Gezond gebruik van videogames – Schermtijd en mediaregels
De bonte en afwisselingsrijke wereld van videogames heeft een grote aantrekkingskracht op kinderen en jongeren. Omdat het gebruik van digitale media de afgelopen jaren sterk is toegenomen, is het belangrijk dat andere vrijetijdsbestedingen zoals het afspreken met vrienden, sport en gezinsuitjes, maar ook andere verplichtingen voor bijvoorbeeld school of het huishouden, niet worden verwaarloosd. In dit artikel lees je hoe jouw kinderen op een gezonde manier met de videogames kunnen omgaan en welke mediaregels jullie samen kunnen opstellen, om ervoor te zorgen dat jullie gezinsleven vol afwisseling zit.

Inhoudsopgave:
Kinderen en videogames – Omgang met videogames in het alledaagse gezinsleven
Onafhankelijk van de kennis en persoonlijke gamevoorkeuren van de ouders, moeten ze een gematigde en gereflecteerde omgang met videogames mogelijk maken voor hun kinderen. Zowel een extreem verbod op het spelen van videogames als ook je er als ouder compleet buiten laten, doet de mediaopvoeding geen goed. Wanneer de ouders niet weten waarover ze het hebben, krijgen kinderen al snel de indruk dat de regels alleen willekeurig of op basis van vooroordelen zijn opgelegd. Daardoor begrijpen ze vaak niet waarom deze beperkingen wel erg belangrijk voor ze zijn. Daarom is het belangrijk dat je informatie inwint over dit thema en je zo dichter bij de belevingswereld van jouw kinderen komt.
Op deze manier kunnen jullie videogames actief in het alledaagse gezinsleven integreren:
- Probeer om de fascinatie van jouw kind voor een bepaalde game te begrijpen. Wees daarbij niet alleen oppervlakkig geïnteresseerd. Hierdoor word je ook tijdens het gamen een vertrouwens- en directe contactpersoon voor jouw kind. [1]
- Laat jouw kind de expert zijn wanneer het bepaalde spelinhoud of -elementen aan jou uitlegt. Deze ervaring motiveert kinderen om jou eerlijk over zijn interesses te vertellen.[2]
- Win informatie in over het betreffende spel of probeer het zelfs eens zelf uit. Dat helpt vooral bij de inschatting of de game geschikt is voor de leeftijd van jouw kind.
- Leg uit waarom je jouw kind een bepaald spel (nog) verbiedt.
Wanneer je een computerspel zelf hebt uitgeprobeerd wordt het makkelijker om jouw kind uit te leggen waarom het bepaalde beperkingen opgelegd krijgt en sommige games niet mag spelen. Welke regels jullie samen als gezin willen opstellen, hangt van jullie individuele situatie af: Hoeveel interesse toont jouw kind voor games? Hoe hebben jullie de mediaconsumptie over het algemeen geregeld? Is er al sprake van problematisch gedrag?
Volgens een onderzoek van Microsoft geeft ongeveer 50% van de ouders aan dat ze wel eens met hun kinderen gamen – gemiddeld 6 keer per maand.[3] Gamen als gezinsactiviteit kan ouders helpen om de interesses en voorkeuren van hun kinderen beter te begrijpen.
Volgens een onderzoek van Microsoft geeft ongeveer 50% van de ouders aan dat ze wel eens met hun kinderen gamen – gemiddeld 6 keer per maand.[3] Gamen als gezinsactiviteit kan ouders helpen om de interesses en voorkeuren van hun kinderen beter te begrijpen.
Mediaconsumptie bij kinderen – Hoe herken ik een overmatig gebruik van videogames?
Videogames worden veel als tijdverdrijf en hobby gezien en zijn erg populair: in het basisonderwijs gamet 87% van de scholieren wel eens, terwijl 35% dagelijks gamet. In het voortgezet onderwijs gamet nog maar 68% van de scholieren wel eens en gamet 27% dagelijks.[4] Omdat het gamen in het leven van zoveel kinderen en jongeren een belangrijke rol speelt, willen ouders er natuurlijk graag voor zorgen dat het gamen op een gezonde manier gaat.
Let dus op het game-gedrag van jouw kind en let op tekenen die op een buitensporig gebruik van videogames duiden.[5] Wanneer de volgende signalen regelmatig optreden, moet je eventueel ingrijpen:
- Jouw kind klaagt vaak over hoofdpijn en verkrampingen door het vele zitten en de te lange schermtijd.
- Jouw kind speelt soms (stiekem) ’s avonds laat of ’s nachts nog videogames en is daardoor overdag vaak moe.
- Bij andere schoolse activiteiten of hobby’s heeft jouw kind concentratieproblemen.
- Wanneer jouw kind met het gamen moet stoppen reageert het gespannen, geïrriteerd of zelfs kwaad.
- Buiten het gamen om kun je jouw kind nergens toe motiveren en het verwaarloost steeds meer de andere vrijetijdsbestedingen of verplichtingen.
- Jouw kind spreekt steeds minder met vrienden af – of alleen om samen te gamen.
- De prestaties op school verslechteren duidelijk, zonder dat hiervoor een andere reden is.

Natuurlijk moet niet elk signaal bij jouw kind optreden, om van een gameverslaving of in ieder geval een probleem met het gebruik van videogames te kunnen spreken. De overgang tot een problematische omgang met games kan er heel langzaam insluipen, waardoor problemen pas later opvallen. Wanneer een bepaalde situatie echter al langer bestaat of erg belastend is, moet je meteen handelen en zinvolle regels opstellen. Probeer om jouw kind duidelijk te maken dat beperkingen voor zijn eigen welzijn en gezondheid zijn – ook wanneer jouw kind er misschien aanvankelijk tegenin zal gaan.
Aan de meest voorkomende signalen voor een ongezond gebruik van videogames kunnen ook andere oorzaken ten grondslag liggen. Wanneer jouw kind terneergeslagen overkomt en zich terugtrekt, kan een overmatige mediaconsumptie ook een bijeffect van een dieperliggend probleem zijn. Daarom moet je altijd een luisterend oor voor je kind zijn en mogelijke problemen tactvol aanspreken. Wanneer dit nodig is, moeten jullie samen professionele hulp inroepen.
Aan de meest voorkomende signalen voor een ongezond gebruik van videogames kunnen ook andere oorzaken ten grondslag liggen. Wanneer jouw kind terneergeslagen overkomt en zich terugtrekt, kan een overmatige mediaconsumptie ook een bijeffect van een dieperliggend probleem zijn. Daarom moet je altijd een luisterend oor voor je kind zijn en mogelijke problemen tactvol aanspreken. Wanneer dit nodig is, moeten jullie samen professionele hulp inroepen.

Mediaregels voor kinderen – Mediaconsumptie op de juiste manier reguleren
Voor een gezonde omgang met media is het erg belangrijk dat de videogames een toevoeging aan andere vrijetijdsactiviteiten is. Sport, beweging aan de frisse lucht, gezamenlijke tijd met vrienden en familie, maar ook de huiselijke en schoolse verplichtingen mogen niet te kort schieten.
Wanneer je de indruk hebt dat jouw kind problemen met een normaal gebruik van videogames heeft, kun je dit met mediaregels onder controle houden. Vind samen met jouw kind een oplossing en schermtijd die bij de leeftijd en situatie passen.[6] Op deze manier leert jouw kind om op een zelfbewuste, eigenverantwoordelijke manier gematigd met videogames om te gaan, zonder dat het plezier wordt verdorven.
De belangrijkste mediaregels voor de omgang met videogames en een overzicht over de aanbevolen speeltijden vat onze pdf nog eens overzichtelijk voor je samen.
Algemene tips voor de omgang met games
Maak daarbij ook een aantal afspraken die voor alle gezinsleden geldig zijn. De volgende voorzorgsmaatregelen moet je in ieder geval nemen:
- Vermijd kosten: Zorg er met behulp van de juiste veiligheidsinstellingen voor dat jouw kinderen niet de mogelijkheid hebben om zonder jouw toestemming in-app-aankopen te doen, microtransacties over te maken, of dingen in de Online-Gaming-Store te kopen.
- Flexibele oplossingen vinden: Hoeveel tijd jouw kind videogames wil spelen kan van dag tot dag verschillend zijn. Wanneer op een regenachtige dag wat langer wordt gespeeld, kun je dit op een andere dag weer compenseren door dan minder schermtijd te nuttigen.
- Biedt compromissen aan: Wees bijvoorbeeld flexibel wanneer het spel moet worden opgeslagen en dit niet op elk moment mogelijk is. Wanneer dit het geval is, kun je jouw kind het hoofdstuk of gedeelte af laten maken: Zo lang het niet als excuus wordt gebruikt en niet al te lang duurt, kunnen jullie hier compromissen sluiten.
- Contract voor gebruik van media ontwikkelen: In een contract voor het gebruik van media kunnen jullie bijvoorbeeld de tijd voor het gebruik van videogames afspreken en meteen consequenties vastleggen voor wanneer de kinderen zich niet aan de regels houden.
Let erop dat je jouw kinderen niet kort voor het slapengaan laat gamen. Onderzoek heeft namelijk al vaker uitgewezen dat het blauwe licht van de beeldschermen ervoor zorgt dat je minder goed en onrustiger slaapt.[7]
Let erop dat je jouw kinderen niet kort voor het slapengaan laat gamen. Onderzoek heeft namelijk al vaker uitgewezen dat het blauwe licht van de beeldschermen ervoor zorgt dat je minder goed en onrustiger slaapt.[7]
Gameregels voor kinderen van 4 tot 7 jaar
De bonte videogamewereld zorgt voor veel indrukken die voor jongere kinderen vaak nog moeilijk te verwerken zijn. Om niet te veel van jouw kind te vragen, kun je ze beter voor hun vierde zo min mogelijk met beeldschermen in contact brengen. Echter is dit van de ontwikkelingsstand van jouw kind afhankelijk.
- Digitale spelletjes (ook spelletjesapps) zij vaak niet geschikt voor kinderen onder de 3 of 4 jaar.
- Begeleid en ondersteun jouw kind tijdens het spelen. Bespreek samen wat jouw kind in de videogames heeft beleefd en geleerd.
- Kies games die geschikt zijn voor kinderen en waarvan de inhoud en vormgeving gezinsvriendelijk en zo vrolijk mogelijk zijn.
- Beperk de gametijd en vergeet daarbij niet om de schermtijd van andere media mee te rekenen. Voor kinderen tot 7 jaar wordt maximaal een uur schermtijd per dag aanbevolen, het liefst over vier keer een kwartier verdeeld.
Gameregels voor kinderen van 7 tot 12 jaar
Op deze leeftijd mogen de kinderen al wat meer tijd met het spelen van videogames doorbrengen. Daarbij moet echter worden gegarandeerd dat jouw kind daarnaast genoeg tijd voor andere activiteiten vrijmaakt: sportieve hobby’s, gezinsuitjes en beeldschermvrije tijd met vrienden zijn erg belangrijk, zodat het gamen niet tot centrale rol in het alledaagse leven wordt.
- Richt je op de leeftijdsclassificaties op de videogames of in online-stores. Beslis echter voor elke game los of deze geschikt is voor jouw kind.
- Let er, vooral bij oudere kinderen op, voor welke spellen ze interesse tonen en hoe ze op verschillende situaties in het spel reageren. Zo kun je in het geval van een gedragsverandering op de juiste manier reageren.
- Let er bij actievolle games op dat ze niet te veel en geen extreem geweld bevatten. Sport- en wedstrijdspelletjes zijn dan een goed alternatief, waar wel veel actie in zit, maar geen geweld in voorkomt.
- Leg de schermtijd vast: Voor kinderen tot 10 jaar wordt als richtlijn aangegeven, ze niet meer dan 1-1,5 uur op een dag te laten gamen. Vanaf 10 jaar is dit 2 uur per dag, maar kun je bijvoorbeeld ook een bepaald aantal uur per week afspreken, die ze zelf mogen verdelen.[8]
Gameregels voor jongeren vanaf 13 jaar
Tijdens de puberteit worden jongeren langzaam onafhankelijker van hun ouders en oriënteren zich in veel opzichten op het gedrag van leeftijdsgenoten.[9] Desondanks moet je jouw kind wel bij de omgang met media blijven begeleiden. Pas regels eventueel aan de toenemende ervaring van jouw kinderen aan en geef ruimte voor compromisoplossingen.
- Wanneer jouw kind al verantwoordingsvol met de vastgelegde regels omgaat, kan het de mediatijd steeds meer zelf indelen. Richtlijnen dienen voornamelijk als oriëntering om een buitensporig gebruik van media te herkennen of corrigeren.
- In plaats van een dagelijkse tijd kun je met oudere kinderen ook een wekelijks tijdgebruik afspreken. Voor kinderen vanaf 13 jaar wordt aanbevolen om ze niet meer dan 3 uur per dag met media te laten bezig zijn (dit betekend wekelijks dus niet meer dan 21 uur).
- Spellen waarbij veel adrenaline vrijkomt en die vol actie zijn, zijn erg populair onder de jongeren. Let bij actie- en avontuurspellen daarom goed op de leeftijdsclassificaties en mogelijke inhoudswaarschuwingen.
- Onlinespellen of online-rollenspellen kunnen kinderen voor lange tijd boeien, vooral wanneer het spel niet kan worden opgeslagen. Tijdsdruk of groepsdwang kunnen ertoe leiden dat een groot deel van de vrije tijd voor zulke spellen wordt gebruikt. Maak je kinderen bewust van deze risico’s, praat hier samen over en houdt de tijd die kinderen in videogames investeren in de gaten.
Conclusie
Videogames bieden veel kinderen en jongeren de mogelijkheid om even uit het alledaagse leven te ontsnappen en een spelwereld met veel afwisseling te ontdekken. De ervaringen in de virtuele wereld mogen de betekenis van de echte wereld in geen geval verdringen. Daarom is het belangrijk om samen mediaregels af te spreken, waardoor jouw kind passend bij zijn leeftijd een juiste omgang met videogames kan leren. Op deze manier wordt uiteindelijk een eigenverantwoordelijk spelgedrag opgebouwd, dat je op de lange termijn goed in het alledaagse leven kunt integreren.
Literatuurverwijzingen:
[1]https://www.oudersvannu.nl/
(laatst opgeroepen op 30-06-2020)
[2]https://www.mindscape.nl/blog/
(laatst opgeroepen op 30-06-2020)
[3]https://www.entertainmentbusiness.nl/games/
(laatst opgeroepen op 30-06-2020)
[4]https://www.gameninfo.nl/
(laatst opgeroepen op 01-07-2020)
[5]https://centrumvoorjeugdengezin.nl/
(laatst opgeroepen op 01-07-2020)
[6]https://www.oudersvannu.nl/kind/
(laatst opgeroepen op 01-07-2020)
[7]https://www.squla.nl/
[8]https://www.mediaopvoeding.nl/
(laatst opgeroepen op 01-07-2020)
[9]https://zelfvertrouwen.nl/page.php?page=336
(laatst opgeroepen op 01-07-2020)
Literatuurverwijzingen:
iStock.com/MStudioImages
iStock.com/LightFieldStudios
iStock.com/Georgijevic
iStock.com/Pekic