Duurzame voeding in kindertaal uitleggen: tips & info

Veel kinderen vinden het vanzelfsprekend dat de schappen van de supermarkt het hele jaar door gevuld zijn met een breed assortiment. Maar sommige van deze producten hebben een lange weg afgelegd, zijn schaars of hebben veel verpakkingsmateriaal. Het is daarom de moeite waard om samen met je kinderen het verband tussen voeding en milieubescherming te onderzoeken en zo al op jonge leeftijd enthousiasme voor klimaatvriendelijke voeding op te wekken. Duurzame voeding eenvoudig uitleggen, hoe werkt dat? Hieronder vatten we enkele tips samen hoe je je kind op een speelse manier van jongs af aan kunt leren welke belangrijke rol voeding speelt bij de bescherming van het milieu.

Klimaatvriendelijk eten – Tip 1: regionale producten kopen

Exotische groenten of fruit die hier in de winter niet groeien, worden vaak uit het buitenland geïmporteerd. Afhankelijk van het soort groente en fruit kunnen deze transportroutes zelfs erg lang zijn. Tijdens het transport komen gassen vrij die schadelijk zijn voor het klimaat en die een grote impact hebben op het milieu. Voedingsmiddelen die een lange weg hebben afgelegd per transportschip of vliegtuig, hebben ook een slechtere milieubalans dan regionale producten. Voor klimaatvriendelijke voeding moet je daarom proberen om meer streekproducten te gebruiken.

Je kunt deze speelse benaderingen uitproberen om je kind het verband tussen klimaatvriendelijke voeding en regionale producten over te brengen:

Waar komen onze levensmiddelen vandaan? Voedingsdetective in de supermarkt

Op het eerste gezicht is het land van herkomst van een mango, tomaat of koffieboon niet te zien, dus moet je goed kijken. Waar vind je aanwijzingen? Kijk goed naar de verpakking en het prijskaartje - je zult versteld staan van hoe ver veel alledaagse producten zijn gekomen.

Vooral exotisch fruit komt meestal niet uit Europa, maar uit verre landen, maar ook voor de rest van de boodschappen kun je je ogen open houden: waar komen suiker, koffie, chocolade, ahornsiroop of walnoten vandaan? Welk eten verrast je het meest?

Je kunt je dan afvragen hoe je in de toekomst met bepaalde voedingsmiddelen wilt omgaan: kun je bepaalde voedingsmiddelen missen? Zijn er regionale en/of fairtrade alternatieven?

Waar komen onze levensmiddelen vandaan? Wereldkaart op basis van levensmiddelen

Soms hebben kinderen moeite om lange afstanden goed in te schatten. Het kan daarom helpen als jij en je kind de landen van herkomst van verschillende voedingsmiddelen op een kaart noteren. Vooral bij levensmiddelen die van buiten Europa komen, is de grote afstand beter te begrijpen. Om samen op ontdekkingsreis te gaan, voorzien we je van een voorgedrukte blanco kaart van de wereld en Europa, evenals foto's van verschillende soorten groenten en fruit:

Waar komen onze levensmiddelen vandaan? – PDF met wereldkaart downloaden

• Print de blanco wereldkaarten en voedselplaatjes uit.

• Laat je kind het fruit en de groenten uitknippen. Welke van hen eet en koop je graag?

• Sorteer de groenten en fruit op land van herkomst. Welk voedsel heeft het langst gereisd? Hoeveel voedsel kan zelfs regionaal worden verbouwd, afhankelijk van het seizoen?

• Tip: om printerinkt te besparen, kun je ook gewoon de blanco wereldkaarten uitprinten en je kind de groenten en fruit laten tekenen die het kent. Wil je ook papier besparen, dan kun je natuurlijk ook op je mobiele telefoon of tablet op de kaart kijken en gewoon de landen van herkomst aantikken.

Seizoensgebonden fruit en groente leren kennen: seizoenskalender

Om je kind te laten zien welk groente en fruit wanneer groeit, kun je bijvoorbeeld deze seizoenskalender gebruiken:

Seizoenskalender om in te kleuren downloaden

De seizoenskalender geeft een overzicht van verschillende smakelijke groenten en fruit die in verschillende seizoenen lokaal kunnen worden geteeld en vermeldt ook de belangrijke voedingsstoffen die ze bevatten.

Eigen groente en fruit kweken en enthousiasme opwekken

Door fruit en groente te kweken in je eigen tuin kun je je kind laten zien waar de producten die het dagelijks eet vandaan komen en hoeveel moeite het kost om deze zelf te produceren.

Vaak kan je kind - afhankelijk van de leeftijd - meehelpen, waardoor het begrijpt wat er later in het jaar precies op het bord ligt. Zelfs kleine kinderen kunnen helpen met zaaien, water geven, kleine plantjes verpotten en natuurlijk met plukken of oogsten. Als je de eerste zelfgekweekte groente of fruit kunt eten, zal je kind zeker heel trots zijn - ze hebben tenslotte actief geholpen bij het kweken en verzorgen van de planten.

Ook kom je erachter dat seizoensgebonden groenten en fruit niet alleen milieuvriendelijker zijn, maar vaak ook veel aromatischer en daardoor lekkerder smaken. Een ander groot voordeel is natuurlijk dat je het zonder kunstmest en pesticiden doet bij het verbouwen van je eigen voedsel.

Materialen voor het experiment "Wat hebben planten nodig om te groeien?":

• Oude potten

• Potgrond

• Tuinkerszaden

• Lepel of kleine plantschep

• Waterspuit

Zo werkt het:

• Denk met je kind na over de basisbehoeften van planten om te groeien: kan een plant groeien zonder water of zonder licht? Hebben de zaden aarde nodig of is alleen water voldoende?

• Op basis van de aannames van je kind kun je vervolgens meerdere potjes met schroefdop vullen met aarde en/of water en er wat tuinkerszaadjes in doen.

• Kweek nu de tuinkers onder verschillende omstandigheden. Laat je kind zelf bepalen waar het de verschillende potjes met schroefdop neerzet en hoe ervoor gezorgd wordt. Bijvoorbeeld een glas op een plek met veel of weinig licht, in een koude of warme omgeving en overgoten met veel, weinig of geen water. Je kunt de potten het beste nummeren met een watervaste stift of een post-it om de groeiomstandigheden vast te leggen.

• Laat je kind enkele dagen observeren onder welke omstandigheden de tuinkerszaadjes ontkiemen en evalueer vervolgens onder welke voorwaarden de plantjes het beste kunnen groeien.

• Stel samen een uitgebalanceerd maaltijdplan op voor de komende week. Zorg ervoor dat er veel seizoensgebonden fruit en groenten in zitten. Schrijf dan een boodschappenlijstje voor je maaltijdplan zodat je niets vergeet. Zo voorkom je onnodige winkeltrips.

• Doe je boodschappen indien mogelijk lopend, met de fiets of met het openbaar vervoer. Als je niet zonder de auto kunt, plan dan een grote weekboodschap in plaats van veel kleine aankopen.

• Koop bij voorkeur streek- en seizoensproducten. Dit betekent dat je voedsel kunt missen dat over lange afstanden is vervoerd en dat je lokale handelaren steunt. Een bezoek aan de boerderijwinkel of de wekelijkse markt kan ook bijzonder interessant zijn, want daar vind je meestal een bijzonder groot aanbod aan verse levensmiddelen.

• Vermijd sterk bewerkte producten (bijv. kant-en-klaarmaaltijden, vleesproducten, vruchtensapdranken, enz.). Hoe meer voedsel wordt verwerkt, hoe hoger het energie- en waterverbruik voor de productie. Onbewerkte voedingsmiddelen zijn meestal ook gezonder omdat ze meer vitamines, mineralen en vezels bevatten en minder suiker, zout en vet.

• Samen koken vergroot niet alleen het zelfvertrouwen van je kind, maar laat ook zien hoe gevarieerd en lekker klimaatvriendelijk eten kan zijn. Er zijn veel kindvriendelijke en veilige stappen, bijv. groenten en fruit wassen, het eten op het bord leggen, de ingrediënten voorzichtig in de pan doen, brood beleggen, saladedressings of sauzen mengen, pizza beleggen enz.

• Als je de mogelijkheid hebt, koop dan onverpakte boodschappen. Vooral als het om groenten en fruit gaat, moet je voorkomen dat je extra verpakte of in krimpfolie verpakte producten koopt. Wellicht is er ook een verpakkingsvrije winkel bij jou in de buurt of een weekmarkt waar producten zonder verpakking worden aangeboden.

• Koop alleen zoveel voedsel als je op kunt. Koop bijvoorbeeld alleen grootverpakkingen als je deze snel kunt opgebruiken of deel deze met vrienden of buren. Zo voorkom je dat voedsel onnodig wordt weggegooid.

Conclusie: duurzame voeding voor kinderen uitgelegd

De nieuwsgierigheid van kinderen naar de teelt en herkomst van voedsel opwekken is meestal niet moeilijk: Hoe wordt kaas gemaakt? Waarom groeien bananen lang en krom? Waar komen de eieren in de supermarkt vandaan? Hoeveel appelsoorten zijn er? Hoe ouder kinderen worden, hoe meer vragen ze stellen over voeding. Als je de herkomst en productie van plantaardige en dierlijke producten samen onder de loep neemt, bevordert dat al in een vroeg stadium een bewuste omgang met voeding. Samen leg je de basis voor een klimaatvriendelijke voeding op volwassen leeftijd.

______________________________________________

Bronnen en overige informatie

https://www.gezondleven.be/files/voeding/Achtergronddocument_Voeding-en-duurzaamheid.pdf

(geraadpleegd op 13-03-2023)

https://voeljelekker.be/blog/zo-eet-je-duurzaam-in-7-stappen

(geraadpleegd op 13-03-2023)

https://www.consumentenbond.nl/duurzamer-eten

(geraadpleegd op 01-03-2023)

https://www.milieucentraal.nl/eten-en-drinken/

(geraadpleegd op 01-03-2023)

https://www.jonglereneten.nl/sites/default/files/2018-10/Tips%20voor%20duurzaam%20koken%20met%20kinderen_VC2018.pdf

(geraadpleegd op 01-03-2023)

Bronnen van afbeeldingen

iStock.com/Shangarey

iStock.com/Zukovic

iStock.com/zeljkosantrac

iStock.com/Imgorthand

iStock.com/Imgorthand