Ochrona przyrody w górach podczas wspinaczki
Fascynacja górami budzi w wielu ochotę wspięcia się na potężne formacje skalne i popatrzenia z nich na świat. Co roku niezliczone rzesze turystów odwiedzają masywy górskie. Wśród nich również alpiniści, wspinacze i boulderowcy, którzy chcą chłonąć piękno krajobrazu, uprawiać sport oraz zdobywać nowe doświadczenia na skałach. Ale góry lub skały są również ostoją wielu unikatowych gatunków flory i fauny zagrożonych wyginięciem. Dlatego bardzo ważne jest, żeby przestrzegać kilku podstawowych zasad właściwego zachowania w środowisku naturalnym, a tym samym postępować zgodnie z etyką wspinaczkową. Dzięki temu życie flory i fauny nie będzie zakłócane, a skały nie będą nadmiernie niszczone.
Żeby mieć pod ręką wszystkie najważniejsze reguły wspinania i wskazówki dotyczące zachowania w środowisku naturalnym, możesz pobrać nasz dokument PDF, zawierający ich streszczenie.
Górska flora i fauna
Wiele gór wysokich jest starszych, niż to sobie jesteśmy w stanie wyobrazić. Alpy – najwyższe góry Europy – powstały na przykład 25 milionów lat temu i od tamtego czasu odciskają piętno na krajobrazie krajów alpejskich. Przez tak długi czas wykształcił się tam specyficzny świat roślin i zwierząt, które znakomicie dostosowały się do życia w otoczeniu stromych skał. Mchy i paprocie porastają wilgotne, zimne podstawy ścian skalnych. Zioła i trawy dostosowały się do gorącego oraz suchego klimatu bloków skalnych. Natomiast w szczelinach skalnych można znaleźć kilka rzadkich gatunków kwiatów.
Mnóstwo zwierząt dostosowało się do życia w górach i korzysta z faktu, że drapieżniki, jeśli w ogóle wdrapują się na strome skały, to przychodzi im to z dużym trudem. Take ptaki jak sokół wędrowny albo puchacz budują gniazda w dogodnie położonych szczelinach skalnych, podczas gdy owady żyją licznie u podnóża skał. Żeby nie naruszać kruchej równowagi tych biotopów, wszyscy wspinacze powinni stosować się do kilku zasadniczych reguł. Przede wszystkim nie niszczyć roślin i przestrzegać okresów lęgowych ptaków[1].
Zachowanie w górach podczas wspinania
Poniżej znajdziesz kilka ważnych reguł wspinania się i boulderingu, których powinieneś przestrzegać w plenerze, żeby chronić ekosystem skał i skały jako takie. W przeszłości zdarzało się, że skały wspinaczkowe były zamykane, ponieważ teren wokół nich był zbyt mocno uszkadzany w wyniku nieodpowiedniego zachowania wspinaczy w środowisku naturalnym. Żeby wszyscy miłośnicy gór w dalszym ciągu mogli uprawiać tam sporty i wspinać się w harmonii z przyrodą, powinni oni przede wszystkim zachowywać się z należnym szacunkiem dla przyrody i zachowywać się według następujących reguł[2]:
1. Właściwe przygotowanie
Podczas gdy wspinając się w hali jesteś niezależny od pogody i twoje przygotowania mają niewielki zakres, to wspinanie i bouldering w plenerze wymagają starannego zaplanowania. Z jednej strony dobrze jest zważać na warunki pogodowe, a z drugiej wspinanie w naturalnej skale wymaga bardziej rozbudowanej techniki asekuracyjnej, którą wcześniej powinieneś przećwiczyć. Ponadto planując wyprawę wspinaczkową przestrzegaj następujących zaleceń:
Zasięgaj informacji o aktualnych przepisach wspinaczkowych
W tym celu wykorzystaj przewodnik dla regionu docelowego (w Niemczech ze znakiem jakości „Wspinaczka Ekologiczna“ wydany przez Niemiecki Związek Alpejski e.V.) lub odwiedź odpowiednią stronę internetową (w Niemczech: dav-felsinfo.de).
Zachowuj się jak miejscowi wspinacze
Na wielu terenach wspinaczkowych w kraju – ale przede wszystkim za granicą – mogą obowiązywać inne przepisy niż te, które znasz ze swojego otoczenia. Na przykład, w niektórych krajach wspinanie się z nagim torsem jest absolutnie niedopuszczalne. Dlatego zwracaj uwagę na miejscowych wspinaczy i pytaj ich o takie regulacje, albo spróbuj wcześniej dowiedzieć się o nich w Internecie (np. z relacji o wyprawach wspinaczkowych w rejon, do którego się wybierasz).
Stosuj trwałe wyposażenie wspinaczkowe i podróżne
Butelki do napojów z metalu, opakowania wielokrotnego użytku, lunch boxy i torby z materiału pomagają chronić środowisko. Jeśli są wysokiej jakości, to długo ci posłużą na wędrówkach oraz podczas wspinaczki. Z powodów bezpieczeństwa, a przede wszystkim ze względu na ochronę środowiska, dobierając wyposażenie wspinaczkowe wybieraj wysoką jakość materiałów i wykonania, dzięki temu zadbasz o ekologię krajobrazu.
Wstępnie polecamy następujące strony internetowe:
https://wspinanie.pl/2011/05/gorska-deklaracja-etyczna-uiaa/
https://outdoormagazyn.pl/2019/11/outdoorowa-ekologika-ludzie-gory-ekologia/
www.dav-felsinfo.de
__________
Czy wiesz, że...
Na internetowych stronach tematycznych znajdziesz nie tylko informacje o aktualnych przepisach dotyczących wspinaczki, lecz też wiele informacji o geologii, florze i faunie, których biotopem jest dana skała. Ponadto są na nich podane dane kontaktowe osób z poszczególnych regionów, które mogą okazać się pomocne, jeśli będziesz miał dalsze pytania.
__________
2. Dojazd i parking
Wiele skał wspinaczkowych ma dobrą infrastrukturę i można do nich łatwo dotrzeć środkami komunikacji zbiorowej. Dojazd komunikacją publiczną nie tylko mniej obciąża środowisko, lecz pozwala również zaoszczędzić stresu związanego z podróżą. Jeżeli jednak dojazd jest możliwy tylko samochodem, to poprzez serwisy wspólnych przejazdów powinieneś spróbować wykorzystać wolne miejsca oferowane przez kierowców samochodów osobowych lub samemu zaoferować takie miejsca w swoim samochodzie.
Na miejscu parkowanie często jest dozwolone tylko na nielicznych wyznaczonych parkingach. Wjazdów, dróg leśnych oraz zakrętów nie wolno zastawiać, żeby nie tworzyć przeszkód dla służb ratowniczych lub mieszkańców.
Po przybyciu na miejsce rozejrzyj się za tablicami informacyjnymi albo dowiedz się z twojego przewodnika wspinaczkowego, jak dojść do miejsca wspinaczki. Nie próbuj chodzić na skróty i pozostań na utartych ścieżkach, żeby nie niszczyć wrażliwych na deptanie biotopów.
3. Noclegi
W przypadku wypraw wielodniowych dobrze jest wcześniej zastanowić się, gdzie chcesz spędzać noce. W przeciwieństwie do krajów skandynawskich, w Polsce lub w Niemczech „biwakowanie na dziko“ jest zabronione. Namioty można rozbijać tylko w przeznaczonych do tego miejscach[3]. Jeżeli nawet w pobliżu nie ma pola namiotowego, to na terenach wspinaczkowych jest wiele możliwości noclegu powstałych z myślą o wspinaczach. Można tam znaleźć wiele niedrogich kwater w schroniskach, mieszkaniach wakacyjnych, wolnych pokoi w zajazdach lub też u gościnnych tubylców.
__________
Pamiętaj, że...
Ogniska można rozpalać tylko w miejscach do tego przeznaczonych. Uważaj przy tym na stopień zagrożenia pożarowego, ponieważ od 3. stopnia zagrożenia, ognisk nie wolno rozpalać nawet w wyznaczonych miejscach. Dalsze wskazówki znajdziesz w artykule „Właściwe zachowanie w środowisku naturalnym“.
__________
4. Podstawowe zasady ekologii
Obojętnie, czy idziesz się wspinać, czy ruszasz na dłuższą wędrówkę – zawsze przestrzegaj najważniejszej reguły: Zabieraj po sobie śmieci. Woreczek zmieści się w każdym plecaku i szybko jest pod ręką, gdy trzeba posprzątać. Oczywiście nie wszyscy wycieczkowicze zachowują się w lesie wzorowo i sprzątają po sobie. Jeżeli masz jeszcze miejsce w woreczku i dbasz o środowisko naturalne, to pozostaw opuszczane miejsce w czystości, nawet jeśli będziesz musiał posprzątać po kimś. Zabierz więc również opakowania niedbale wyrzucone przez innych.
Palacze powinni wrzucać niedopałki do małej metalowej puszki lub przenośnej popielniczki. Filtry papierosowe pozostawione w szczelinach skalnych potrzebują około 10 do 15 lat, żeby rozłożyły się w sposób naturalny. Przez cały ten czas przeszkadzają innym wspinaczom oraz negatywnie wpływają na florę i faunę. Ponadto żarzące się jeszcze niedopałki stwarzają duże ryzyko spowodowania pożaru lasu.
__________
Upewnij się, że...
Unikaj hałasu i muzyki w lesie, aby nie przeszkadzać zwierzętom i innym amatorom ruchu na świeżym powietrzu. Rozmawiaj z umiarkowaną głośnością i ustal ze swoim partnerem od wspinaczki jednoznaczne znaki dawane rękami, abyście nie musieli głośno do siebie krzyczeć.
__________
5. Ekologiczny sprzęt wspinaczkowy
Jeszcze przed wyruszeniem dowiedz się, czy na skale, na którą chcesz się wspinać, możesz używać magnezji, czy też jest zabronione. Stosowanie talku lub magnezji w nadmiernych ilościach nie tylko źle wygląda, są to często środki powodujące korozję lub zanieczyszczenie skały. Żeby wspinać się zupełnie ekologicznie, zaleca się środki oddziałujące neutralnie na środowisko. Resztki magnezji na chwytach usuwaj szczotką z włosia naturalnego, aby pozostawić czyste ścieżki dla tych, którzy przyjdą po tobie.
Coraz bardziej popularne są znaczniki. Są to kreski i kropki na skale, oznaczające punkty oparcia. Są one bardzo pomocne przy rozwiązywaniu problemów wspinaczkowych. Usuń je szczotką po zakończeniu wspinania, aby ci, którzy przyjdą po tobie, nie otrzymali niechcianej instrukcji rozwiązania problemu i sami mogli czerpać przyjemność z wyszukania drogi wspinaczkowej na nieoznakowanej skale.
6. Ochrona środowiska w górach
Wymogiem wspinaczki na świeżym powietrzu jest konieczność szanowania przyrody oraz zachowanie ostrożności wobec roślin i zwierząt. Dlatego nie wyrządzaj szkód wegetacji roślin i nie wyrywaj ich nawet wtedy, gdy przeszkadzają ci we wspinaczce. Potraktuj je raczej jako wyzwanie, które należy ominąć podczas wspinaczki. Nie wchodź więc na skały mocno porośnięte roślinnością.
W celu zapewnienia spokoju zwierzętom, niektóre tereny wokół skał wspinaczkowych są okresowo zamykane dla turystów. Takich zakazów powinieneś bezwzględnie przestrzegać. Szczególnie delikatne okolice skalne są chronione przez haki kierujące i zjazdowe, które narzucają drogę wspinaczkową. Zamknięte fragmenty skał oznaczane są krzyżem, natomiast otwarte – za pomocą strzałki.
Sprawdź, czy skała lub grupa skał nie podlega przepisom dotyczącym określonych stref. Przepisy te regulują, w jaki sposób i jakimi drogami możesz się wspinać. Poniżej krótki przegląd takich stref:
Strefa 1: Strefa ciszy - całoroczny zakaz wstępu. Teren skał jest zamknięty dla ludzi
Strefa 2: Priorytet dla ochrony środowiska - tu wolno wspinać się tylko po wyznaczonych ścieżkach. Nie wolno otwierać nowych dróg
Strefa 3: Priorytet dla wspinaczki - wolno wspinać się po istniejących drogach wspinaczkowych oraz otwierać nowe
7. Wspólna wspinaczka
Etyka wspinaczkowa reguluje wzajemne stosunki między wspinaczami i umożliwia wszystkim osiągnięcie satysfakcji ze sportu na świeżym powietrzu. Oto ważne reguły wspinaczki, których przestrzeganie sprzyja przyjaznej atmosferze między wspinaczami starającymi się jak najmniej szkodzić przyrodzie:
Drogi wspinaczkowe: Wchodź tylko po wyznaczonych trasach lub sam otwieraj nowe, tylko jeśli jest to dozwolone. Nie wspinaj się po obcych projektach oznakowanych pętlą projektową lub literą „P“ w przypadku boulderingu. Nie demontuj cudzych projektów.
Wykuwanie chwytów: Pozostaw chwyty takimi jakie są. Należy zaniechać siłowego zmieniania wielkości chwytów.
Haki i pętle: Cudze lub stałe ekspresy oraz haki powinny pozostać na swoich miejscach, nie wolno ich usuwać ani tym bardziej zabierać.
Napisy: Obojętne czy się wspinasz czy boulderujesz – po zakończeniu wspinaczki zawsze usuwaj swoje znaczniki lub napisy.
Postępowanie wobec innych: Miej wzgląd na ludzi. W razie potrzeby ostrzegaj ich przed spadającymi kamieniami. Rozmowy wyjaśniające pomagają unikać konfliktów w trakcie wspinaczki.
Planowanie drogi wspinaczkowej: zaplanuj swoje przejścia z odpowiednim wyprzedzeniem. Dzięki temu możesz z jednej strony zejść z drogi innym, a z drugiej nie utkniesz później na skale.
Miejsce możliwego upadku: Swoje rzeczy ułóż gdzieś na boku, żeby nikomu nie przeszkadzały i nie zastawiały potencjalnego miejsca zeskoku lub upadku.
Podsumowanie
Skała jest specyficznym biotopem dla rzadkich gatunków flory i fauny. Jeżeli wspinając się lub boulderując w środowisku naturalnym będziesz przestrzegał kilku prostych reguł, to twoja sportowa aktywność w górach będzie przebiegała w harmonii z naturą, nie zakłócając ekologii krajobrazu. Lokalne organizacje ochrony przyrody i kluby wspinaczkowe wypracowały w tym celu odpowiednie koncepcje i opiekują się skałami. Dlatego przestrzegaj miejscowych przepisów i traktuj z szacunkiem przyrodę oraz innych ludzi. W ten sposób wszyscy będą mogli korzystać z uroków wspinania się na świeżym powietrzu, przyczyniając się przy tym do pozytywnego rozwoju sportów górskich i ochrony przyrody.
______________________________________________
Źródła:
[1]https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/gorska-fauna;3907209.html
(dostęp 18.02.2020)
[2]http://czaswgory.pl/ludzie/chronic-srodowisko-gorach/
(dostęp 18.02.2020)
[2]https://podroze.se.pl/swiat/europa/biwakowanie-na-dziko-gdzie-w-europie-mozna-rozbic-namiot/6431/
(dostęp 18.02.2020)
Źródła zdjęć:
iStock.com/DieterMeyrl
iStock.com/anyaivanova
iStock.com/MikeLane45
iStock.com/nullplus
Czy wiesz, że... Nowi uczestnicy otrzymują 10% zniżki na powitanie*
Dołącz teraz, aby skorzystać z ofert specjalnych i przywilejów uczestników programu!
* Nasz rabat powitalny jest ważny przez 30 dni i może być wykorzystany tylko raz, w sklepach stacjonarnych C&A lub w sklepie internetowym C&A, oraz w naszej aplikacji. Minimalna wartość zamówienia wynosi 100 PLN. Nie może być łączony z innymi promocjami oraz rabatami C&A for you. Więcej informacji na temat warunków uczestnictwa można znaleźć na stronie www.c-and-a.com/pl/pl/shop/foryou#termsconditions
