Waarom voorlezen voor kinderen belangrijk is
Redenen om voor te lezen en praktische tips voor samen lezen
Lekker knus samen onder de dekens met een boek in de hand in een fantasiewereld opgaan: het voorlezen aan kinderen opent een hele nieuwe belevingswereld. U kunt er daarom als ouder niet vroeg genoeg mee beginnen. Het voorlezen helpt de kinderen om hun woordenschat te vergroten, hun fantasie aan te wakkeren en hun concentratievaardigheid te stimuleren. Bovendien zullen ze leren dat er met het lezen veel plezier gepaard gaat. Dat zorgt ervoor dat de kinderen ook op latere leeftijd graag een boek zullen lezen. Waarom voorlezen voor kinderen zo belangrijk is en hoe jullie de gemeenschappelijke voorleestijd het beste kunnen invullen, leest u in dit artikel.
Het leren lezen makkelijk gemaakt: voorlezen is belangrijk voor kinderen
Al op jonge leeftijd kan de basis voor de latere leesvaardigheid worden gelegd. Daarbij is het voorlezen erg belangrijk, omdat dit de cognitieve ontwikkelingen van de kinderen stimuleert. Dat helpt de kinderen wederom om beter en makkelijker te kunnen leren lezen en ook in andere bereiken zullen ze sneller leren.
Uit onderzoek blijkt dat moeders vaker voorlezen dan vaders, hoewel de vaders er ook steeds meer mee bezig zijn. Als de kinderen voornamelijk door vrouwelijke personen worden voorgelezen kan dit ervoor zorgen dat kinderen het gevoel krijgen dat lezen meer iets voor vrouwen is dan voor mannen. Wanneer de vaders, opa’s en ooms ook regelmatig voorlezen, wordt dit stereotype beeld doorbroken.
Voorlezen vergroot de woordenschat
Bij het voorlezen worden kinderen automatisch met nieuwe en onbekende woorden geconfronteerd. Ze leren de betekenis van deze woorden, doordat ze deze uit de context opmaken of doordat de ouders het uitleggen. Zo zal hun woordenschat omvangrijker zijn dan bij leeftijdsgenootjes die duidelijk minder vaak worden voorgelezen en kunnen ze makkelijker ingewikkeldere zinnen formuleren.
Voorlezen verbetert de concentratie
Om het verhaal goed te kunnen volgen, moet uw kind geconcentreerd luisteren. Bij het voorlezen zal uw kind er dus aan wennen om zijn aandacht voor langere tijd op hetzelfde te richten. Zeker als het spannend is, zal uw kind het eind graag willen horen. Daarom is de beloning voor zijn of haar geduld dat ze erachter komen hoe het verhaal afloopt.
Door het voorlezen doen de kinderen nieuwe kennis op
Van verhalen over de boerderij tot astronautenavonturen: bij het lezen van boeken kunnen de kinderen hele nieuwe werelden ontdekken, die anders zijn dan wat ze kennen. Zo leren ze al op jonge leeftijd op een speelse manier verschillende perspectieven en denkwijzen kennen. Dat helpt ze later om bijv. mensen met een andere manier van leven beter te begrijpen.
Voorlezen bevordert het denkvermogen
Al bij eenvoudige plaatjesboeken wordt het logisch denkvermogen uitgedaagd, omdat de kinderen een verbinding tussen woord en beeld moeten maken. Bij moeilijkere verhalen moeten ze ook goed luisteren, zodat ze bepaalde dingen kunnen onthouden en een samenhang tussen de verschillende gebeurtenissen kunnen vormen.
Voorlezen maakt het leren lezen makkelijker
Het voorlezen traint de cognitieve ontwikkeling van de kinderen waardoor ze belangrijke vaardigheden opdoen, die ook op school erg belangrijk zijn: concentratie, oplettendheid, logisch denkvermogen en een goed geheugen. Deze vaardigheden helpen de kinderen ook bij het leren lezen:
Wanneer de kinderen tijdens het voorlezen meekijken in het boek, leren ze al jong hoe de letters eruitzien en verbinden ze deze met een bepaalde betekenis.
Wanneer de kinderen de woorden al vaker hebben gehoord, kunnen ze de woorden beter in een context begrijpen en ook sneller tijdens het lezen herkennen.
Vaak vinden kinderen het heel erg leuk om te worden voorgelezen. Daardoor verbinden ze deze activiteit met positieve gevoelens en zullen ze het ook sneller leuk vinden om zelf te lezen.
Meer dan alleen verhaaltjes: voorlezen om de ontwikkeling van de kinderen te stimuleren
Het lezen is ideaal als voorbereiding op groep 3, waar de kinderen ook op school actief zullen leren lezen. Maar daarnaast zijn er ook nog andere positieve ontwikkelingen, die niet direct wat met school te maken hebben:
Sterke binding: Tijdens het voorlezen brengen ouders en hun kinderen veel waardevolle tijd samen door, waarbij er geen andere afleidingen en verplichtingen zijn. Vooral voor werkende ouders is de voorleestijd voor het slapengaan een mooi moment om even tijd met hun kinderen door te brengen.
Ontspanning: Kinderen zijn graag in beweging, dus moeten ze de kans hebben om even helemaal los te kunnen gaan, het liefst lekker buiten. Maar als tegenhanger is een moment van rust ook erg belangrijk. Daarvoor is het lezen erg geschikt.
Conflicten oplossen: In kinderboeken komen vaak thema’s met alledaagse situaties en conflictsituaties aan bod. Door de belevenissen van de fictieve figuren leren kinderen hoe conflicten opgelost kunnen worden en daardoor leren ze om zelfbewuster met hun eigen problemen om te gaan.
Empathie: In fantasieverhalen worden vreemde perspectieven ingenomen. Daardoor worden de kinderen met andere leefsituaties, problemen en karakters geconfronteerd. Vaak kennen ze deze perspectieven nog niet uit hun eigen leven, maar leren ze deze door de boeken kennen. Wanneer de kinderen zich in de personen inleven, zullen ze een groter begrip voor andere mensen ontwikkelen. Voor de ontwikkeling van hun sociale vaardigheden is het erg belangrijk dat ze hun empathie ontwikkelen en verbeteren. Voor de ontwikkeling van hun sociale vaardigheden is het erg belangrijk dat ze hun empathie ontwikkelen en verbeteren. Voorlezen aan kinderen geeft vroeg toegang tot een verscheidenheid aan verhalen, ook als zelfstandig lezen nog niet mogelijk is.
Goed voorlezen kunt u oefenen: Let erop om langzaam voor te lezen en de woorden duidelijk uit te spreken – zo begrijpt uw kind wat er in het verhaal gebeurt, en wordt het makkelijker om onbekende woorden te herkennen en onthouden.
Voorleestips: zo wordt het voorlezen een leuk dagelijks ritueel
Om het lezen tot een leuke en geslaagde activiteit te maken, is het goed om op een aantal dingen te letten, zodat niets het plezier in de weg staat. Zo zorgen jullie ervoor dat het lezen tot een leuk dagelijks terugkerend ritueel wordt:
Zorg voor zo weinig mogelijk afleiding: Een gezellige sfeer en een omgeving met zo weinig mogelijk afleiding zijn het perfecte uitgangspunt voor het voorlezen. Televisie, radio, telefoon en tablets moeten tijdens het voorlezen zijn uitgeschakeld of aan de kant worden gelegd. Concentreer u helemaal op uw kind, zodat u samen in de fantasiewereld kunt opgaan.
Vind de juiste voorleestijd: Wanneer mogelijk is het goed om iedere dag om dezelfde tijd een voorleesmomentje in te plannen. Zo ontstaat er regelmaat, wat goed is voor kinderen. Vooral kort voor het slapen gaan heeft u alle rust om uw kind even voor te lezen en wordt uw kind ook rustig, zodat het daarna goed kan slapen.
Neem de voorkeuren van uw kind serieus: De kinderen zullen het lezen sneller leuk gaan vinden, wanneer ze de verhalen ook echt interessant vinden. Of dat nu detectives, avonturenverhalen, sprookjes, grappige strips of kennisboeken zijn over bepaalde thema’s, die uw kind interessant vindt, als uw kind het maar leuk vindt, zal het al snel plezier aan het voorlezen beleven.
Probeer levendig voor te lezen: Uw kind zal sowieso met enthousiasme naar uw verhalen luisteren. U hoeft hiervoor niet per se met een stemmetje voor te lezen, maar probeer om de toon en hoogte van uw stem zoveel mogelijk aan het verhaal aan te passen. Zo ondersteunt u de boodschap van het verhaal alleen maar sterker. Mocht u dit lastig vinden, bedenk dan dat het contact en de nabijheid tussen ouder en kind het belangrijkste is. Want dit is erg waardevol voor de ontwikkeling van de kinderen en kan niet door een luisterboek worden vervangen.
Interactief voorlezen: Misschien merkt u wel dat de kinderen het leuk vinden om tijdens het voorlezen over het verhaal te gaan praten of dat ze dingen gaan voorspellen. Moedig dit dan vooral aan door uw kind hierin vrij te laten en met vragen te stimuleren. Ook kunt u van tevoren alvast de plaatjes laten zien en uw kind vragen, waarover ze denken dat het verhaal gaat. Zo stimuleert u hun fantasie. En de kinderen zullen het bovendien heel leuk vinden om zo actief bij het verhaal te worden betrokken.
Laat jullie fantasie de vrije loop: Jullie aandacht naar het verhaal hoeft niet na de laatste pagina te verzwakken. Het is altijd goed om met uw kind te bespreken waar het verhaal over ging en wat het ervan vond. Wat vond uw kind bijvoorbeeld van het einde? Was het verwacht of juist onverwacht? Kan uw kind misschien een beter einde verzinnen? Of hoe zou het verhaal nog verder kunnen gaan? Hoe zou uw kind zich in de plaats van een van de figuren hebben gedragen? Zou het dezelfde keuzes hebben gemaakt of juist niet, waarom? Ook zulke gesprekken over het gelezen verhaal horen bij het voorlezen.
Wil uw kind steeds maar weer hetzelfde verhaaltje horen, terwijl u wel een keertje toe bent aan een nieuw verhaal? Probeer toch om naar uw kind te luisteren, want deze herhaling is goed voor hun ontwikkeling. Wel kunt u ter afwisseling het verhaal eens met een ander stemmetje voorlezen of uw kind vragen bij het verhaal gaan stellen om erover in gesprek te raken.
Vragen rondom het voorlezen aan kinderen
Op de juiste manier voorlezen – maar hoe? We zullen hieronder een aantal van de belangrijkste vragen die ouders omtrent het voorlezen stellen beantwoorden:
Vanaf welke leeftijd kan ik mijn kind voorlezen?
Het is zinvol om al jong met voorlezen te beginnen. Zelfs als uw baby pas een paar weken oud is, kunt u al voorlezen. De kindjes zullen dan misschien nog niet goed begrijpen wat u zegt, maar ze vinden het fijn om naar uw stem te luisteren en ook het kijken van plaatjes zullen ze al leuk vinden. Probeer om boeken te kiezen, die bij de leeftijd van uw kind passen, zowel qua niveau als ook qua belevingswereld. Dan kunt u eigenlijk niet vroeg genoeg met voorlezen beginnen. Vanaf de peuterleeftijd zullen de kinderen zeker steeds meer van het verhaal gaan begrijpen, dus op z’n laatst dan wordt er aanbevolen om met voorlezen te beginnen.
Welke boeken kan ik aan mijn kind voorlezen?
Een sprookje om naar een droomwereld af te reizen of juist een avontuurlijk verhaal voor een beetje spanning? Voor iedere smaak en leeftijd zijn er geschikte boeken te vinden.
Vanaf 3 maanden: voelboeken, boeken met veel plaatjes
Vanaf 1 jaar: bonte plaatjesboeken, voelboeken, boeken met zoekplaatjes
3 tot 5 jaar: plaatjesboeken, eenvoudige kennisboekjes
Vanaf 6 jaar: kinderboekenseries (met typische thema’s en settingen voor kinderen: sprookjesboeken, dierenverhalen en heldenverhalen)
Hoe vaak moet ik mijn kind voorlezen?
Het is belangrijk om uw kind regelmatig voor te lezen. Het beste is om dagelijks minimaal een kwartiertje met voorlezen bezig te zijn. Dat klinkt misschien veel, maar als u het als ritueel voor het slapengaan invoert, zullen jullie het al snel als een heerlijk moment gaan zien.
Conclusie: Voorlezen aan kinderen bevordert de taalontwikkeling en het leesplezier
Wanneer kleine kinderen al regelmatig worden voorgelezen, zullen ze ook zelf eerder gemotiveerd raken om te gaan lezen. Dit omdat ze het lezen met plezier, grappige situaties, avontuur en spanning verbinden en niet alleen met school. Daarnaast wordt hun taalgevoel verbetert, waarvan ze later profijt zullen hebben, bijv. bij het ontwikkelen van lezen en schrijven. Wanneer u een leesmomentje in uw dag wilt inbouwen, wordt vaak gezegd, “gewoon doen”, ook al heeft u maar 5 minuten de tijd. Ook op een hectische dag moet u proberen om er even tijd voor te nemen. Zo komt zowel u als ook uw kind even tot rust.
______________________________________________
Bronnen en meer informatie
https://iedereenleest.be/over-lezen/nieuws/onderzoek/peiling-brengt-voorleesgedrag-van-vlamingen-kaart
(geraadpleegd op 28-06-2024)
https://www.iedereenleest.be/over-lezen/interactief-voorlezen-aan-babys-en-peuters-zo-doe-je-dat
(geraadpleegd op 28-06-2024)
https://www.blabloom.com/nl/blog/algemeen/9-tips-om-voorlezen-leuker-te-maken/997/
(geraadpleegd op 28-06-2024)
https://www.mamabaas.be/content/op-voorlezen-staat-geen-leeftijd-10-tips-om-voorlezen-nog-leuker-te-maken
(geraadpleegd op 28-06-2024)
Bronnen van de afbeeldingen in chronologische volgorde
Omslagfoto: iStock.com/blackCAT
Foto 1 in de tekst: iStock.com/shapecharge
Foto 2 in de tekst: iStock.com/gpointstudio
Foto 3 in de tekst: iStock.com/PeopleImages
