Overgang van kleuterschool naar de lagere school: hoe kan ik mijn kind voorbereiden op school?
Voor alle kinderen is het begin van de schooltijd het begin van een nieuwe, spannende fase in hun leven, die velen zich hun leven lang zullen herinneren. Je kind verandert nu van kleuter in schoolkind en maakt dus een belangrijke overgang in het leven door: van spelenderwijs leren met de opvoeders in de kleuterklas naar het bewust verwerven van kennis in de klas. Hier vind je tips over hoe je je kind op school kunt voorbereiden, zodat het de overgang van kleuterschool naar de lagere school goed doorstaat. We laten je ook zien welke vaardigheden en competenties je met je kind kunt oefenen om de start op school gemakkelijker te maken.
Schoolvoorbereiding: schoolstarttips voor de overgang van kleuterschool naar de lagere school
Ter voorbereiding op het begin van het schooljaar bieden veel kleuterscholen een voorbereidende scholing aan waarin de kinderen langzaam vertrouwd worden gemaakt met de leersituatie op school. Bovendien kan je thuis ook dingen voorbereiden. Daarom hebben wij hier een overzicht gemaakt van vele tips en trucs voor het starten op school die de overgang van kleuterschool naar de lagere school kunnen vergemakkelijken.
Denk eraan dat je kind niet alle vaardigheden hoeft te hebben geleerd tegen de tijd dat het naar school gaat. Ieder kind leert in zijn eigen tempo en sommige vaardigheden worden alleen op school aangeleerd. Probeer daarom samen stapsgewijs te oefenen, blijf geduldig en vergelijk je kind niet met anderen.
Verhoog de anticipatie en verminder angsten: het kind emotioneel voorbereiden op school
Hoe meer je kind weet over school, hoe beter het zich kan aanpassen aan de nieuwe situatie en de nieuwe eisen. Daarom is het belangrijk om al in het laatste jaar van de kleuterklas steeds opnieuw over de komende schoolintroductie te praten. Deze tips en oefeningen kunnen jullie daarbij helpen:
Praat over wat je kind op school kan verwachten. Dit zal hen helpen om zich de schoolroutine beter voor te stellen. Als je kind oudere broers of zussen heeft of kinderen kent die al naar school gaan, kun je ook een gesprek hierover op gang brengen.
Oefen met je kind te praten over ervaringen en gevoelens. Zo kom je te weten hoe je kind zich op school gedraagt. Stel concrete vragen als "Wat vond je vandaag leuk?" of "Waar was je vandaag blij om? Dit laat je kind zien dat je geïnteresseerd bent in hun ervaring.
Praat samen over zorgen en mogelijke angsten. Het is heel normaal dat bij grote veranderingen in het leven ook de een of andere zorg de kop opsteekt. Praat openlijk met je kind over eventuele zorgen die hij of zij heeft. Samen kunnen jullie ze misschien op voorhand oplossen.
Probeer je kind enthousiast te maken over school. Hoewel het begin van de nieuwe schoolperiode een grote verandering voor jullie zal zijn, moeten jullie proberen zoveel mogelijk voorpret te creëren. Jullie kunnen bijvoorbeeld samen gaan winkelen voor de nieuwe schoolspullen, zoals de schooltas, of samen de route naar school lopen. Op die manier kan je kind zich langzaam aanpassen aan de komende veranderingen en zich verheugen op het begin van de nieuwe levensfase.
Vooral op de eerste schooldag kan je je kind naar de klas begeleiden en na schooltijd weer ophalen. Op die manier bied je je kind zekerheid tot hij of zij de weg naar school helemaal zelf kan vinden.
De start op school gemakkelijker maken: deze sociale vaardigheden kun je samen oefenen
Door met andere kinderen te spelen leer je je kind veel over sociale relaties. Hier moeten zij de spelregels in acht nemen, kleine conflicten oplossen en hun weg vinden in de groepsdynamiek. Daarom is het de moeite waard als je kind regelmatig naar de kinderopvang gaat en/of je kind regelmatig in contact komt met andere kinderen op de speelplaats. Bovendien kunnen jullie deze dingen thuis samen oefenen:
Moedig je kind aan om andere kinderen te benaderen. Spoor je kind tijdens uitstapjes en bezoekjes aan de speeltuin aan om met andere kinderen te praten en te spelen. Dit zal het voor hen gemakkelijker maken om te socialiseren met hun nieuwe klasgenoten op school.
Moedig je kind aan om vragen te stellen en om hulp te vragen. Als je kind iets niet begrijpt of hulp nodig heeft, moet hij of zij niet bang zijn om het te vragen. Je kunt je kind uitleggen dat iedereen - ook volwassenen - fouten maken of hulp nodig hebben. Daarom is het normaal om hulp te vragen. Je kunt je kind ook uitleggen dat de leerkrachten op de kleuterschool en de lagere school je graag zullen helpen als hij of zij een vraag durft te stellen.
Help je kind om te gaan met teleurstelling. Niet alles zal altijd van een leien dakje gaan op school, dus is het des te belangrijker dat je kind volhoudt en niet meteen opgeeft. Deze vaardigheid kan je van tevoren oefenen door je kind niet alleen te laten winnen bij spelletjes of door af en toe "nee" te zeggen tegen eisen.
Oefen om samen luid en duidelijk te spreken. Met telrijmpjes, tongdraaiers, kinderrijmpjes en poppenkastvoorstellingen oefent het kind zijn duidelijke uitspraak. Het is ook nuttig als je kind kan praten in het bijzijn van een groep (bijv. in het bijzijn van andere kinderen of op een familiefeestje) en het vertrouwen heeft om alleen met vreemden te praten (bijv. iets bestellen bij de bakker).
Basisschoolvoorbereiding: cognitieve en motorische vaardigheden voor beginnende leerlingen
Op school kan je kind nieuwe leersituaties verwachten die in het begin onbekend zullen zijn. In de kleuterschool kan je kind zelfstandig spelen en genieten van veel vrijheid. Op de lagere school zullen zij zich echter aan de lesroosters moeten houden en veel nieuwe kennis moeten opnemen. Met behulp van deze tips om met school te beginnen, kan je de cognitieve en motorische vaardigheden van je kind trainen en de start op school voor hem of haar gemakkelijker maken:
Bevorder het geheugen en de concentratie door te spelen. Spelletjes zoals "Ik pak mijn koffer", geheugenspelletjes of zoekplaatjes trainen het geheugen van het kind. Het is ook nuttig als jij je kind regelmatig een paar alledaagse taken geeft om na elkaar af te maken. Dit zal hen helpen om te gaan met complexe taken op school.
Laat je kind verhalen vertellen. Hoe meer je kind praat, des te beter traint het zijn taalgevoel en zijn uitdrukkingsvaardigheid. Dit maakt het voor hen gemakkelijker om de leraren te volgen, hun gedachten te uiten en hun eigen mening te geven. Spelenderwijs kan je bijv. samen verhaaltjes verzinnen of je kan je kind vragen om dingen of mensen in het dagelijks leven vaker te beschrijven. Op deze manier moet hij alles wat het ziet onder woorden brengen.
Help je kind om geduldiger te worden. Op school moet het kind zich concentreren en stilzitten. Het helpt om het geduld van je kind op voorhand te versterken. Als oefening thuis kan je kind aan zijn of haar bureau knutselen of luisteren naar hoe je hem of haar voorleest. Het is belangrijk dat je ervoor zorgt dat je kind projecten en taken afmaakt zonder tussendoor zijn interesse te verliezen.
Versterk de lichaamscontrole en het evenwicht door samen in de natuur te spelen. Balanceren over boomstammen, springen over kleine hindernissen, op één been staan, samen een balletje trappen of fietsen - dit alles traint de coördinatie en is tegelijkertijd leuk.
Train samen je fijne motoriek. Samen knutselen, kleuren met dunne potloden, spelen met bouwblokken of oefenen met linten knopen. Zo train je niet alleen de oog-handcoördinatie, maar leert je kind ook kleine, specifieke bewegingen te maken met handen en vingers, waardoor hij of zij later gemakkelijker kan leren schrijven.
De overgang naar de lagere school vergemakkelijken: zo stimuleert je het kind om zelfstandiger te worden
Als je kind naar school gaat, moet het veel taken alleen onder de knie krijgen. Daarom helpt het als jij je kind aanmoedigt om langzaam zelfstandiger te worden en kleine, dagelijkse taken over te nemen. Je kunt deze tips volgen:
Laat je kind beetje bij beetje verantwoordelijkheid op zich nemen. Zo kan je kind bijvoorbeeld kleine huishoudelijke taken overnemen, zelfstandig de kleuterrugzak inpakken of de kleren voor de volgende dag uitzoeken. Dit versterkt het zelfvertrouwen en helpt je kind om taken op school zelfstandig uit te voeren.
Train samen zodat jullie je oriëntatie bijhouden. Op jullie dagelijkse routes kan je je kind af en toe de leiding laten nemen en zo zijn of haar oriëntatievermogen trainen. Het is ook nuttig als het kind zelf de weg kan vinden naar bijvoorbeeld het toilet in een restaurant, of de route kan beschrijven van de bakker naar huis. Op deze manier kun je rechts van links oefenen.
Oefen samen het aan- en uitkleden: in de pauzes en na de les moet het kind zelfstandig zijn of haar jas en eventueel schoenen kunnen uit- en aantrekken. Daarom is het nuttig als jullie dit thuis oefenen en ook oefenen met het sluiten van knopen en ritsen. Je kunt ook oefenen om een strik in elkaar te knopen. Verder moet het kind zijn kleren kunnen herkennen, zodat er geen verwarring ontstaat.
De term "schoolrijpheid" is nauw verbonden met een verouderd concept dat inhield dat kinderen uitsluitend op grond van hun leeftijd op school werden ingeschreven. Vandaag weten we dat elk kind anders is en zijn eigen leertempo heeft. Daarom wordt de term schoolrijpheid steeds gangbaarder, omdat zij ook de verworven competenties en vaardigheden van kinderen omvatten en beoordelen of een kind klaar is voor school.
Overgang naar de lagere school: tekenen van een geslaagde overgang
De eerste weken op school zijn meestal zo ingericht dat de kinderen zich eerst wennen, hun klasgenootjes leren kennen en een relatie met de klassenleraar opbouwen. In de eerste periode worden bijvoorbeeld kennismakingsspelletjes gespeeld, gemeenschappelijke klassenregels uitgewerkt en het klaslokaal versierd. Tijdens deze gewenningsperiode worden de kinderen langzaam vertrouwd gemaakt met de leermethodes en worden de concentratietijden vaak geleidelijk verhoogd, zodat het kind zich eerst daaraan kan wennen. Dit alles helpt de leerlingen om zich aan te passen aan de nieuwe situatie en aan de nieuwe dagelijkse routine.Deze tekenen tonen aan dat de overgang van de kleuterschool naar de lagere school goed is verlopen:
Je kind kan de weg naar school vinden en weet precies waar de school is.
Je kind kent de weg naar zijn klaslokaal en kan de weg in de school vinden.
Je kind kent zijn of haar leraren en klasgenoten.
Je kind kent de schoolroutine en vertelt je graag wat hij of zij op school heeft meegemaakt.
Je kind kijkt uit naar school en gaat met plezier.
Elk kind reageert een beetje anders tijdens de overgangsfase van de kleuterschool naar de lagere school. Hoe snel een leerling gewend is aan de verandering en zich aanpast aan de nieuwe situatie kan van kind tot kind verschillen. Als je het gevoel hebt dat je kind onderweg wat meer steun nodig heeft, kun je de leerkrachten altijd om feedback vragen over de vorderingen van je kind. Samen zijn jullie gegarandeerd van een goede start van school.
Conclusie: zo maak je het voor je kind gemakkelijker om naar school te gaan
Met behulp van onze schoolstarttips kun je je kind stapsgewijs voorbereiden op de start op school en het hem of haar gemakkelijker maken. Leg je kind uit dat naar school gaan een belangrijke stap in het leven is en dat leren op school heel leuk is. Op die manier zal het kind zich meer op zijn gemak voelen bij het idee een schoolkind te zijn en zal het uitkijken naar dit nieuwe hoofdstuk in zijn of haar leven.
______________________________________________
Bronnen:
https://www.kindengezin.be/nl/thema/kinderopvang-en-naar-school/naar-school/je-kind-voorbereiden-op-school
(geraadpleegd op 30-06-2022)
https://www.kijkopontwikkeling.nl/artikel/wat-moet-kind-kunnen-voor-basisschool
(geraadpleegd op 30-06-2022)
https://www.kijkopontwikkeling.nl/tips/voorbereiding-basisschool/
(geraadpleegd op 30-06-2022)
https://www.kleuteruniversiteit.nl/2020/04/tips-voor-thuis-kleuters-en-klusjes/
(geraadpleegd op 30-06-2022)
https://www.oudersvannu.nl/kind/school/naar-de-basisschool/
(geraadpleegd op 30-06-2022)
https://www.opvoedadvies.nl/startbasisschool.htm
(geraadpleegd op 30-06-2022)
Bronnen van de afbeeldingen:
iStock.com/damircudic
iStock.com/Dusan Stankovic
iStock.com/Liderina
iStock.com/Choreograph
