Elektriciteitsexperimenten voor kinderen & tips om elektriciteit te besparen met kinderen

Met een paar aanpassingen in het dagelijks leven kunnen gezinnen veel elektriciteit en dus geld besparen. Om ervoor te zorgen dat alle gezinsleden meewerken, moeten zelfs de jongsten vanaf het begin betrokken worden bij en gewend raken aan een zorgvuldig en zuinig gebruik van belangrijke hulpbronnen zoals elektriciteit en water. Om kinderen gevoelig te maken voor het thema "elektriciteit besparen" is het echter belangrijk hen te leren wat elektriciteit eigenlijk is en hoe waardevol deze energie voor ons dagelijks leven kan zijn. Daarom presenteren wij hier enkele eenvoudige elektriciteitsexperimenten voor kinderen die hen inzicht geven in hoe elektriciteit werkt, waarom zij belangrijk is en waarom men elektriciteit moet besparen.

1. elektriciteitsproefje voor kinderen: elektriciteit zichtbaar maken via statische elektriciteit

In een bekend elektriciteitsexperiment voor kinderen wrijf je een ballon tegen je kleren en dan kun je met behulp van de opgebouwde elektrostatische lading het haar op je hoofd laten opsteken. Als je dit experiment in het donker doet, kan je kind zelfs de vonken van de statische lading zien.

Je kunt ook een soortgelijk elektriciteitsexperiment uitvoeren met zout en peper om de kracht van de elektrostatica nog duidelijker te maken:

Meng zout en peper op een bord. Vraag je kind vervolgens of het enig idee heeft hoe je de twee weer van elkaar kunt scheiden. De oplossing hiervoor is elektrostatica. Geef je kind een opgeblazen ballon (je kunt ook een plastic lepel gebruiken). In het begin houd je kind de ballon gewoon boven het kruidenmengsel. Er gebeurt nog niets. Maar als zij de ballon tegen haar T-shirt of een wollen trui wrijft, springen de peperkorrels vanzelf naar de ballon. Je kunt het zelfs horen.

Uitleg voor kinderen: Alles in de wereld (mensen, dieren, voorwerpen) zijn opgebouwd uit kleine bouwsteentjes die zo klein zijn dat je ze niet kunt zien. Die bouwsteentjes heten atomen. In het midden van de atomen zit een kern en daaromheen zitten veel kleine deeltjes. Die heten elektronen. De helft van de elektronen in het atoom is positief geladen en de andere helft is negatief geladen. Alles is dus in evenwicht. Als je de ballon tegen je kleren wrijft, pikt hij veel extra negatieve elektronen op. Die springen over naar de ballon. Omdat de ballon nu te veel negatieve deeltjes heeft, trekt hij positieve elektronen aan. Omdat de peper heel licht is, vliegt hij daarom op naar de ballon - als een magneet.

Voor dit elektriciteitsproefje met kinderen heb je het volgende nodig:

• Platte batterij van 4,5 V of een ander type batterij

• Gloeilamp (E10, 3,5 tot 6 V en E10 fitting met soldeerlip)

• 1m kabeldraad

• Draadstripper (of vergelijkbaar)

• Isolatietape

• Paperclips of bloemendraad

Zo maak je zelf een stroomtester:

1. Verdeel de kabeldraad in een korter stuk en twee langere stukken.

2. Verwijder de isolatie van de draad aan de uiteinden van de drie stukken.

3. Neem nu het korte stuk en sluit het aan op één batterijaansluiting en één kant van de lampfitting.

4. Draai de twee langere stukken in een spiraal. Dit zijn de stroomsensoren. De eerste stroomsensor wordt aangesloten op het andere uiteinde van de batterij. De tweede stroomsensor wordt aangesloten op het andere uiteinde van de lampfitting.

5. Als je nu het circuit sluit door de twee losse uiteinden van de sondes samen te binden, moet de lamp gaan branden.

Nu kan je kind op zoek gaan naar materialen en voorwerpen in huis (bijv. bestek, plastic bestek, kurken, aluminiumfolie, stuiterballen, enz.) waarvan het denkt dat ze elektriciteit geleiden of niet geleiden. Laat het kind uitleggen waarom het dat denkt en controleer vervolgens de veronderstellingen.

Uitleg voor kinderen: De elektronen in materialen die elektriciteit kunnen geleiden, kunnen vrij bewegen. Als je een stroombron zoals de batterij aansluit, kunnen de elektronen de stroom door de kabels voeren, door het metaal heen naar de lamp en terug naar de batterij. De elektronen bewegen in een cirkel. Dit is niet mogelijk bij materialen als rubber of plastic. De elektronen blijven altijd op dezelfde plaats en kunnen de stroom niet vervoeren. Het circuit is onderbroken en de elektronen kunnen niet via het rubber terug naar de lamp.

Elektriciteitsproefje voor kinderen: een citroenbatterij bouwen

Wat is elektriciteit en hoe wordt het opgewekt? Tot nu toe hebben we altijd een batterij gebruikt voor onze elektriciteitsexperimenten. Nu gaan we zelf een citroenbatterij maken en laten zien hoe elektriciteit kan worden opgewekt.

Een citroenbatterij maken - uitvoering:

1. Meet 5 cm op de citroen en steek je ijzeren spijker in het ene uiteinde en je koperen voorwerp in het andere. Steek beide diep in de citroen, maar zorg ervoor dat de voorwerpen binnenin elkaar niet raken.

2. Knip je kabeldraad in 2 stukken en verwijder de isolatie van elk uiteinde.

3. Sluit nu één draad aan op het ijzeren voorwerp en één draad op het koperen voorwerp.

4. Wikkel nu de andere uiteinden op de twee kanten van de gloeilamp. En het brandt!

Citroenbatterij - uitleg voor kinderen:

Het zure sap van de citroen maakt veel positief geladen elektronen los van de twee metalen onderdelen. Uit de ijzeren spijker komen echter veel meer positief geladen elektronen vrij dan uit het koperen voorwerp. Dit betekent dat er nu veel meer negatieve deeltjes in het ijzer zitten zonder positieve tegenhanger, omdat het veel meer positieve elektronen in de citroen heeft vrijgemaakt. Als je het koper met het ijzer verbindt, geeft het ijzer zijn vele negatieve deeltjes af aan het koper, omdat het er zoveel heeft en graag weer een evenwicht wil hebben. De elektronen die dan door de kabel gaan, zorgen ervoor dat de lamp gaat branden. Want elektriciteit is niets anders dan elektronen die door een kabel reizen.

De door de citroen opgewekte elektriciteit is echter niet sterk genoeg om elektrische apparaten te laten werken. Daarom wordt de elektriciteit voor het huishouden opgewekt in elektriciteitscentrales en via elektriciteitsleidingen naar de huizen gebracht.

Hoe kun je met kinderen elektriciteit besparen? Elektriciteit thuis opsporen

Met behulp van de gepresenteerde elektriciteitsexperimenten kan je kind een beter beeld krijgen van wat elektriciteit is, hoe het wordt opgewekt en hoe het naar het stopcontact wordt getransporteerd. Het is echter belangrijk uit te leggen dat elektriciteit veel geld kost en dat een hoog elektriciteitsverbruik ertoe bijdraagt dat er meer schadelijke uitlaatgassen in de lucht terechtkomen. Om dit te voorkomen is het belangrijk elektriciteit te besparen.

Ga daarom samen met je kind op zoek naar elektrische apparaten in huis. Als je een klein kind hebt, moet je samen zoeken. Oudere kinderen kunnen alleen zoeken. Ze kunnen apparaten markeren met een plakbriefje.

Ga daarna samen na of je kind gelijk had en welke hulpmiddelen hij of zij over het hoofd heeft gezien. Kijk vooral goed naar deze apparaten: Heeft het apparaat een stekker, een lampje of een batterijvakje? Dat kan allemaal wijzen op elektriciteit.

Met behulp van dit spel krijgt het kind een gevoel voor hoeveel elektriciteit er in huis nodig is en welke alledaagse hulpmiddelen, zoals lampen, elektriciteit nodig hebben.

• Doe de lichten uit als je een kamer verlaat.

• Zet alleen de apparaten aan die je echt nodig hebt.

• Haal apparaten die je niet nodig hebt uit het stopcontact.

• Zet de stekkerdoos uit.

• Laad apparaten pas op als ze vol zijn.

• Open de koelkast slechts kort en sluit hem goed af.

• Iedereen brengt een uur per dag door zonder technische apparaten (bijvoorbeeld een boek lezen of een spelletje spelen).

Meer nuttige regels en suggesties over het onderwerp "besparen op elektriciteit" vind je in ons artikel "Besparen op energiekosten".

Het is ook nuttig om samen met je kind naar de elektriciteitsmeter te kijken. Zo kunnen ze zien dat het gebruik van elektrische apparaten het getal op de meter doet stijgen. In het algemeen is het een nuttige ervaring om je kind te betrekken bij het besparen van elektriciteit in het dagelijks leven. Hang samen de was op in plaats van de droger te gebruiken. Doe samen de afwas of zet samen de vaatwasser weg tot hij echt vol is. Zo leert het kind dat kleine handelingen in het dagelijks leven elektriciteit kunnen besparen.

Conclusie: kinderen aanmoedigen om elektriciteit te besparen met behulp van elektriciteitsproefjes

Elektriciteitsexperimenten voor kinderen helpen bij het uitleggen en illustreren van ingewikkelde onderwerpen als "Wat is elektriciteit?" of "Waarom is elektriciteitsbesparing belangrijk? Stel samen met het kind regels op om elektriciteit te besparen en probeer in het dagelijks leven alternatieven te vinden waarvoor geen elektriciteit nodig is. Zo leert het kind elektriciteit als hulpbron te waarderen en er verantwoordelijker mee om te gaan.

______________________________________________

Bronnen en meer informatie

https://www.proefjes.nl/categorie/elektriciteit

(geraadpleegd op 27-03-2023)

http://slimme-handen.nl/2011/04/proefje-statische-elektriciteit/

(geraadpleegd op 27-03-2023)

https://www.technopolis.be/nl/proefjes/voor-bezoekers/

(geraadpleegd op 29-03-2023)

https://www.computermeester.be/elektriciteit-proefjes.htm

(geraadpleegd op 29-03-2023)

https://www.nemosciencemuseum.nl/nl/ontdek/doe-het-zelf/energie-uit-citroenen/

(geraadpleegd op 27-03-2023)

https://www.oursustainablejourney.nl/blog/waarom-is-energie-besparen-belangrijk

(geraadpleegd op 27-03-2023)

Bronnen van de afbeeldingen

iStock.com/kiankhoon

iStock.com/yavdat

iStock.com/yvonnestewarthenderson

iStock.com/Jovanmandic