Joga: historia i filozofia jogi

Joga jako filozofia powstała w Indiach wiele tysięcy lat temu. Jej podstawowym celem i kamieniem węgielnym jest stworzenie jedności między ciałem, umysłem i duszą. Aby osiągnąć tę harmonię, joga kładzie nacisk na ćwiczenie równowagi psychicznej i fizycznej oraz promuje metody samorozwoju. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, możesz zapoznać się z naszym artykułem, w którym przyjrzeliśmy się historii i najważniejszej terminologii jogi.

Historia jogi jest bardzo ciekawa i sięga tysiące lat wstecz. Już wtedy ludzie pragnęli osiągnąć wewnętrzny spokój oraz odczuwali potrzebę rozwoju sprawności fizycznej. Nic więc dziwnego, że joga do dziś pozostaje nie tylko popularnym sportem, ale również sposobem medytacji oraz – ogólnie rzecz biorąc – sposobem na życie. Aby lepiej zrozumieć to zjawisko, postanowiliśmy przywołać kilka dat i wydarzeń związanych z historią jogi:

• Trudno dokładnie określić, kiedy zaczęto uprawiać jogę i kiedy dokładnie powstała. Niektórzy historycy twierdzą, że najstarsze źródła wskazują na praktykowanie tej filozofii w Indiach już w okresie 3300 - 1300 p.n.e. Można jednak przypuszczać, że miało to miejsce na długo przed pierwszą wzmianką o niej na piśmie.

• Filozofia jogi ewoluowała przez tysiąclecia, aż indyjski uczony imieniem Patańdżali podsumował jej najważniejsze mądrości. Dokładne daty urodzin i śmierci Patańdżalego nie są znane. Uważa się, że żył między II wiekiem p.n.e. a IV wiekiem naszej ery. Uznawany jest często za ojca jogi, a jego 194 wersety (jogasutry) są do dziś podstawą znanego u nas systemu jogi.

• Dopiero między VI a XV wiekiem naszej ery rozwinęła się hatha joga, czyli seria ćwiczeń fizycznych, jakie znamy dzisiaj.

• Kiedy Zachód odkrył Indie w XIV wieku, jogę przypisywano wierze hinduskiej i dlatego uważano ją za „pogańską”. W czasach angielskiego kolonializmu, czyli do końca XIX wieku, praktykowanie jej było zakazane.

Joga to nie tylko sport czy seria ćwiczeń redukujących stres – może też być sposobem na życie. Jej współczesna zachodnia odmiana bazuje przede wszystkim na tzw. hatha jodze, która dąży do jedności oraz harmonii umysłu z ciałem i duszą. Jest ona częścią ścieżki Rajajogi i dotyczy głównie ćwiczeń fizycznych, technik oddechowych i relaksacyjnych, które wykonujemy podczas zbiorowych zajęć. Przy czym hatha joga to jeden z nowszych sposobów patrzenia na zagadnienia jogi. Początkowo Patańdżali podzielił tę filozofię i jej praktyki na cztery ścieżki:

• Bhakti joga to pełne miłości oddanie bóstwu lub naturze. Podobnie jak wszystkie filozofie jogi, także ta dąży do samorealizacji. Jogini mogą osiągnąć szczęście poprzez duchowe ukierunkowanie i otwarcie się na działanie bóstwa.

• Karma joga jest prawdopodobnie najbardziej znaną drogą do jedności i oświecenia. U jej podstaw leży działanie bezinteresowne, które pozwala być w harmonii z własnym umysłem oraz duszą. Jogini starają się oderwać od egoistycznych i materialistycznych motywów i osiągnąć zbawienie poprzez bezinteresowne uczynki.

• Dźńana to joga poznania. Bazuje na wiedzy, mądrości i filozofii. Jogini, którzy kroczą ścieżką dźńany, starają się zrozumieć głębszy sens wszystkiego, a także filozoficznie pojmować swoje życie.

• Radża Joga (Raja joga) jest również znana jako „królewska ścieżka jogi”. W literaturze z reguły wyróżnia się od czterech do ośmiu jej poziomów. Ich istotą jest wzajemne przenikanie i oddziaływanie na siebie otoczenia, ćwiczeń fizycznych, koncentracji oraz medytacji. Radża joga została stworzona, aby pomóc ci rozwijać i kontrolować swój umysł.

Ponieważ joga powstała w Indiach, doświadczeni jogini używają tradycyjnych słów, które można znaleźć w starożytnych pismach hinduizmu. Samo pojęcie „joga” znaczy: unia, połączenie lub jedność – dla wielu to po prostu unia ciała i umysłu. Jej praktyka wymaga od nas jednak, aby zaznajomić się z innymi, podstawowymi terminami wywodzącymi się z sanskrytu.

Wybraliśmy tu przegląd najważniejszych terminów, spotykanych do dziś na kursach jogi:

Słowo asana używane w jodze posiada dwa znaczenia: z jednej strony jest to mata do siedzenia, a z drugiej specjalna pozycja ciała służąca medytacji i ćwiczeniom. W praktyce, używając tego terminu mamy na myśli po prostu ćwiczenia fizyczne. Inaczej mówiąc, asana to właściwa postawa, prowadząca do poznania własnego ciała oraz zlikwidowania napięć mięśniowych, bólu i wewnętrznych blokad. W klasycznej jodze wyróżnia się 84 pozycje i postawy ciała, z których 32 uznawane są za szczególnie ważne. Wspólne dla wszystkich rodzajów jogi są pozycje i postawy medytacyjne – zarówno siedzące, stojące jak i leżące. Klasycy jogi nauczają, że wiele asan służy rozwijaniu szczególnych talentów, zdolności, możliwości i nadnaturalnych mocy (siddhi).

Aby wykonywanie asan dało nam jak najwięcej korzyści, warto poświęcić im dużo czasu. Należy wsłuchać się w sygnały wysyłane przez organizm. Zadbaj o prawidłową technikę wykonywanych pozycji, nie zaniedbując pozostałych elementów jogi, gdyż to harmonia między nimi jest kluczem do sukcesu.

• Czakra Sakralna (pomarańczowa): mieści się kilka centymetrów poniżej pępka i wiąże się ją z naszą seksualnością, emocjami i twórczością.

• Czakra Podstawy (czerwona): spoczywa u podstaw kręgosłupa. Odpowiada za instynkt i bezpieczeństwo.

Warto pamiętać, że teoria siedmiu czakr jest najpopularniejszą, lecz nie jedyną wersją tej koncepcji. Są takie, które uznają istnienie ośmiu lub nawet jedenastu czakr. Najmniej jest ich z kolei w tantrach buddyjskich. Wyróżnia się tam jedynie cztery czakry.

Mantra to w religiach i filozofii indyjskiej krótka formuła magiczno-religijna, zwykle kilku- lub jednosylabowa. Mantry powtarzane są w określonym rytmie, aby wprawić atmosferę w wibrację, a tym samym poruszyć wzmacniającą i uzdrawiającą energię. Recytowana rytmicznie w formie śpiewu, bardzo często towarzyszy praktykom medytacyjnym. Mantra ma sięgać głębi języka i jego związków z rzeczywistością, a jej znaczenie podporządkowuje się realizacji dźwiękowej.

„Boskość we mnie pozdrawia boskość w tobie” to indyjskie pozdrowienie na początku i na końcu każdej sesji jogi. Nie chodzi tu o religię, ale o szacunek i uznanie duszy drugiej osoby. Taka koncepcja pojęcia namaste związana z duchowością nie przemówi jednak do agnostyków. W tym kontekście chodzi raczej o pokazanie źródeł charakterystycznego gestu wykonywanego dłońmi, oznaczonego tym określeniem. Należy też podkreślić, że w samych Indiach gest ten funkcjonuje już niezależnie od religii i reprezentuje dobre intencje. Wszyscy tam stosują ten gest tak samo, niezależnie od swojego światopoglądu.

W filozofii jogi Om uznawane jest za świętą sylabę. Ma wiele znaczeń, np.: wszechwiedza, wszechobecność, wszechmoc. Uważa się ją za dźwięk uniwersalny, oznaczający wszystko i wszystkich. Om reprezentuje najwyższą świadomość, absolutne źródło wszelkiego istnienia, stąd uważa się ją za najważniejszą mantrę i oryginalne brzmienie wszechświata.

Wiele znaczeń tego słowa opiera się na symbolicznych triadach. Kilka z nich to: trzy stany świadomości: czuwanie, sen i głęboki sen; uosabia trzy hinduistyczne bóstwa: Brahmę, Vishnu i Shivę; odpowiada trzem aspektom czasu: przyszłości, teraźniejszości i przeszłości.

Mantra om ma przede wszystkim doprowadzić do połączenia umysłu z ciałem. Kiedy ją intonujemy, rejestrujemy generowany dźwięk, przez co zauważamy własną obecność. Śpiewanie mantry poprzez wibracje dźwiękowe wprawia w rezonans określone części ciała i pobudza nasze czakry.

Prana to energia życiowa, która przepływa przez każde ciało. Ćwiczenia jogi pomogą ci wzbogacić swoją pranę i rozesłać ją po całym ciele. Znajdziemy ją jednak nie tylko w nas, ale również w powietrzu, które wdychamy, w ziemi, po której stąpamy, w wodzie, którą pijemy oraz w promieniach słońca.

Kanały, przez które przepływa bardziej fizjologiczna prana, zostały opisane przez siddhów z różnych krajów Azji. W akupunkturze nazywają się meridianami, pierwotnie opracowanymi na potrzeby medycyny indyjskiej. Do dziś praktykują to lekarze siddha vaidya, a także treserzy słoni w Indiach i na Sri Lance.

Pranajama, tak nazywają się ćwiczenia oddechowe w jodze. Równomierne, głębokie i świadome oddychanie propagowane dzięki pranajamie pozytywnie wpływa na nasze mięśnie i przeciwdziała nieregularnemu oddechowi. To uspokaja umysł i pozwala kontrolować swoje emocje. Przechodzimy w stan zwany koherencją, w którym oddech oraz aktywność serca i mózgu harmonijnie współgrają ze sobą. Techniki oddechowe hatha jogi i wszystkie jej rodzaje służą do kierowania siłą życiową – praną.

Dzięki tej krótkiej liście pojęć możesz dobrze przygotować się do rozpoczęcia swojej przygody z jogą. Jeśli nadal szukasz odpowiedniego stylu dla siebie, warto zapoznać się z wariantami jogi relaksacyjnej lub fitness jogi. Tutaj na pewno znajdziesz rodzaj jogi, który będzie Ci odpowiadał. Pozwól sobie zagłębić się w świecie jogi i odkryj zdrowotne korzyści płynące z jej praktykowania.

______________________________________________

https://bosonamacie.pl/kiedy-powstaly-asany

(dostęp 21.09.2021)

https://joga-joga.pl/pl98/slowniczek

(dostęp 21.09.2021)

https://www.portalyogi.pl/blog/joga-odech/

(dostęp 23.09.2021)

https://jogafoksal.pl/blog/popularne-asany-jogi

(dostęp 23.09.2021)

https://joga-abc.pl/czym-sa-czakry/

(dostęp 23.09.2021)

iStock.com/jacoblund

iStock.com/~UserGI15632746

iStock.com/oculo