – Barkweda – Cerkiewnik – Swobodna – Dobre Miasto – Kunik – Smolajny – Łaniewo – Lidzbark Warmiński.

• Łynostrada to nowa trasa rowerowa na mapie Warmii, która została wytyczona zaledwie kilka lat temu. Można ją podzielić na trzy fragmenty: Łynostradę południową (prowadzącą z okolic Nidzicy do Olsztyna), olsztyńską (wytyczoną w mieście), warmińską (część z Olsztyna do Lidzbarka Warmińskiego). Dzięki temu nawet osoby jeżdżące na rowerze tylko okazjonalnie mogą wybrać sobie interesujący je fragment i podziwiać Warmię z perspektywy siodełka.

• Na każdym z odcinków Łynostrady jest wiele interesujących miejsc, na które warto zwrócić uwagę. Oto niektóre z nich:

  • Łynostrada południowa: rezerwat przyrody „Źródła Rzeki Łyny” to znakomity początek trasy oraz możliwość podziwiania rozległej doliny z bocznymi wąwozami, gdzie swój bieg rozpoczyna właśnie najdłuższa rzeka regionu. W położonej nieopodal Nidzicy warto zajrzeć do krzyżackiego zamku z XIV wieku, który był dawniej siedzibą komturów, wójtów czy urzędów miejskich. Na tym odcinku szlaku można też stanąć na granicy między Warmią a Mazurami (wsie Ząbie i Kurki) oraz obejrzeć pozostałości największego cmentarza z czasów I wojny światowej (okolice Łyńskiego Młyna). Tuż przed Olsztynem Łynostrada prowadzi przez Las Warmiński – wyjątkowy rezerwat przyrody bogaty w starodrzew, gdzie bieg rzeki przypomina górski potok oraz jest szansa spotkania jelenia europejskiego.

  • Łynostrada olsztyńska: ten prowadzący przez stolicę Warmii i Mazur fragment szlaku to gratka dla osób, które lubią łączyć turystykę rowerową ze zwiedzaniem. Olsztyn okrzyknięty w 2024 roku najlepszym do życia miastem ma do zaoferowania bogaty wachlarz atrakcji, do których należą m.in. Zamek Kapituły Warmińskiej, gdzie rezydował Mikołaj Kopernik, a dziś mieści się siedziba Muzeum Warmii i Mazur, stare miasto z gotycką archikatedrą czy Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne. Tu w granicach miasta znajduje się aż 11 jezior, na których można uprawiać różne sporty wodne.

  • Łynostrada warmińska: zostawiając za sobą Las Miejski w Olsztynie rozpoczyna się przed nami kolejny fragment tego nadrzecznego szlaku rowerowego. W Dobrym Mieście można zatrzymać się na chwilę dłużej i odsapnąć w parku przy Małej Łynie. Warto zajrzeć do drugiego co do wielkości kościoła na Warmii – Kościoła pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych. Mieszczący się w odrestaurowanych kamienicach Skansen Miejski odkryje przed turystami odtworzone dawne zakłady rzemieślnicze. W mijanej miejscowości Smolajny znajduje się dawny pałac biskupów warmińskich, w którym ma powstać muzeum biskupa Ignacego Krasickiego, znanego poety i bajkopisarza. Zwieńczeniem ostatniego fragmentu Łynostrady jest Lidzbark Warmiński, gdzie rowerowa trasa z biegiem Łyny łączy się ze Wschodnim Szlakiem Rowerowym GreenVelo – najdłuższą ścieżką rowerową w regionie. W Lidzbarku Warmińskim, zwanym też polską Wenecją, brzegi Łyny i Symsarny łączy 20 mostków, kładek, mosteczków. Nie przegap także gotyckiego grodu Zamku Biskupów Warmińskich, określanego mianem „Wawelu Północy”, w którym rezydował Mikołaj Kopernik oraz tworzył biskup Ignacy Krasicki. Obecnie jest on siedzibą Muzeum Warmińskiego. W budynkach przedzamcza znajduje się hotel, który jest zaliczany do Miejsc Przyjaznych Rowerzystom. Spacerując uliczkami miasta uda nam się dotrzeć m.in. do późnogotyckiego kościoła farnego, historycznej remizy straży pożarnej, eklektycznego ratusza, prawosławnej cerkwi oraz podziwiać pozostałości miejskich fortyfikacji – Wysoką Bramę i mury obronne. Oranżeria Krasickiego z punktem widokowym może być ciekawą opcją na zwieńczenie wizyty w dawnej stolicy Warmii.

• Łynostradę wytyczono w dużej mierze w oparciu o istniejące wcześniej drogi i ścieżki rowerowe. Ruch samochodowy na trasie jest niewielki. Zwłaszcza na odcinku południowym jest jednak wiele fragmentów szutrowych, na których sprawdzą się rowery do jazdy w terenie.

Przebieg: Frombork – Różaniec – Nowa Pasłęka – Braniewo – Bobrowiec – Bemowizna – Dąbrowa – Chruściel – Wielkie Wierzno – Jędrychowo – Nowiny – Ronin – Frombork.

• Frombork, gdzie po wielu latach poszukiwań, udało się zlokalizować miejsce pochówku Mikołaja Kopernika, to znakomity punkt startowy szlaku. Urokliwie położona niewielka miejscowość przy Zalewie Wiślanym ma do zaoferowania wiele atrakcji takich jak: Wzgórze Katedralne, a na nim gotycka Katedra Wniebowzięcia NMP (Bazylika Archikatedralna) – największy kościół na Warmii z grobem Mikołaja Kopernika, Wieża Radziejowskiego, czyli dawna dzwonnica i latarnia morska – dziś punkt widokowy, planetarium oraz miejsce ekspozycji sztuki oraz możliwość obejrzenia wielkiego, zawieszonego wahadła Foucaulta. W Pałacu Biskupów na Wzgórzu Katedralnym mieści się Muzeum Mikołaja Kopernika, a położone nieopodal Nowy Pałac Biskupi i Wozownia Sztuk również zachęcają do zwiedzania oraz podziwiania ekspozycji muzealnych.

• Opuszczając Frombork i przemieszczając się do Braniewa mamy szansę na przejazd malowniczymi ścieżkami wzdłuż wybrzeża Zalewu Wiślanego oraz rzeki Pasłęki. Na odcinku rzeki prowadzącym na południe od Braniewa znajduje się największy rezerwat przyrody w województwie warmińsko-mazurskim „Ostoja bobrów na rzece Pasłęce“, gdzie pod ochroną znajduje się ok. 70 bobrzych rodzin.

• W Braniewie, które jest najstarszym miastem na Warmii, warto zatrzymać się na dłuższą chwilę. Miasto to posiada kilka interesujących zabytków, chociaż nie zachowały się one w całości lub zostały odbudowane. Do miejsc wartych zobaczenia należą: Wieża Bramna, Bazylika św. Katarzyny Aleksandryjskiej, Wieża Młyna Kieratowego, Baszta Prochowa, kościół ewangelicki, Pałacyk Potockiego, Wieża Klesza, w której ma swoją siedzibę Muzeum Ziemi Braniewskiej.

• W miejscowości Ronin (na południe od Fromborka) mieści się Park Astronomiczny i Obserwatorium Mikołaja Kopernika. Na Górze Żurawiej rozmieszczone są pawilony oraz tarasy obserwacyjne, a w parku znajdują się teleskopy i lunety, które zachęcają do eksploracji nieba. Ciekawostką są tu zrekonstruowane instrumenty astronomiczne używane przez Mikołaja Kopernika.

• Całość pętli rowerowej Frombork – Braniewo – Frombork przebiega drogami asfaltowymi oraz po betonowych płytach oferując wygodny przejazd. Jest to zatem trasa przyjazna rodzinom z dziećmi i początkującym rowerzystkom i rowerzystom, którzy dysponują wyłącznie rowerami turystycznymi.

Przebieg: Orneta – stacja Opin – stacja Łaniewo – Lidzbark Warmiński.

• Podróż Szlakiem Kolejowym można rozpocząć w jednym z obu miast. Ci, którzy chętniej przemierzają dłuższe odległości mogą wykorzystać sposobność i w Lidzbarku Warmińskim wjechać na Łynostradę, a nią podróżować dalej na południe Warmii.

• Szlak Kolejowy z pewnością wybiorą osoby, które pragną podziwiać piękne widoki oraz obcować z naturą. Wyznaczona trasa wiedzie przez tereny Równiny Orneckiej, które są zróżnicowane krajobrazowo – od otwartych przestrzeni, na których królują łąki i pola, po obszary leśne.

• Nawigacja po trasie jest prosta, gdyż polega na jeździe starym nasypem kolejowym, z którego można zjechać, aby odpocząć (stacje Opin i Łaniewo) lub obejrzeć zabytki w okolicy.

• Ciekawymi historycznie miejscami na Szlaku Kolejowym są np. w Ornecie: dwa gotyckie kościoły św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty – niezwykle bogato i oryginalnie zdobione, np. ceramiką. Ponad to na uwagę zasługują ornecka klasycystyczna cerkiew z XIX w., centrum miasta z zachowanym średniowiecznym układem urbanistycznym, kamienice z podcieniami z XVII-XIX w. oraz gotycki ratusz, w którego barokowej wieży znajduje się najstarszy na Warmii dzwon z XIV w.
  Lidzbark Warmiński też ma do zaoferowania wiele atrakcji historycznych, o który wspominaliśmy opisując Łynostradę. Warto dodać, że rodziny z dziećmi mogą aktywnie spędzić czas również pływając na kajakach, relaksując się na Bulwarze nad Łyną bądź zażywając kąpieli w Termach Warmińskich.

Trasa rowerowa na Warmii: Gościniec Niborski

Gościniec, nazywany również traktem królewskim, to droga, która jako nieliczna do dziś zachowała swój pierwotny kształt i charakter, i na której można zaobserwować ślady dawnych jej użytkowników. Gościniec Niborski stanowił niegdyś fragment niezwykle ważnej arterii łączącej Warszawę i Królewiec, a po jego gruncie mieli stąpać wielcy humaniści polskiego odrodzenia: Jan Kochanowski, Mikołaj Rej i Andrzej Frycz-Modrzewski.

Szlak rowerowy „Gościniec Niborski”

Długość trasy: 35,5 km (w jedną stronę)

Orientacyjny czas jazdy: ok. 3 godz.

Stopień trudności: łatwy

Przebieg: Napiwoda – Kurki – Jezioro Łańskie – Gągławki – Bartąg

• Właściwy szlak rozpoczyna się w Napiwodzie (lub Bartągu). Jeśli wybierzesz wariant kolejowy, wysiądź w Nidzicy. Przy miejscowym kościele skręć w kierunku Radomina, a po kilkuset metrach ujrzysz pierwsze oznaczenia czerwonego szlaku. Do Napiwody prowadzi przyjemna, szeroka, rzadko uczęszczana droga, którą okala bajeczny, sosnowy las.

• Przetnij asfaltową szosę, biegnącą w stronę Łyny i miń faunistyczny Rezerwat Przyrody Jezioro Orłowo Małe, założony w celu ochrony żółwi błotnych.

• Do Kurek, historycznej granicy Warmii, prowadzi szeroki, leśny dukt, pokrywający się z się z europejskim długodystansowym szlakiem pieszym E11. W tym miejscu warto zrobić krótką przerwę i zajrzeć do lokalnego kościoła św. Maksymiliana Kolbe, opatrzonego witrażami z końca XVIII wieku i epitafium poświęconym mieszkańcom okolicznych miejscowości poległym w czasie II wojny światowej.

• Teraz kieruj się drogą krajową nr 58 w stronę Olsztynka, by po kilkuset metrach podziwiać piękne widoki na Kiernoz Wielki. Następnie skręć w kierunku Orzechowa. Miń dobrze utrzymany parking leśny z tablicą informacyjną dotyczącą Gościńca i podążaj dalej asfaltową drogą, łączącą się z zieloną trasą rowerową gminy Stawiguda.

• Po minięciu naturalnej granicy między lasem a polami uprawnymi Gągławek rozpoczynają się już zabudowania Bartąga, należącego do Gminy Stawiguda, objętej ekologicznym systemem obszarów chronionych. Do najczęstszych widoków, towarzyszących cyklistom i cyklistkom podczas ich rowerowych eskapad, należą tu niewątpliwie przebiegające sarny, dziki, lisy, a nawet wilki czy rysie.

• Stary gościniec, łączący Olsztyn i Napiwodę, miejscami pokrywa średniowieczny bruk, jednak w większości jest to szeroka i utwardzona droga, gdzieniegdzie również piaszczysta. Atutem tego szlaku jest niewątpliwie stosunkowo niewielki ruch samochodowy, przez co świetnie nadaje się do rekreacyjnej jazdy również w większej grupie bądź z dziećmi.

Informacja turystyczna na Warmii

Poniższe punkty informacji turystycznej to doskonałe źródła wskazówek i porad. W tych miejscach można zasięgnąć informacji na temat atrakcji w pobliżu szlaków rowerowych na Warmii:

Wojewódzkie Centrum Informacji Turystycznej – Olsztyn
www.mazury.travel

Miejska Informacja Turystyczna – Olsztyn
www.facebook.com/mit.olsztyn

Centrum Informacji Turystycznej – Lidzbark Warmiński
https://www.facebook.com/profile.php?id=100057696799320

Biuro Informacji Turystycznej – Dobre Miasto
www.dobremiasto.com.pl

Podsumowanie: rowerem po Warmii – czas na niespieszne wycieczki dla fanów dwóch kółek

Na Warmii można na własnej skórze odczuć styl życia w duchu slow life. Przemierzając ten region jesteśmy w stanie uchwycić wyjątkowy charakter miejsca, gdzie życie płynie niespiesznie. Malownicze zakątki, obcowanie z często jeszcze dziką przyrodą, zwiedzanie interesujących historycznie miejsc, to oblicze tego niezwykłego regionu. Zaplanuj swoją kolejną wyprawę w ten zakątek Polski i odkryj trasy rowerowe na Warmii.

______________________________________________

Źródła

https://mazury.travel/rowery/szlaki/lynostrada-olsztynska/
(dostęp 4.11.2024)

https://velomapa.pl/szlaki/lynostrada#map=7.88/53.782/20.475
(dostęp 4.11.2024)

https://www.znajkraj.pl/lynostrada-turystyczny-szlak-rowerowy-na-warmii-i-mazurach
(dostęp 4.11.2024)

https://www.podrozepoeuropie.pl/lidzbark-warminski-zamek-atrakcje/
(dostęp 4.11.2024)

https://www.traseo.pl/trasa/petla-frombork-braniewo-fragment-green-velo
(dostęp 4.11.2024)

https://greenvelo.pl/detal/1297-greenvelo-kolejowym-szlakiem-lidzbark-warminski-orneta
(dostęp 4.11.2024)

https://mazury.travel/rowery/szlaki/szlakiem-kolejowym-orneta-lidzbark-warminski/
(dostęp 4.11.2024)

https://visit.olsztyn.eu/tour/83/szlak-rowerowy-gosciniec-niborski
(dostęp 4.11.2024)

https://mazury.travel/rowery/szlaki/do-zrodel-lyny/
(dostęp 4.11.2024)

Źródła zdjęć w kolejności chronologicznej w tekście

Zdjęcie tytułowe: Tomasz Warszewski –- stock.adobe.com
1. zdjęcie w tekście: Cinematographer –- stock.adobe.com
2. zdjęcie w tekście: Grzegorz Lenkiewicz – stock.adobe.com
3. zdjęcie w tekście: Patryk Kosmider –- stock.adobe.com