Proefjes met water: 7 leuke spellen en experimenten met water voor kinderen
Schoon drinkwater is de belangrijkste voedingsstof in het dagelijks leven. Veel kinderen vinden het vanzelfsprekend dat er altijd en in elke hoeveelheid water uit de kraan komt. Water wordt echter schaarser door langere periodes van droogte en natuurlijk kost een hoog waterverbruik gezinnen ook geld. Om je kind uit te leggen waarom water besparen zo belangrijk is, vind je hier veel interessante experimenten met water en spannende spelletjes. We verhelderen onder andere de volgende vragen: Hoe ontstaat regen? Hoe komt het water ons huis binnen? Hoe reinigen we vies water?
Water besparen voor kinderen uitgelegd: hoeveel water hebben we nodig?
Je kunt een eenvoudig experiment uitvoeren zodat je kind een idee krijgt van hoeveel water er in het huishouden wordt gebruikt.
Plastic drinkbekers of drinkglazen (ca. 41 stuks met een inhoud van 250ml)
Je kunt ook gewoon een drinkbeker nemen en per stuk bijhouden.
Emmer van 10 liter
Water besparen voor kinderen uitgelegd: zo werkt het proefje
Dit experiment met water kun je in de zomer uitvoeren met regenwater of je kunt kraanwater gebruiken dat je daarna nog kunt gebruiken (bijvoorbeeld om af te wassen en schoon te maken).
Je kind krijgt nu de taak om de emmer te vullen met de drinkbeker totdat hij vol is. Ondertussen houdt je een checklist bij en/of zet je de al gebruikte beker ernaast. Aangezien je kind ongeveer 40 beker-vullingen nodig zal hebben, kan het even duren voordat de emmer vol is.
Met dit experiment krijgt je kind een gevoel voor hoeveel 10 liter water is. Nu hoef je alleen nog maar deze hoeveelheid in verhouding te brengen met iets waar je kind iets mee kan. Een goed startpunt zijn dagelijkse activiteiten:
Afwassen met de hand verbruikt ongeveer 8 liter water - dus bijna de hele emmer.
De vaatwasser verbruikt ongeveer 14 liter per wasbeurt - dus de emmer water en nog een halve emmer extra.
Bij het douchen heeft elke persoon ongeveer 40 liter water nodig - dat wil zeggen 4 hele emmers.
De wasmachine heeft ongeveer 100 liter per wasbeurt nodig - dus 10 emmers.
Voor een bad is 150 liter water nodig - dus 15 hele emmers.
Je kind zal versteld staan van hoeveel water er per dag nodig is. Daarna kun je samen bedenken hoe je water kunt besparen in het dagelijks leven. Handige tips daarvoor vind je ook in ons artikel "Besparen op kosten".
Spel over water besparen voor kinderen: nog maar één waterbron in huis
Met dit spel creëer je bewustzijn over hoe vaak we de kraan op een dag gebruiken. De spelregels zijn heel eenvoudig: het hele gezin mag de komende 24 uur slechts één kraan gebruiken. Bespreek samen met je kind welke kraan jullie voor het spel zullen gebruiken. Om het iedereen wat gemakkelijker te maken, kun je de andere kranen afdekken met een theedoek.
Nu kun je bewust observeren wanneer en waarvoor je water nodig hebt in het dagelijks leven. Bovendien laat het aan alle gezinsleden zien hoe waardevol het is om meer dan één kraan in huis te hebben als meerdere gezinsleden tegelijkertijd water nodig hebben (bijvoorbeeld om af te wassen, handen te wassen, enzovoort).
Proefje met water: hoe komt het water bij ons thuis terecht?
Elk kind weet dat er water uit de kraan komt - maar hoe komt het water in de eerste plaats in de kraan? Doordat de leidingen ondergronds lopen en ook in de vloer of muren van het appartement zijn weggewerkt, blijft dit proces voor kinderen onzichtbaar. Met dit experiment met water maak je het proces inzichtelijk:
Je hebt voor dit proefje het volgende nodig:
1 kom
1 slang
1 trechter
1 glas
Ducttape
Proefje: zo komt het bij ons thuis terecht:
Steek de trechter in de slang en wikkel wat tape rond de aansluiting. Nu houdt je kind één uiteinde van de slang in de kom en giet je wat water in het uiteinde met de trechter. Als je kind de trechter hoger houdt dan de kom op tafel staat, stroomt het water in de kom. Varieer de hoogte van de trechter om erachter te komen wanneer het water niet meer in de kom stroomt. Je zult merken dat het water alleen stroomt totdat de trechter en kom waterpas zijn.
Breng het experiment vervolgens over naar het echte leven. Leg je kind uit dat de slang de waterleiding voorstelt en dat het water in de kom je gootsteen is. Het water wordt via de leidingen de huizen in geleid in een verhoogde tank, die wordt weergegeven door de trechter. Hiervoor moet de verhoogde tank op het hoogste punt in de omgeving staan.
Proefje: de weg van het water uitgelegd voor kinderen
Waarom regent het? Waarom verdwijnen de plassen na de regen? Je kunt deze vragen over de watercyclus aan je kind uitleggen door dit eenvoudige proefje te doen:
Materialen voor het watercyclusexperiment:
Kookpot
Maatbeker
Handspiegel
Fornuis
Proefje: zo leg je de watercyclus uit aan je kind
Laat je kind 100 ml water afmeten in de maatbeker. Doe nu het water in de pan en breng het op het fornuis aan de kook (let op: heet!). Terwijl de stoom opstijgt, houd je de spiegel boven de stoom. Nogmaals, wees voorzichtig, want de stoom kan heet zijn. Laat je kind observeren wat er met de waterdamp gebeurt. Het condenseert op de spiegel en wordt weer kleine druppels, die terug kunnen vallen in de pot.
Om dit experiment naar de realiteit over te brengen, kun je vervolgens samen met je kind de waterkringloop schilderen. Het water in de pot is een meer. In de natuur komt de warmte van de kachel van de zon. Het water verdampt, stijgt op waar zich wolken vormen en uiteindelijk gaat het regenen.
Met deze proefopstelling kun je ook een ander experiment met water doen: je kunt zout water destilleren en er zoet water van maken. Om dit te doen, zout je het water in de pot en vang je het water dat uit de spiegel druppelt op in een klein glaasje.
Proefje over waterverdamping voor kinderen
Naast de zon kan ook de wind bijdragen aan het verdampen van water. Dit experiment maakt waterverdamping tastbaarder voor kinderen:
Neem 5 keukendoeken en bevochtig ze één voor één met water. Nu hang je een handdoek aan de waslijn om te drogen, leg je er een in de zon, een andere in de schaduw, laat je er een in de gootsteen liggen en föhn je er een in de badkamer.
Je kind zal merken dat föhnen het snelst gaat. Door de combinatie van warmte en wind kan het vocht het snelst verdampen. Observeer en onderzoek de andere handdoeken en ontdek welke daarna zullen drogen en waarom (bijv. blootstelling aan de zon, goede luchtcirculatie bij het ophangen, enz.).
Proefje: watervervuiling uitleggen aan kinderen
Schoon water is van levensbelang voor mens en dier. Water is echter niet altijd schoon of veilig om te drinken, ook al lijkt dat op het eerste gezicht zo. Met dit experiment kun je dit fenomeen aan je kind uitleggen:
Los wat kleurstof op in een glas water zodat de kleur goed zichtbaar is. Doe het in een karaf of kom. Nu giet je kind keer op keer nieuw, ongekleurd water. Observeer hoe de voedselkleuring steeds meer verdwijnt. De kleurdeeltjes zwemmen nu zo ver uit elkaar dat je ze niet meer kunt zien. Toch zijn ze er nog steeds. Leg je kind uit dat daarom ons drinkwater gezuiverd is en waarom je geen water uit een beek of rivier mag drinken.
Waterfilter zelf maken: zo wordt het water schoongemaakt
Natuurlijk worden er veel chemische, fysische en biologische processen gebruikt om drinkwater te zuiveren, maar je kunt je kind toch het basisprincipe leren met een zelfgemaakt waterfilter. Zo kun je illustreren hoe vuil water weer schoon wordt:
Materialen om het waterfilter met kinderen te bouwen:
6 plastic bekers
Grote stenen
Kiezelstenen
Houtskool
Zand
Koffie filter
Vuil water
Zo maak je zelf een waterfilter:
Knip of snij een gat in de onderkant van 5 plastic bekers.
Zoek met je kind naar de benodigde materialen.
Stapel de bekers in onderstaande volgorde:
Beneden: lege beker zonder gat
Beker met koffie filter
Beker met zand
Beker met houtskool
Beker met kiezelstenen
Boven: beker met grote stenen
Je kunt nu zelf vuil water uit een plas halen of zelf vuil water mengen.
Giet het vuile water in de bovenkant van je waterfilter en kijk wat er gebeurt. Waar stroomt het water langer doorheen? Waar wordt het water schoner? Kijk waar het meeste vuil vast komt te zitten.
Let op: Zelfs als het water er nu schoon uitziet, wil dat nog niet zeggen dat het veilig is om te drinken. De vuildeeltjes blijven vastzitten, maar ziektekiemen kunnen toch door het filter glippen. Daarom wordt ons drinkwater ook chemisch bewerkt.
Proefjes met water voor kinderen: zo kostbaar is ons water
Met behulp van deze experimenten met water kun je je kind laten zien hoeveel water we dagelijks nodig hebben en welke stadia het water moet doorlopen voordat het bij ons komt: van verdamping, naar onttrekking aan het grondwater, naar zuivering en door het water leidingen naar ons toe. Op deze manier begrijpt je kind hoe kostbaar water is en waarom er spaarzaam met water moet worden omgegaan.
______________________________________________
Bronnen en meer informatie:
https://www.speelbeweging.nl/de-top-5-leukste-waterspelletjes-voor-deze-zomer/
(geraadpleegd op 29-03-2023)
https://www.wwf.nl/kom-in-actie/met-tijd/tips-gedrag/water-besparen
(geraadpleegd op 29-03-2023)
https://www.proefjes.nl/categorie/water
(geraadpleegd op 29-03-2023)
https://www.rtlnieuws.nl/lifestyle/wonen/artikel/5368836/tips-om-gemakkelijk-liters-water-te-besparen
(geraadpleegd op 29-03-2023)
Bronnen van afbeeldingen
iStock.com/jacoblund
iStock.com/vernonwiley
iStock.com/monkeybusinessimages
iStock.com/Lisa5201