Alpinista – wspinaczka w Alpach jest często nazywana alpinizmem.

Wspinaczka górska – hobby dla zaawansowanych

W otoczeniu fantastycznych górskich krajobrazów codzienność szybko odchodzi w zapomnienie. Podczas długiego wejścia na szczyt możesz chłonąć przyrodę gór pełną piersią, a także sprawdzić swoje możliwości, zarówno fizyczne jak i psychiczne. Wyjaśnimy, czym jest alpinizm oraz jakimi predyspozycjami musisz dysponować, żeby uprawiać sporty górskie.

Góry wysokie – na lodowcu czeka cię sporo śniegu i lodu.

Warunki i predyspozycje do wspinaczki

Granice między górskim trekkingiem i wspinaczką są płynne. Kryterium rozróżniającym nie mogą być ani odległości w kilometrach, ani przekraczane wysokości. Jednakże wspinaczka górska cechuje się tym, że pokonujesz zarówno bezdroża jak i pionowe odcinki wspinaczkowe, żeby dotrzeć do celu.

Wspinaczka w Alpach jest często nazywana alpinizmem, w Tatrach natomiast taternictwem i obejmuje wędrówki, badanie terenów górskich oraz przewodnictwo w tatrach. Pojęcie „wspinaczka górska“ jest często używane jako pojęcie nadrzędne dla różnych sportów górskich. W zależności od stopnia trudności i różnicy wysokości wspinając się pokonujesz na swej drodze następujące tereny:

Szlaki górskie (o stopniu trudności od średniego do trudnego)
Tereny płaskie na lodowcach
Piargi (strome zbocza pokryte okruchami i odłamkami skalnymi)
Odcinki wspinaczkowe na skałach
Żelazne percie (via ferrata)[1]

Jeżeli twój szlak wiedzie na wysokość ponad 3000 metrów, to alpiniści mówią już o wyprawie wysokogórskiej. To koronna dyscyplina wspinaczkowa. Ponieważ granica lodowca przebiega na wysokości około 3500 metrów, na wyprawie wysokogórskiej poruszasz się więc zawsze po pokrytym lodem i pełnym szczelin terenie.

Żeby czuć się pewnie jako alpinista w górskim osamotnieniu, potrzebna jest ugruntowana wiedza o zachowaniu w górach oraz doświadczenie w wędrówkach górskich i wspinaczce skalnej. Ponadto ważne są następujące predyspozycje:

Stabilny krok – Musisz się pewnie poruszać na różnych podłożach, takich jak rumowiska czy lód.
Brak lęku wysokości – Podczas wspinaczki lub przejścia nad rozpadliną skalną jest ważne, żeby zachować zimną krew.
Dobra orientacja w terenie – Podstawowym warunkiem orientacji w nieznanym terenie jest umiejętność czytania map, posługiwania się kompasem, wysokościomierzem i nawigacją GPS.
Bardzo dobra wytrzymałość – Trasa na szczyt górski trwa kilka godzin i wymaga pokonania wielu metrów różnicy wysokości.
Realistyczna ocena własnych możliwości – Aby nie utknąć w górach lub nie przemęczyć się na zbyt wymagającej trasie, powinieneś realistycznie oceniać własną kondycję i sprawność.

Jeżeli chcesz płynnie i bezpiecznie przejść od wędrówki do wspinaczki lub wyprawy wysokogórskiej, to weź pod uwagę kursy i szkolenia oferowane przez związki turystyki górskiej i lokalnych przewodników wysokogórskich. Nauczysz się na nich, na co powinieneś uważać podczas wspinaczki, poznasz reguły bezpieczeństwa i nauczysz się samodzielnego wspinania na własną odpowiedzialność.

__________

Czy wiesz, że...

Alpinizm został uznany przez UNESCO za element niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości. Uzasadnienie: „Wspinaczka i wędrówki w górach opierają się na różnorodnej wiedzy o przyrodzie i warunkach pogodowych oraz na własnych predyspozycjach fizycznych alpinisty“.

__________

Wyposażenie na wyprawę wspinaczkową

Ponieważ podczas wspinaczki znajdujesz się na różnych wysokościach, a przez to musisz znosić różne warunki pogodowe, to twoje wyposażenie zawsze musi być dostosowane do trasy. Ale pomimo tego staraj się, żeby twój bagaż był możliwie jak najlżejszy i żeby zabierać tylko rzeczy najpotrzebniejsze. Lekki, ergonomiczny plecak o dużej pojemności będzie na wyprawie wysokogórskiej idealnym narzędziem. Możliwa lista wyposażenia na wyprawę alpinistyczną mogłaby wyglądać na przykład tak[3]:

Lista rzeczy do spakowania na wyprawy alpinistyczne – właściwe wyposażenie warunkiem udanej wyprawy.

Buty górskie z cholewkami za kostkę i antypoślizgowym, przyczepnym bieżnikiem.
Raki (zapewniają dobrą przyczepność również na rumowiskach)
Ubranie na cebulkę (z bielizną termiczną i nieprzemakalną kurtką w zależności od planowanych wysokości)
Dopasowany kask wspinaczkowy
Latarka czołowa
Rękawice i czapka
Wystarczająca ilość prowiantu oraz wody
Mapa, przewodniki, kompas
Lina asekuracyjna
Apteczka pierwszej pomocy zawierająca folię NRC i naładowany telefon komórkowy
Ewentualnie: sprzęt wspinaczkowy i/lub wyposażenie na lodowce
Ewentualnie: płachta biwakowa

Na dużych wysokościach ważna jest odpowiednia ochrona przed słońcem, ponieważ promienie słoneczne odbijają się od śniegu oraz lodu, przez co intensywniej działają na skórę. Jeżeli planujesz wielodniową wyprawę, na twojej liście rzeczy do zabrania nie może zabraknąć bielizny na zmianę. Poza tym, podczas noclegu w schronisku górskim potrzebne ci będą: śpiwór, zestaw kosmetyków i mały ręcznik.

Planowanie trasy

Pomysły na wyprawy górskie znajdziesz zarówno w Internecie jak i w aktualnych przewodnikach oraz na mapach. Znajdziesz w nich ważne informacje o długości, profilu wysokościowym i stopniu trudności trasy.

Ważne: Realistycznie oceniaj swoją kondycję i umiejętności. Początkujący powinni wyruszyć na pierwszą wyprawę z doświadczonym alpinistą lub przewodnikiem wysokogórskim. Na pierwszą wyprawę dobrze jest wybierać trasy na szczyty nie wyższe niż 2500 metrów.

Ponadto początkującym adeptom alpinizmu zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności na odcinkach wspinaczkowych. Wspinaczka skalna na dużej wysokości jest trudniejsza niż na przygotowanych bezpiecznych skałkach lub na ściance wspinaczkowej. Dlatego zaczynaj od krótkich fragmentów wspinaczkowych, których trudność jest niższa od twojego maksymalnego poziomu umiejętności na ściance wspinaczkowej. W ten sposób zachowasz pewność, że bez większych trudności dotrzesz do celu, a swoją pierwszą wyprawę zaliczysz do udanych.

Na wyprawę zaplanuj zawsze odpowiednio dużo czasu uwzględniając wystarczająco długie przerwy. Jeżeli dla danej trasy nie jest znany przybliżony czas marszu, trzymaj się następujących wskazówek orientacyjnych:

Turysta/wspinacz pokonuje w ciągu godziny następujące odległości:

podejście: 300 metrów różnicy wysokości
zejście: 500 metrów różnicy wysokości
trasa pozioma: 4 kilometry

Zanim wyruszysz w drogę, zawsze sprawdź prognozę pogody. Pogoda w górach może się szybko zmieniać. Zasięgnij obszernych informacji o trasie: Jak przebiega szlak? Czy i gdzie są skróty? Które rozwidlenia są ważne? Dzięki temu w razie potrzeby będziesz mógł pójść trasą alternatywną.

Ocena trudności

Aby pomyślnie zakończyć wyprawę górską, powinieneś realistycznie ocenić swoją kondycję i wybrać trasę odpowiadającą twoim umiejętnościom. Poniżej zestawiliśmy wskaźniki, które możesz wykorzystać planując trasę:

Kondycja słaba: Trasy z podejściami o różnicy wysokości do 800 m - Do 5 godzin marszu

Kondycja średnia: Trasy z podejściami o różnicy wysokości do 1200 m - Do 7 godzin marszu

Kondycja dobra: Trasy z podejściami o różnicy wysokości do 1600 m - Do 10 godzin marszu

Kondycja bardzo dobra: Trasy z podejściami o różnicy wysokości ponad 1600 m - Ponad 10 godzin marszu Stopień trudności odcinków wspinaczkowych w krajach alpejskich jest często podawany w oparciu o międzynarodową skalę UIAA (Międzynarodowa Federacja Związków Alpinistycznych). Skala trudności jest opisana liczbami rzymskimi od I do XII. I oznacza bardzo łatwy odcinek wspinaczkowy. Trudność i wymagane umiejętności wzrastają z każdą następną liczbą. Stopnie od V w górę podzielone są dodatkowo na „+“ i „-“. V- jest nieco łatwiejszy a V+ nieco trudniejszy niż V.

Do oceny stopnia trudności żelaznych perci (via ferrata) stosuje się dwie różne skale. Skala Schalla obejmuje stopnie trudności od A do F, gdzie A oznacza perć łatwą, natomiast F ekstremalnie trudną. Skala Hüslera określa stopień trudności w zakresie od K1 do K6, gdzie K1 oznacza szlak łatwy a K6 ekstremalnie trudny.

Ale pamiętaj, że większość krajów i regionów stosuje własne oznaczenia szlaków oraz stopni trudności dla odcinków wspinaczkowych, perci czy tras wysokogórskich. Dlatego przed wyprawą zasięgnij informacji o regionalnych skalach trudności.

Wskazówki bezpieczeństwa

Jako alpinista nie powinieneś wyruszać w góry sam. Zalecane są grupy od 2 do 6 osób, żebyście w razie potrzeby mogli sobie pomagać. W grupie lepiej działa wzajemna motywacja, a wspólne przeżywanie piękna natury jest intensywniejsze.

Na wędrówki górskie wyruszaj zawsze w małych grupach.

Żeby zachować bezpieczeństwo idąc w góry powinieneś przestrzegać następujących reguł właściwego zachowania:

Zostaw w schronisku informację lub zawiadom rodzinę o swojej trasie, jej zmianach i przewidywanym czasie przybycia. W razie potrzeby będą oni mogli poinformować służby ratunkowe, gdzie mniej więcej jesteś.
Podczas burzy unikaj grani, szczytów i ich okolic. Najlepiej wtedy poszukać schronienia między zabudowaniach. Jeżeli nie ma żadnych budynków w pobliżu, usiądź w kucki na izolowanej powierzchni (np. na plecaku).
Uczestnicy wypraw wysokogórskich muszą znać właściwe zasady asekuracji i techniki ratowania ze szczelin lodowcowych.
Jeżeli planujesz wędrówkę wysokogórską, to dobrze jest, żeby podchodzić powoli i aklimatyzować się stopniowo do rozrzedzonego powietrza. W Alpach na średnich wysokościach powinieneś odbyć jedną do dwóch wypraw aklimatyzacyjnych z noclegiem w niżej położonym schronisku.

Ponadto przyda się zapamiętanie lub zanotowanie lokalnych numerów ratunkowych. W sytuacji zagrożenia możesz wezwać pomoc w górach pod następującymi numerami telefonu[3]:

Europejski numer alarmowy: 112
Górskie pogotowie ratunkowe Niemcy: 112
Górskie pogotowie ratunkowe Austria: 140
Górskie pogotowie ratunkowe Szwajcaria: 144
Górskie pogotowie ratunkowe Włochy/Tyrol Południowy: 118

Jeżeli nie masz zasięgu, zrestartuj telefon. Zamiast numeru PIN wprowadź cyfry 112 i nawiąż połączenie alarmowe. Telefon wyszuka sobie wtedy sieci o najsilniejszym sygnale. Gdyby telefon nie działał, możesz dawać znak dźwiękiem, na podstawie alpejskiego schematu alarmowego. W tym celu nadawaj dźwięk 6 razy na minutę (a więc co około 10 sekund). Przed kolejnym ciągiem 6 sygnałów następuje minuta przerwy. Znaki dźwiękowe możesz dawać gwizdkiem lub krzyczeć. Alternatywą do znaków dźwiękowych mogą być błyski świetlne lub machanie kurtką. Jeżeli z kolei ty zauważysz lub usłyszysz alpejski schemat alarmowy, powinieneś poinformować górskie pogotowie ratunkowe i potwierdzić odbiór prośby o pomoc. Przyjęcie sygnału alarmowego potwierdzasz odpowiadając 3 razy na minutę (a więc co około 20 sekund) i zwracając na siebie uwagę w podobny sposób jak wzywający pomocy.

__________

Czy wiesz, że...

Będąc członkiem niemieckiego Związku Alpejskiego (Alpenverein) jesteś ubezpieczony podczas aktywności alpinistycznych na całym świecie. Dodatkowo wspierasz w ten sposób budowę i utrzymanie infrastruktury oraz ochronę przyrody w górach.

__________

Podsumowanie

Będąc alpinistą wędrujesz przez dziewicze tereny górskie. Do tego potrzebujesz doświadczenia, żeby bezpiecznie dojść do celu i czerpać radość z wyjścia na dzikie łono natury. Zaplanuj starannie swoją podróż i uwzględnij trudność szlaków, odcinków wspinaczkowych i perci, żeby optymalnie dobrać trasę do swoich możliwości. W małej grupie liczącej 2 do 6 osób możesz doznawać przyrodę gór i zapomnieć o szarości dnia powszedniego.

Odkryj więcej artykułów: