Video game consoles voor kinderen en jongeren: de platformen en game genres in één oogopslag

De wereld van videogames is divers en gevarieerd; hij kan overweldigend zijn voor buitenstaanders. Achter game genres, zoals simulaties, online-rollenspellen, Jump ’n’ Runs of Action-Adventures, zitten speciale handelingselementen en spelmechanismen verborgen. Helaas zijn videogames, geschikt voor kinderen en jongeren, niet meteen zichtbaar.

Ook qua video game consoles voor kinderen is de keuze enorm: naastde pc en klassieke game consoles speelt ook mobiel gamen op smartphones een steeds belangrijkere rol. In dit artikel ontdek je welke game console voor kinderen het beste is, welke effecten de game-ervaring kan hebben op de videogameconsumptie van kinderen en jongeren en op welke game genres je moet letten.

Welke consoles zijn geschikt voor kinderen? Platformen en speelervaring ter vergelijk

Bij het kiezen van de juiste gameconsole voor je kind kan er een fundamenteel onderscheid worden gemaakt tussen stationair gamen en mobiel gamen. Stationaire games kunnen traditioneel worden gespeeld op game-pc's en laptops of op consoles. Handhelds, ofwel draagbare spelconsoles voor kinderen, en smartphones maken game-ervaringen onderweg mogelijk.

Stationaire game consoles voor kinderen ter vergelijk

Game-PCs of Gaming-laptops van verschillende producenten

• Hardware kan worden geüpgraded en aangepast aan nieuwe technische normen

• PC/laptop dient ook als werkinstrument voor school

• Toetsenbordinvoer maakt de bediening eenvoudiger, bijv. in strategiespellen en simulaties

Stationaire video game consoles

Huidige vertegenwoordigers

• Nintendo Switch & Switch 2 (hybride vorm van stationaire/draagbaregame console)

• Nintendo Wii & Wii U

• Sony PlayStation

• Microsoft Xbox

Bijzonderheden

• Geschikt voor het spelen van videogames met vrienden en familie

• Controllerbediening in race- en sportgames eenvoudiger

• Veel (gezinsvriendelijke) exclusieve titels

• Eenvoudige bediening vergeleken met pc's

• Extra functies beschikbaar (bijv. muziek luisteren of films bekijken)

Of je nu voor een game-pc of een stationaire console kiest, is in veel gevallen een kwestie van smaak. Spelcomputers zijn iets krachtiger, maar vaak duurder dan spelcomputers. Voor een aantal populaire games (bijvoorbeeld Mario Kart- of The Legend of Zelda-serie) is een specifieke gameconsole vereist, aangezien niet alle games platformonafhankelijk zijn aangepast. De Mario Kart- en The Legend of Zelda-series zijn bijvoorbeeld enkel via Nintendo-platformen beschikbaar. Aan de andere kant moet er vóór de aankoop rekening mee worden gehouden dat veel gameconsoles in de toekomst door een volgende generatie zullen worden ingehaald en de updates, in tegenstelling tot een computer, niet achteraf kunnen worden ingebouwd.

Draagbare gameconsoles voor kinderen vergeleken

Handhelds/draagbaar

Huidige vertegenwoordigers (keuze)

• Nintendo Switch, Switch Lite & Switch 2 (hybride vorm van stationaire/draagbare game console)

• Steam Deck

Bijzonderheden

• Eenvoudigere bediening door knoppen en joysticks

• Meer keuze uit topspeltitels (vooral voor kinderen)

• Altijd en overal klaar voor gebruik (mits opgeladen)

• Games kunnen meestal zonder internetverbinding worden gespeeld

Smartphones/Tablets mit Android- of iOS- (eventueel Windows-) besturingssysteem

• Veelzijdige functies naast gamen (bellen, video's bekijken, foto's maken, surfen, etc.)

• Veel game-apps zijn gratis beschikbaar

• Let op: Game-apps kunnen betaalde elementen en advertenties bevatten

Als het om mobiel gamen gaat, wordt spelen op mobiele telefoons steeds populairder. In de meeste huishoudens liggen mobiele telefoons immers voor het oprapen, dus ze hoeven niet speciaal vanwege de spelletjes gekocht te worden. Door de geavanceerde hardware bieden draagbare gameconsoles voor kinderen vaak een betere game-ervaring. Maar als het om “even-tussendoor-gamen” gaat, vormen smartphones een praktisch alternatief.Kijk echter goed naar de game-apps waartoe je kind toegang heeft.

Voorlopige conclusie: welke game console is geschikt voor kinderen?

PCs en Laptops vormen een veelzijdige allround-oplossing.

• Voordeel: game-PCs kunnen ge-upgrade en aan actuele technische standaarden worden aangepast. Naast gaming-platform kunnen ze ook voor werken en leren worden gebruikt.

• Nadeel: PCs en laptops zijn voor (kleine) kinderen moeilijk te bedienen. Daarnaast zijn veel (kindvriendelijke) spelletjes voor gameconsoles niet beschikbaar (bijv. Nintendo-spelletjes).

Stationaire gameconsoles voor kinderen zijn gespecialiseerde apparaten voor een optimale speelervaring

• Voordeel: stationaire gameconsoles zijn krachtiger dan zogenoemde “handhelds”. Voor families met veel gamefanaten bestaan er zowel kindvriendelijke- als uitdagende games voor jongeren en volwassenen. De lokale multiplayer-modus maakt het mogelijk om ter plekke samen met vrienden of familieleden te gamen.

• Nadeel: naast de aankoopkosten voor het product heb je vaak nog accessoires nodig (bijv. consoles of oplaadstations). De prijzen voor losse games liggen vaak hoger dan die voor computerspelletjes.

Draagbare gameconsoles voor kinderen blinken uit door flexibiliteit

• Voordeel: draagbare en hybride gameconsoles bieden ruime keuze aan games voor kinderen en families. De bediening is vaak eenvoudig en kindvriendelijk. Zolang de accu voldoende opgeladen is, kunnen de games altijd en overal gespeeld worden.

• Nadeel: handhelds zijn vaak minder comfortabel als er lang gegamed wordt. En voor kleine handen zijn ze niet altijd even ergonomisch. Het compacte display is bovendien minder geschikt om gezamenlijk te spelen.

Vraag gerust eens bij andere ouders in je vrienden- of kennissenkring na en deel jullie ervaringen. Misschien kunnen jullie zelfs een gameconsole van elkaar uitlenen en testen om vervolgens een keuze te maken. Het beschikbare budget speelt uiteraard ook een rol. Bij game-PCs liggen de aanschafkosten vaak hoger. (Oudere) consoles daarentegen kunnen ook second-hand gekocht worden, vaak met bijbehorende games en spellen.

De regels voor het gebruik van de media en de aan de leeftijd aangepaste tijdsbudgetten kunnen jullie het beste bespreken en opstellen voordat je een spelplatform koopt. In het geval van stationaire gameconsoles voor kinderen of game-PCsmoet je er voor de aankoop ook over nadenken waar de spelcomputer of -console het beste kan worden geplaatst. Voor kleinere kinderen tot 10 jaar is de beste locatie de woonkamer of een andere gemeenschappelijke ruimte om het tijdstip van gebruik in de gaten te houden.

Smartphonegames en handhelds zijn niet ruimtelijk gebonden. Met name mobiele telefoons zijn potentieel op elk moment en elke plaats beschikbaar, waardoor urenlang gamen in een grote verscheidenheid aan sociale situaties mogelijk is. Ouders vinden het vaak moeilijker om de keuze van mobiele spellen en soms zelfs het tijdstip van gebruik te controleren. Ook hier staan de noodzakelijke instellingen voor de bescherming van de jeugd (bijvoorbeeld het spelaanbod beperken in overeenstemming met de leeftijd). Maar je kunt ook ouderlijke beschermingsmaatregelen nemen op consoles. Waar je op de verschillende platformen op kunt letten hebben we samengevat in het artikel ‘Veilig gamen voor kinderen’.

Van actie-avonturenspel tot simulatiespel: de game genres kort uitgelegd

Videogames zijn niet allemaal hetzelfde: gamemechanica, bepaalde plotelementen en inhoud zijn wezenlijk anders. Daarom willen we je een overzicht geven van de belangrijkste game genres.

Game genre: Adventure/Action Adventure

Het leuke van adventure games is om de personages vooruit te helpen met verschillende opties voor actie en door het verkennen van de spelwereld: naar verloop van het spel moeten puzzels worden opgelost, beslissingen worden genomen en tests worden gedaan. In actie-avonturengames worden actie-gebaseerde spelmechanismen en steeds meer gevechtsgerichte content toegevoegd. De vereiste vaardigheid en reactiesnelheid is nog hoger in actie-avonturen.

Game genre: Jump’n’Run

In een vaak kleurrijke en gevarieerde spelwereld wordt een figuur op een rennende en springende manier bewogen. Vaak moeten hindernissen worden overwonnen en moeten platformen worden bereikt door middel van precieze sprongen. Jump'n'Run-spellen vereisen daarom meestal vaardigheid en ook geduld. De vertegenwoordigers van het genre vermijden gevechtshandelingen meestal, maar er is vaak een vlotte overgang naar adventure games.

Game genre: rollenspellen

In offline rollenspellen (meestal ook RPG, "Role Playing (Video) Game") staat het dramatische en vaak episch vertelde verhaal duidelijk op de voorgrond: in een complexe spelwereld neemt de speler de centrale rol op zich - vaak een heldhaftige figuur die een ramp binnen de verhalende wereld moet voorkomen. RPG's staan spelers meestal uitgebreide ontwerpopties toe voor hun held, wat soms een groot potentieel voor identificatie biedt en meer gewicht geeft aan in-game beslissingen.

Game genre: race- en sportspellen

Sportgames stellen spelers in staat om hun personages te trainen en hun verworven vaardigheden te demonstreren in competities. In racegames moet een voertuig met succes naar de finish worden gebracht door snelheid en vaardigheid op een bepaalde route. In beide genres kunnen spelers het opnemen tegen computergestuurde of menselijke tegenstanders.

Game genre: schietspelletjes

In shooters is het spelprincipe gebaseerd op de strijd. Zoals de naam al aangeeft, is het belangrijkste doel in dit genre: schieten. In de meeste spellen beweeg je je door een wereld met menselijke karakters of fantasiewezens, waarin het gaat om het schieten op vijanden en het succesvol voltooien van missies zonder dat je eigen personage sterft. Hoe realistisch en gedetailleerd deze weergaven van geweld zijn, varieert van spel tot spel.

• First-person shooter: speler neemt het ik-perspectief van de hoofpersoon aan

• Third-Person-Shooter: speler kijkt mee over de schouder van de hoofdpersoon, vaak van kleine afstand (overlap met actie- en rollenspellen)

Game genre: simulatie

In simulatiespellen kunnen de meest uiteenlopende gebieden van het leven en alledaagse processen realistisch worden nagebootst. In sommige spellen moet het hele leven van fictieve personages worden afgebeeld en geleid (levenssimulaties), terwijl andere zich concentreren op specifieke gebieden van het leven (bijv. voertuig, baan, economische simulaties).

• Massively Multiplayer Online Games (MMOGs): het gaat hierbij om online-multiplayer-games met een groot aantal deelnemers. De spelers handelen in dezelfde virtuele wereld, concurreren tegen elkaar of werken samen. Rollenspellen zijn populaire onder-categorieën ( („Massively Multiplayer Online Role-Playing-Game“, MMORPG) of real-time-strategiegames.

• Online-Shooter: Spelers concurreren tegen elkaar op vooraf bepaalde, beperkte spelniveaus. Het spelen in een team vereist veel communicatie.

• Multiplayer Online Battle Arena (MOBA): minstens twee teams strijden tegen elkaar op een kaart die is ontworpen als een arena. Het doel is om vijandelijke basissen te vernietigen of andere teams te verslaan.

• Battle-Royal-games: deze vorm van online games zijn turn-based survival games in een afgebakend spelgebied

Spelmechanismen en mogelijke risico’s van verschillende game genres: dit moeten ouders weten

Ouders van kinderen die videogame-liefhebbers zijn, willen er natuurlijk voor zorgen dat hun kind alleen met leeftijdsgebonden spelinhoud wordt geconfronteerd als dat mogelijk is. Bij het zoeken naar een geschikt videospel moet daarom rekening worden gehouden met verschillende factoren zoals de complexiteit van het plot, de moeilijkheidsgraad, maar ook met genre-specifieke conventies.

Genre-typische kenmerken en leeftijdsadviezen

Sommige videogamegenres, zoals platform games of simulaties op het alledaagse leven, bieden veel plezier. De elementen die een slechte invloed op kinderen kunnen hebben, ontbreken namelijk. Er bestaan echter ook genres die vanwege hun inhoud of het onderliggende spelprincipe vooral gericht zijn op jongeren van 16 jaar en ouder − of zelfs uitsluitend op volwassenen. De meeste schiet-gebaseerde spellen, maar ook militaire strategie- of simulatiespellen, behoren tot deze categorie.

Tip: Veel adviespagina's bieden zoekfuncties waarmee je kunt filteren op genre, leeftijdsaanbeveling en platform (bijv. Pegi.info). Zo kun je zoeken naar spellen die aansluiten bij de interesses van je kind en bij de leeftijd passen.

Beoordelingen van gemixte genres

Videogame-genres zijn niet altijd scherp van elkaar af te bakenen: voor sommige liefhebbers van het actie-avonturengenre is de overgang naar third-person shooters vloeiend en daarom zijn veel titels gericht op oudere tieners en volwassenen (PEGI 16 of PEGI 18). Een soortgelijk spelprincipe is ook niet altijd voor dezelfde doelgroep geschikt: terwijl avonturenspellen met kleurrijke, gezinsvriendelijke fantasiewerelden veilig zijn voor kinderen, zijn spellen van hetzelfde genre met thriller- en horrorinhoud natuurlijk vooral gericht op volwassenen. Bij het zoeken naar spellen van een bepaald genre of het mengen van genres, moet je dus rekening houden met de verscheidenheid aan mogelijke plot- en gameplay-elementen.

Potentieel riskante game-elementen

Door middel van bepaalde gameplay- en plotelementen willen de ontwikkelaars de spelers een zo uitgebreid en langdurig mogelijk spelplezier garanderen. Ook is het in het belang van de gamefabrikanten als spelers veel tijd en vaak geld investeren in bepaalde spellen. Sommige mechanismen oefenen een bijzondere aantrekkingskracht uit op kinderen, maar ook op veel volwassenen, en moedigen hen aan om vaak en langdurig te spelen of om extra aankopen te doen. De volgende kenmerken kunnen problematisch zijn:

• Online-Multiplayer: samen gamen in een team kan een bepaalde groepsdrang veroorzaken. Er wordt dan veel tijd in een game geïnvesteerd. Daarnaast zou je kind met vreemde mensen kunnen chatten.

• Online-functies: zonder de nodige veiligheidsinstellingen kunnen kinderen toegang krijgen tot verkoopplatformen voor videospelletjes en extra inhoud.

• Beloningssystemen: in sommige games is de vooruitgang niet alleen afhankelijk van de vaardigheid van de speler, maar ook van de geïnvesteerde tijd. Als je een groot aantal taken uitvoert, word je beloond met buit en ervaringspunten die je kunt gebruiken om je personages te verbeteren ("leveling"). Sommige spellen belonen ook het dagelijks inloggen. Al deze elementen kunnen er dan toe leiden dat er meer tijd wordt geïnvesteerd in het spel.

• Betalingssystemen ofwel In-Game-aankopen: bepaalde functies of items kunnen worden ontgrendeld met echt geld. Dit is vooral verleidelijk voor kinderen als het hen een voordeel geeft ten opzichte van andere spelers. Sommige game-apps zetten in op In-App-aankopen en kunnen pas daarna gespeeld worden („Pay to Win“).

Conclusie: Aan welke eisen moeten games en game consoles voor kinderen voldoen?

Voor kinderen en jongeren staat het speelplezier meestal voorop. Ouders daarentegen hechten natuurlijk meer waarde aan een veilige speelervaring voor hun kinderen en aan het overbrengen van gezond gamegedrag. Informeer je daarom grondig over mogelijke problematische elementen waarmee je kind in het spel geconfronteerd zou kunnen worden en beperk de keuze van games en spellen. Als je kind geïnteresseerd is in bepaalde plotelementen of de voorkeur geeft aan bepaalde spelmechanismen, heb je nog steeds keuze uit veel kindvriendelijke spelletjes of games voor alle leeftijden. Je zou ook de instellingen van ouderlijk toezicht op het betreffende platform moeten controleren en goede veiligheidsinstellingen moeten kiezen. Op deze manier kun je de speelervaring van je kind veilig houden.

______________________________________________

Bronnen en meer informatie

https://www.cultuurmonitor.nl/domein/games/
(Geraadpleegd op 28.10.2025)

https://www.gameninfo.nl/feiten-cijfers/cijfers-over-gamen
(Geraadpleegd op 28.10.2025)

https://vgfn.nl/nieuws/totale-omzet-nederlandse-videogame-industrie-stijgt-naar-eu-1-8-miljard-in-2024
(Geraadpleegd op 28.10.2025)

https://www.nationaalmediaonderzoek.nl/nieuws/nmo-mediatrends/182-nmo-publiceert-mediatrends-2024
(Geraadpleegd op 28.10.2025)

https://www.gameninfo.nl/over-games/wat-zijn-games
(Geraadpleegd op 28.10.2025)

https://www.mediawijsheid.nl/gamen/
(Geraadpleegd op 28.10.2025)

Bronnen van afbeeldingen

Omslagfoto: iStock.com/vadimguzhva
Foto 1 in de tekst: iStock.com/fotostorm
Foto 2 in de tekst: iStock.com/Charday Penn
Foto 3 in de tekst: iStock.com/gorodenkoff