Liken, posten, commentaar geven - de wereld van social media wordt steeds belangrijker en vooral kinderen en jongeren willen deelnemen aan het sociale leven online. Als kinderen in de puberteit komen, willen ze de kans niet missen om ook na schooltijd met vrienden in contact te blijven, foto's van belevenissen te posten en de berichten en video's van andere gebruikers te bekijken. Daarom is het raadzaam dat ouders zich op het juiste moment bemoeien met, om hun eigen kind voorzichtig kennis te laten maken met de onlinewereld en het bewust te maken van de mogelijke gevaren ervan. Daarom geven wij een overzicht van verschillende social media en leggen wij uit hoe jij je kind kunt steunen bij het veilig gebruik van ervan.

De basis: wat is social media?

Social media zijn platformen waar gebruikers online met elkaar in contact kunnen blijven. Afhankelijk van de aangeboden functies kunnen gebruikers bijvoorbeeld privéberichten sturen, publiekelijk discussiëren in de commentaarsectie van een bericht en hun eigen ervaringen delen in de vorm van foto's, video's en zelfgeschreven teksten. Hierdoor ontstaat een levendige online interactie waaraan gebruikers op elk moment kunnen deelnemen.

Social media: voor- en nadelen voor kinderen en jongeren

Kinderen willen steeds meer online communiceren, deelnemen aan het sociale leven op internet en daarom hun eigen profiel aanmaken. Social media kunnen voordelen hebben voor kinderen en jongeren, maar zij houden ook enkele gevaren in waar ouders zich bewust van moeten zijn.

Voordelen van social media in een overzicht

Als kinderen en jongeren op de juiste manier in deze nieuwe wereld worden geïntroduceerd, bieden social media adolescenten veel voordelen:

• Eenvoudige communicatie: ook buiten de school kan je kind netwerken met zijn of haar vrienden en op elk moment informatie met hen uitwisselen. Dit kan het ook gemakkelijker maken om bijvoorbeeld samen te werken aan schoolprojecten of informatie over huiswerk uit te wisselen.

• Het vinden van een identiteit: op social media kunnen kinderen een uitgebreid zelfbeeld opbouwen dat vele aspecten van hun eigen identiteit weergeeft, zoals interesses, het behoren tot een groep en hobby's. Op die manier helpen social media het kind zijn of haar eigen identiteit te ontdekken en die zelfverzekerd naar buiten toe uit te dragen.

• Interesses en hobby's: via sociale media kan je kind andere profielen volgen die dezelfde interesses hebben. Op die manier kunnen ze inhoud volgen die ze leuk vinden en nieuwe inspiratie opdoen voor hun hobby's. Social media kunnen ook momenten van verveling overbruggen met veel interessante posts, foto's en video's.

• Levendige interactie: je kind vindt altijd wel iets nieuws online en heeft op elk moment toegang tot berichten van vrienden en bekende personen. In ruil daarvoor krijgen ze ook snel feedback wanneer ze zelf een post publiceren of delen.

Potentiële gevaren van sociale media op een rijtje

Daarnaast hebben social media natuurlijk ook duistere kanten waarmee kinderen en jongeren tijdens het surfen te maken kunnen krijgen. Daarom is het belangrijk dat jij je kind bewust maakt van de gevaren van social media en dat je blijft praten over hun ervaringen. Mogelijke nadelen van social media zijn bijvoorbeeld:

• Valse ideaalbeelden: op sociale media delen de meeste gebruikers alleen de positieve kanten van hun leven met geweldige ervaringen en een altijd perfect uiterlijk. Hierdoor krijgen jongeren al snel de indruk dat hun leven ook zo vlekkeloos moet zijn. Leg je kind daarom uit dat posts op social media altijd maar een deel van het leven laten zien of vaak overdreven positief worden voorgesteld. Filters en bepaalde camerastandpunten kunnen ook vaak worden gebruikt om mensen te misleiden zodat bepaalde situaties er nog spectaculairder uitzien of hun uiterlijk nog perfecter is.

• Ongepaste inhoud: hoewel veel social media inhoud filteren, kan je kind nog steeds berichten tegenkomen die niet geschikt zijn voor zijn of haar leeftijd. Zij kunnen ook mensen tegenkomen die online haat verspreiden. Moedig je kind aan om naar jou toe te komen wanneer dergelijke incidenten zich voordoen, zodat jullie er samen mee om kunnen gaan en zo nodig oplossingen kunnen vinden.

• Ongezond gebruiksgedrag: sommige jongeren vinden het moeilijk om zich los te koppelen van social media. Zij zijn bang iets te missen en verliezen zich in de wereld van foto's en video's. Daarom is het raadzaam de schermtijd meteen vanaf het begin te beperken door mediaregels op te stellen en in het dagelijks leven voor evenwicht te zorgen, bijvoorbeeld door hobby's.

Op TikTok worden korte videoclips geüpload die vermaak bieden of informatief of inspirerend zijn. De video's zijn aantrekkelijk gemonteerd, gefilterd en vaak vergezeld van muziek. Het algoritme van TikTok herkent de interesses en voorkeuren van een gebruiker en speelt vervolgens video's af die de gebruiker leuk vindt in een eindeloze loop.

TikTok biedt de volgende functies:

• Video's uploaden en bewerken (filters gebruiken, muziek toevoegen, enz.)

• Link video's van andere gebruikers naar je eigen video (bijv. als een video reply)

• Privéberichten sturen

• Reageren op video's (bijv. liken, commentaar geven, video’s delen en de maker volgen)

• Tips geven aan populaire makers

Wat is de leeftijdsgrens voor TikTok? Voor TikTok moeten kinderen minstens 13 jaar oud zijn, maar gebruikers jonger dan 18 hebben toestemming van hun ouders nodig (dit wordt door TikTok niet gecontroleerd).

Instagram: het sociale netwerk voor foto's

Op Instagram worden vooral foto's gepubliceerd die het leven van gebruikers en hun ervaringen laten zien. Informatieve posts en korte videoclips zijn er ook te vinden. Daarnaast wordt Instagram gekenmerkt door de Story-functie. Hier kunnen gebruikers 24 uur lang foto's en korte video's delen voordat ze vanzelf verwijderd worden.

Instagram biedt de volgende functies:

• Foto's en video's uploaden en bewerken (bijv. met filters)

• Tijdgebonden verhalen publiceren

• Privéberichten sturen

• Reageren op berichten (bijv. liken, commentaar geven en de gebruiker volgen)

Vanaf welke leeftijd is Instagram? Voor Instagram moeten kinderen minstens 13 jaar oud zijn, maar gebruikers onder de 18 hebben toestemming van hun ouders nodig (dit wordt door Instagram niet gecontroleerd).

Snapchat: foto's en video's delen voor een beperkte tijd

Snapchat was een pionier op het gebied van tijdelijk gepubliceerde inhoud en leuke filters. Op dit platform kunnen gebruikers foto's en video's delen op een door hen gekozen tijdstip, privé met andere gebruikers of met alle gebruikers die hen volgen. Dit maakt het platform zeer snel beweeglijk en daardoor interessant voor kinderen en jongeren.

Snapchat biedt de volgende functies:

• Foto's en video's uploaden en bewerken (bijv. met filters), maar de gepubliceerde bijdragen worden uiterlijk na 24 uur automatisch verwijderd.

• Privéberichten sturen

Wat is de leeftijdsgrens voor Snapchat? Voor Snapchat moeten kinderen minstens 13 jaar oud zijn, maar gebruikers jonger dan 18 hebben toestemming van hun ouders nodig (dit wordt door Snapchat niet gecontroleerd).

• Maak je eerst vertrouwd met social media. Kijk naar de inhoud en de andere gebruikers en weeg af of het netwerk bij jouw kind past. Ook na de testfase is het raadzaam dat jij je met dit platform bezighoudt, zodat je beter begrijpt wat je kind online doet.

• Maak samen het profiel van je kind aan. Kies de veiligste privacy-instellingen om je kind online te beschermen en gepubliceerde berichten alleen zichtbaar te maken voor een beperkte groep kijkers.

• Om je kind te helpen zelfstandig op de site te leren navigeren, kun je afspreken dat hij of zij in het begin slechts meekijkt. Na een tijdje kan je de eerste berichten publiceren.

• Praat met je kind over het altijd kritisch ondervragen van berichten en andere gebruikers. Vaak wordt een perfecte wereld getoond of doen gebruikers zich voor als iemand die ze niet zijn. Een sceptische blik achter de façade moet daarom van het begin af aan worden getraind.

• Spreek samen mediatijden af en zorg ervoor dat je kind in het dagelijks leven voldoende afwisseling ziet. Spreek ook samen enkele regels af waaraan je kind zich online moet houden (bijv. publiceer zijn adres niet en accepteer geen vrienden die je kind in het echte leven niet kent).

Als het om social media gaat, moet je je kind na de eerste keer samen geleidelijk aan meer controle geven. Bied jezelf niettemin regelmatig aan als gesprekspartner in geval van problemen. Op die manier laat je zien dat je je kind vertrouwt en hem of haar zal bijstaan in geval van moeilijkheden. Op die manier kan je kind ervaring opdoen en zijn of haar mediavaardigheden verder ontwikkelen. Integreer social media in jullie dagelijks leven en praat bijvoorbeeld over wat jullie online hebben bekeken. Op die manier blijven jullie erover praten en kom je te weten wat je kind online meemaakt.

Conclusie: stap voor stap social media leren gebruiken

Als kinderen geleidelijk aan leren omgaan met sociale media, hebben deze platformen voor adolescenten veel voordelen. Het is belangrijk dat jij je kind in het begin begeleidt en vertrouwd maakt met social media. Op die manier kan je de functies aan je kind uitleggen en de juiste privacy-instellingen maken. Nadat je strikte regels hebt opgesteld voor mediatijden en de juiste manier van interactie met andere gebruikers, is een veilig gebruik van social media gegarandeerd.

______________________________________________

Bronnen:

https://www.nji.nl/mediaopvoeding/hoe-leer-ik-mijn-kind-omgaan-met-media

(geraadpleegd op 21-07-2022)

https://sociallane.nl/online-kennisbank/wat-is-social-media/

(geraadpleegd op 21-07-2022)

https://www.mediawijsheid.nl/ouders/

(geraadpleegd op 21-07-2022)

https://www.ouders.nl/artikelen/kinderen-en-de-avg-sociale-media

(geraadpleegd op 21-07-2022)

Bronnen van de afbeeldingen:

iStock.com/blackCAT

iStock.com/fizkes

iStock.com/monkeybusinessimages

iStock.com/FilippoBacci