Mediawijsheid kinderen - Familie kijkt samen naar een tablet.

Omgaan met media in het gezin - Samen mediawijsheid bevorderen

Digitale media zijn een vast bestandsdeel geworden van ons leven en beïnvloeden daarmee ons dagelijks leven. Vooral in het gezinsleven is het daarom belangrijk, een bewuste omgang met digitale media te onderhouden en deze wereld samen met de kinderen te ontdekken. Terwijl je kind een gevoel voor digitale media ontwikkelt, kan het hele gezin deze tijd gebruiken om de gezinsband door gemeenschappelijke media-ervaringen te versterken en spelenderwijs de mediawijsheid bevorderen. We geven je tips, hoe de verschillende media de gezinstijd een extra invulling kunnen geven en leggen uit, waarom het consumeren van digitale media de ontwikkeling van je kind kan bevorderen.

De belangrijkste informatie en aanwijzingen met betrekking tot het thema mediawijsheid voor kinderen hebben we in onze downloadbare PDF voor je samengevat.

Kinderen en digitale media: hoe zien kinderen media?

Peuters en kinderen van de lagere school nemen de wereld en alle gebeurtenissen om hen heen anders waar dan hun ouders. Hun concentratievermogen is nog begrenst en ze kunnen daarom bepaalde verbanden nog niet volledig begrijpen. Bij hen komt wat er op de verschillende media verschijnt dan ook „ongefilterd“ aan. Pas tijdens de kindertijd ontwikkelen ze de eigenschappen, om wat ze zien en gezien hebben juist te kunnen plaatsen. Zodat jouw kind deze belangrijke ervaringen kan verzamelen en opdoen, moet het de wereld met alle zintuigen waarnemen en ontdekken. Daarom wordt het aanbevolen, om kinderen niet te vroeg met digitale media te confronteren, zodat ervaringen in de reële wereld niet te kort komen.

In de eerste levensjaren nemen kinderen digitale media hoofdzakelijk als storende zender waar. Flikkerende lichten en luide geluiden trekken de aandacht van een klein kind, zonder dat ze de boodschap en betekenis hiervan begrijpen.

Het is daarom belangrijk, dat ouders zich bewust zijn van deze feiten en hun kinderen tijdens het ouder worden bewust en spelenderwijs bij het gebruik van digitale media ondersteunenen zo de mediacompetentie bevorderen. Juist omdat we in ons dagelijks leven voortdurend omringd worden door digitale media, is het aangeraden je kind een bewuste omgang met media te laten zien, zodat je kind zich aan jou kan oriënteren.

Met het ouder worden groeit ook het concentratievermogen van je kind. Het begint zich bijvoorbeeld meer voor een televisieprogramma te interesseren. Oudere kinderen van de lagere school kunnen doorgaans langere films al goed volgen en interesseren zich langzaam meer voor informatieve programma’s. Ze kennen het verschil tussen een film en reclame en zijn gevoelig voor reclame video’s. Daarom moet je je kind vroegtijdig opvoeden hoe het juist kan omgaan met reclame, zodat de digitale mediawijsheid verder geschoold wordt.

De mediawijsheid bevorderen: samen media gebruiken in het gezin

Mediawijsheid verzamelen kinderen door de ervaringen die ze opdoen met de verschillende media. Bevorderlijk is het, als ze hierbij door de ouders ondersteunt worden. Zo kan een kind spelenderwijs kennis opdoen en een beter gevoel met de verschillende media creëren.

In alle leeftijdscategorieën is het aan te bevelen, altijd voor genoeg afwisseling en alternatieven te zorgen, zodat een kind zich ook onafhankelijk van digitale media goed kan vermaken. De bewegingsdrang en ontdekkersgeest van je kind, kun je door een stimulerende omgeving ver weg van de media versterken. Bevorder de individuele interesses en talenten van je kind in de meest uiteenlopende bereiken zoals muziek, dans, schilderen en sport. Ook het gemeenschappelijk spelen met leeftijdgenootjes zal regelmatig ingepland moeten worden.

Hieronder geven we je ideeën en tips, welke media voor de leeftijd van jouw kind geschikt zijn en hoe je deze in het gezin zinvol en doelgericht, maar ook spelenderwijs en creatief kunt inzetten. Zo kunnen jullie gemeenschappelijk leren, plezier hebben en een verantwoordingsvolle omgang met media onderwijzen:

Voorlezen, tekenen en foto’s uitleggen – Kinderen van 0-2 jaren

Baby’s en peuters kunnen beter nog niet doelgericht met digitale beeldscherm-media zoals televisie, laptop of een smartphone geconfronteerd worden. Ze begrijpen nog niet wat er zich hier afspeelt en reageren alleen op de akoestische en visuele prikkelingen. Daarbij merken baby’s waar zich de concentratie van de ouders op dat moment bevindt. Baby’s communiceren met oogcontact, die de relatie tussen ouder en kind versterkt en waardoor vertrouwen wordt opgewekt[i]. Als de concentratie van de ouders meer op een smartphone, televisie etc. gericht is, kan dit oogcontact niet plaats vinden.

Vanaf de zesde levensmaand is een fotoboek het belangrijkste medium voor een kind. Vanaf deze leeftijd kun je je kind vaker voorlezen en over de foto’s uit een fotoboek vertellen. Motiveer je kind om zelf de foto’s te beschrijven – ook al uiten ze aan het begin alleen maar eerste praat pogingen en losse woordjes - en animeer het, om dingen aan te wijzen. Zo breng je veel tijd door met je kind, bevorder je tegelijkertijd de taalontwikkeling en begeleid je het bij de eerste stappen in de wereld van de media.

Tip

Voor aanbevelingen over hoeveel tijd je kind actief moet besteden aan het gebruik van de media, en welke regels je moet opvolgen, vind je in onze raadgever regels tot mediagebruik voor kinderen.

Omgaan met media - moeder en dochter luisteren samen naar muziek.

Eerste stappen in de wereld van digitale media – kinderen van 3-5 jaar

Voor kleuters worden directe contacten met andere kinderen en samenspelen steeds belangrijker. Dit hebben kleuters nodig om de wereld te leren kennen en te ontdekken. Ook hier zijn boekjes meestal het hoofdcontact met de mediawereld. Stimuleer bij het voorlezen de actieve medewerking van je kind, en moedig het aan actief mee te luisteren.

Spreek met je kind over de plaatjes, en laat het uitleggen wat er precies te zien is op de foto’s, of bedenk samen een alternatief einde van een verhaal. Communicatie is de sleutel, die ertoe bijdraagt inhoud beter te verwerken en daaruit te leren. Door doelgerichte vragen animeer je je kind, om dingen te reflecteren en daaruit te leren, en bevorder je het spraakgevoel, de creativiteit en de communicatievaardigheden.

Naarmate het kind ouder wordt, kun je langzaam maar zeker ook de beeldschermmedia in jullie gemeenschappelijke activiteiten opnemen. Digitale prentenboeken of de fotocollectie op de mobiele telefoon nodigen uit om het touchscreen te ontdekken. Je kind kan zoeken naar bekende mensen op foto's of deelnemen aan een kort skype-gesprek met oma. Dit geeft hen het gevoel dat media ook zelf actief gebruikt kan worden. Je kunt ook samen met je kind korte, leeftijdsgeschikte tv-programma's bekijken en praten over wat er op het scherm te zien is.

Vanaf de kleuterleeftijd is je kind ook bereid voor langere verhalen zonder foto’s. Daarom zal je verder moeten gaan met voorlezen en ook kortere luisterboekjes aan moeten bieden. Spreek samen over de handelingen en de figuren, bedenk ook alternatieve eindes van verhalen of teken samen scenes uit het verhaal. Dit is erg plezierig en schoolt het doelgerichte luisteren, wat een belangrijk onderdeel van mediacompetentie is. Concrete aanbevelingen voor luister- en beeldscherm-media vind je hier.

Tip

Speelgoed met een internetverbinding is ook een speelse mogelijkheid om je kind dichter bij de mediawereld te brengen. Door samen te spelen en de functies van de app uit te proberen, kun je de mogelijkheden van digitale media verkennen en ze spelenderwijs vertrouwd maken met media.

Digitale media kinderen - Kleine jongen die een foto neemt met een camera.

Creativiteit bevorderen door digitale media – Kinderen van 6-7 jaar

Jonge kinderen van de lagere school trainen dagelijks hun concentratievermogen tijdens schooltijd en zijn daarom ook in staat, meerdere handelingen achter elkaar op te volgen. Ze interesseren zich daarom steeds meer voor informatieve kinderprogramma’s, waarin ze meer kennis op kunnen doen van bepaalde onderwerpen. Kijk deze programma’s samen met je kind en discuseer over wat je samen geleerd en gezien hebt.

Stel gerichte vragen en moedig je kind aan om ook eigen interpretaties en inschattingen te geven over datgene wat jullie gezien hebben. Zo leert je kind na te denken over wat het gezien heeft en samen kunnen jullie dan nog open vragen beantwoorden.

In deze leeftijdscategorie kunnen kinderen ook leren, met media zelf creatiever te worden. Met een fotocamera of opnameapparatuur kan je kind zelf kleine reportages maken en zijn/haar omgeving creatief vastleggen. Op de computer of tablet kun je je kind laten zien, hoe hij/zij de foto’s of video’s kan bewerken (snijden, draaien, erop tekenen etc.). Jullie kunnen samen fotothema’s bedenken en de bewerkte foto’s bewonderen en in een fotoalbum opslaan. Op de eerste reportage-toeren kun je jouw kind begeleiden. Vanaf het moment dat je kind zelfstandig met een camera om kan gaan, kun je je het ook af en toe alleen de omgeving laten verkennen.

Films, computer en internet samen ervaren – kinderen van 8-10 jaar

De televisie trekt steeds meer de aandacht van kinderen. Ze kunnen complexe handelingen veel beter volgen en leren om eigen kwaliteitscriteria aan films en foto’s toe te passen. Spreek er met je kind over, waarom het een film, een figuur of een verhaal goed vond en welke aspecten het misschien niet zo goed vond. Zo ontdekt je kind langzaam een eigen persoonlijkheid en jij ervaart meer over de interesses of voorkeuren van je kind.

Langere audioboekjes kun je je kind ook aanbieden. Deze kunnen jullie samen beluisteren en aansluitend ook nog creatief worden: speel een scène uit de film na, overleg samen hoe het na het einde verder kan gaan of neem samen een audioboek op. De creatieve omgang met media schoolt de mediawijsheid en de fantasie.

Ook de computer en het internet kunnen jullie langzaam gemeenschappelijk ontdekken. Op leeftijdsgeschikte websites of zoekmachines kunnen jullie samen websites zoeken of grappige dierenfoto’s bekijken. Je kunt ook een kleine quiz voor je kind voorbereiden en samen de antwoorden op de vragen vinden. Samen leer je niet alleen juist met het internet om te gaan, maar leer je ook nieuwe informatie over de wereld kennen. Computerspelletjes voor kinderen moet je kind ook niet alleen ontdekken. Met passende spelletjes kan jouw kind zelfs zijn/haar reactiesnelheid en hand-oog-coördinatie verbeteren.

Tip

Voor films, apps en spelletjes is er een kinderbeveiliging. Deze geeft een aanbeveling, welke media geschikt is voor je kind.

Videogames, smartphones en social media – kinderen van 11-13 jaar

Je kind ontwikkelt toenemend een individuele persoonlijkheid. Daarbij hoort, dat het een eigen smaak ontwikkelt en zijn mening bewust van anderen afgrenst. Op deze leeftijd willen kinderen meer tijd alleen doorbrengen – deze ruimte moet je je kind ook geven. Het moet niet betekenen, dat jullie helemaal geen tijd meer samen doorbrengen. Media kunnen hierbij helpen, om gespreksthema’s en spelideeën te vinden. Informeer je over de lievelingsfiguren van je kind, of laat je kind zelf de lievelingsfiguren toelichten.

Ook computer- en consolespelletjes kunnen jullie samen spelen en daarbij plezier beleven. Laat je door je kind uitleggen, hoe de gamecontroller werkt en spendeer zo tijd met iets, dat je eigen kind bevalt. Leeftijdsgeschikte Jump-and-Run-Games verbeteren bijvoorbeeld de reactievaardigheid en leren kinderen om met nederlagen om te gaan. Als jullie tegen elkaar spelen, verbetert je kind ook automatisch de vaardigheid om met een duel om te gaan en leert de regels kennen van een eerlijk spel.

Toenemend worden social media en smartphones nu ook steeds belangrijker voor een kind. Spreek erover hoe je kind zich veilig op Social Media kan gedragen en op welke regels het moet letten. Deel interessante websites met elkaar, stuur elkaar foto’s toe of grappige spreekwoorden van het internet – zo leer je je kind spelenderwijs met internet om te gaan en blijf je ook online in contact met elkaar.

Conclusie: een doelgerichte omgang met media bevordert de mediawijsheid

Digitale media bieden gezinnen veel mogelijkheden om ideeën uit te wisselen en actief met elkaar in contact te blijven. Ze creëren nieuwe gespreksonderwerpen, spelideeën, creatieve mogelijkheden en gemeenschappelijke media-ervaringen. Deze ervaringen versterken de familieband en trainen tegelijkertijd de mediacompetenties van je kind. Besteed daarbij aandacht aan een bewuste omgang met de verschillende media, zorg voor leeftijdsgeschikte inhoud en natuurlijk voor genoeg activiteiten buiten de digitale wereld.

Ontdek meer artikelen:

______________________________________________

Bronnen:

https://www.mediawijsheid.nl/kinderen/

(geraadpleegd op 08-03-2022)

https://www.oudersvannu.nl/kind/opvoeden/kinderen-en-social-media/

(geraadpleegd op 08-03-2022)

https://www.mediawijsheid.nl/mediadiamant-6-8/

(geraadpleegd op 08-03-2022)

https://www.oudersvannu.nl/kind/spelen/gamen-goed-of-slecht/

(geraadpleegd op 08-03-2022)

Bronnen van de afbeeldingen:

iStock.com/skynesher

iStock.com/Geber86

iStock.com/fizkes

iStock.com/PaulBradbury

Nieuwe members krijgen een 10% welkomstbonus*

Word member van C&A for you, ons gratis klantenprogramma, en ontvang bovendien speciale aanbiedingen voor members en memberkorting tijdens de uitverkoop.

Nu member worden

*Je ontvangt jouw 10% welkomstbonus na registratie als member van C&A for you en aanmelding voor gepersonaliseerde e-mails. Wanneer je aan deze twee voorwaarden voldoet, kan de welkomstbonus eenmalig worden gebruikt, zowel in de winkels van C&A als in onze onlineshop. Niet geldig in combinatie met afgeprijsde artikelen en andere kortingen. Ga voor informatie over de voorwaarden van het klantprogramma naar www.c-and-a.com/nl/nl/shop/foryou#termsconditions

PaypaliDealPostNL C&A Filiaal