Bezpieczna kąpiel w otwartych zbiornikach wodnych – pływanie w morzu, jeziorze lub rzece

Przestrzeganie zasad bezpiecznej kąpieli w wielu przypadkach pomaga ratować życie. Podczas pływania w otwartych zbiornikach wodnych, należy zwrócić uwagę na dużo więcej czynników niż na basenie. W poniższym artykule radzimy, jak w bezpieczny sposób zachować się na kąpieliskach morskich, jeziornych i rzecznych. Informujemy o szczególnych zagrożeniach podczas kąpieli z dziećmi i przypominamy najistotniejsze zasady pierwszej pomocy.

Bezpieczna kąpiel w otwartych zbiornikach wodnych – ogólne zasady

Różne zbiorniki wodne niosą ze sobą inne niebezpieczeństwa. Pływanie w morzu, jeziorze czy też rzece stanowi dużo większe wyzwanie dla organizmu niż kąpiel na strzeżonym, termoregulowanym i zadaszonym basenie. W niskich temperaturach naturalnych zbiorników wodnych ciało dużo szybciej wychładza się i traci energię. W takich okolicznościach szczególnie łatwo jest przecenić swoje siły. Poniższe wskazówki uzupełniają opisane w poprzednim artykule zasady bezpiecznej kąpieli o dodatkowe dobre praktyki, dzięki którym unikniesz zagrożeń podczas pływania w otwartych akwenach:

• Kąp się tylko w miejscach specjalnie do tego wyznaczonych i strzeżonych.

• Koniecznie zwróć uwagę na znaki i tablice umieszczone na kąpielisku. Zajdziesz na nich szczegółowe informacje dotyczące danej plaży i występujących na niej zagrożeń. Również obsługa kąpieliska, m.in. ratownicy WOPR, udzielą wszelkich niezbędnych informacji o potencjalnych niebezpieczeństwach i możliwościach uzyskania pomocy w razie wypadku. Rozpoznasz ich po charakterystycznym, jaskrawym ubraniu.

• Bezwzględnie przestrzegaj zakazu kąpieli.

• Po opalaniu się na słońcu, odpocznij chwilę w cieniu, zanim wejdziesz do wody. Jeśli masz taką możliwość, weź najpierw letni prysznic. Zanurzaj się powoli, by ciało stopniowo przyzwyczaiło się do niskiej temperatury.

• Nawet podczas długotrwałych upałów, tylko wierzchnia warstwa wody nagrzewa się do przyjemnej dla ciała temperatury. Głębokie zbiorniki, takie jak jeziora zaporowe i powyrobiskowe, pozostają bardzo zimne. Łatwo dochodzi w nich do wyziębienia organizmu i niebezpiecznych skurczy.

• Staraj się realistycznie oceniać swoje możliwości i nie próbuj przepłynąć dystansu ponad swoje siły.

• Nigdy nie skacz do wody w nieznanym miejscu. Skok na główkę z brzegu, do niewystarczająco głębokiej wody, może zakończyć się trwałym kalectwem lub śmiercią. Skacz jedynie ze specjalnie wyznaczonych do tego pomostów.

• Nie pływaj w pobliżu szlaków żeglugowych oraz w pobliżu urządzeń i budowli wodnych.

• Nie wchodź do wody bezpośrednio po jedzeniu. Jeśli planujesz się kąpać, nie pij alkoholu.

• W czasie burzy jak najszybciej wyjdź z wody i opuść plażę.

Bezpieczna kąpiel w jeziorze – na co zwracać szczególną uwagę?

Kąpiel w jeziorach to popularna rozrywka latem. Szczególnie w ciepłe dni pomaga w przyjemny sposób schłodzić się na łonie natury. Pływanie w jeziorach wiąże się jednak z pewnym ryzykiem. Niektóre jeziora mają strome brzegi, bagniste dno i bujną podwodną roślinność. W zbiornikach powstałych na miejscu byłych żwirowni i piaskowni zdarzają się niebezpieczne osunięcia brzegu. By uniknąć wypadku, warto rozeznać się wcześniej w terenie i zapytać miejscowych o potencjalne zagrożenia.

Bezpieczna kąpiel w rzece – o czym należy pamiętać?

Szczególnie podczas kąpieli w rzece trzeba się liczyć z silnymi prądami wodnymi. Występujące w wielu miejscach płycizny, przęsła mostów oraz tory żeglugi wodnej mogą mieć trudny do przewidzenia wpływ na kierunek i siłę nurtu, a czasami powodować wręcz gwałtowne „zasysanie” pod powierzchnię wody. Niewidoczne na pierwszy rzut oka odpady i inne przedmioty kryjące się pod lustrem wody stwarzają dodatkowe niebezpieczeństwo. Ponadto, temperatura wody w rzece jest zazwyczaj dużo niższa niż w jeziorach, które nagrzewają się stosunkowo szybko. Zwiększa to ryzyko drastycznego wychłodzenia organizmu, dlatego pływanie w rzekach zaleca się jedynie bardzo doświadczonym i dobrym pływakom. Początkujący powinni trzymać się z dala od rzecznych głębin.

Ważne: Warto pamiętać również o zakazie pływania w okolicy szlaków żeglugowych, przęseł mostów, zapór, ostróg regulacyjnych czy śluz. Kąpiel w niedozwolonych miejscach w najlepszym wypadku może skończyć się grzywną.

Bezpieczne pływanie w morzu – ważne zasady

Kąpiel w otwartych wodach morza lub oceanu wiąże się z większym ryzykiem niż ta w wodach śródlądowych. Dno morskie ulega ciągłym zmianom, ponieważ składa się z wielu piaszczystych mielizn, które często potrafią z dnia na dzień pogłębić się lub zniknąć. Bez stałego gruntu pod stopami, nawet zwykły skurcz może być bardzo niebezpieczny. Dochodzą do tego jeszcze prądy morskie oraz nieprzewidywalne zmiany pogody. Zmienny wiatr potrafi w ciągu zaledwie kilku minut wzbić wysokie bałwany, które mogą przysporzyć trudności nawet doświadczonym pływakom. Do poruszania się wśród morskich fal potrzebne jest dużo więcej siły i umiejętności niż na basenie, dlatego zawsze zwracaj uwagę na kolor wywieszonej na plaży flagi. Przy silnych wiatrach może się zdarzyć, że kąpiący się lub odpoczywający na dmuchanych materacach zostaną zniesieni na głębiny. Warto podczas zagranicznych wakacji podpytać przewodnika wycieczki, obsługę hotelu lub ratownika na plaży o aktualne warunki kąpieli i możliwe zagrożenia w danym miejscu.

• Biała flaga: oznacza, że na kąpielisku panują bezpieczne warunki do kąpieli. Znak ten informuje również o tym, że na plaży czuwa profesjonalny ratownik, który, w razie potrzeby, jest gotowy ruszyć z pomocą.

• Czerwona flaga: informuje o absolutnym zakazie kąpieli. Wywiesza się ją, gdy występuje co najmniej jedna z poniższych okoliczności:

  • temperatura wody wynosi poniżej 14°C

  • prędkość wiatru przekracza 5 stopni w skali Beauforta

  • wysokość fal przekracza 70 cm

  • widoczność jest ograniczona do 50 m

  • prędkość nurtu wody przekracza 1 m/s

  • występują silne prądy wsteczne

  • mają miejsce wyładowania atmosferyczne

  • występuje chemiczne lub biologiczne skażenie wody

  • trwa akcja ratunkowa.
    
    Czerwona flaga wywieszana jest również, gdy w wodzie pojawiają się sinice. Kontakt z nimi może prowadzić m.in. do podrażnień skóry. W przypadku napicia się wody z sinicami niewykluczone są biegunki, wymioty, co może prowadzić do konieczności hospitalizacji.

• Błękitna flaga: możesz ją zobaczyć na niektórych polskich plażach, które szczycą się najlepszą jakością wody oraz infrastrukturą zapewniającą bezpieczeństwo małym i dużym plażowiczom. To prestiżowe wyróżnienie przyznawane jest przez międzynarodową Fundację Edukacji Ekologicznej (FEE) z siedzibą w Kopenhadze. W ten sposób nagradza się wysiłki zarządów nadmorskich kąpielisk i przystani jachtowych, które przyczyniają się do ochrony środowiska oraz zwiększania świadomości ekologicznej turystów i mieszkańców przybrzeżnych kurortów.

Jeżowce, meduzy i spółka – rozważny kontakt z morskimi zwierzętami

Mimo, że jeżowce nie występują w polskim Bałtyku, często można spotkać się z nimi podczas urlopu nad cieplejszym i mocniej zasolonym morzem, np. w Grecji lub Chorwacji. Ich ostre, łamliwe kolce łatwo wbijają się w skórę, powodując bolesne ranki i zakażenia. Przed wyjazdem za granicę dowiedz się, czy na miejscu występują jeżowce i zaopatrz się w specjalne buty kąpielowe z grubą, gumową podeszwą. Jednocześnie, zabezpieczą one stopy przed zranieniem spowodowanym otarciem o ostre kawałki muszli, podwodne skały i inne niewidoczne przeszkody. Nie pomogą one jednak zbyt wiele podczas spotkania z egzotyczną meduzą. Zalecana jest rezygnacja z pływania, jeśli na brzegu leżą wyrzucone z morza meduzy.

Na szczęście dużo mniej obaw przysparza pływanie w Bałtyku. Nasze rodzime chełbie modre są całkowicie nieszkodliwe, a ich jad nie jest wystarczająco silny, by poparzyć człowieka. Ich bardziej niebezpieczne krewniaki – bełtwy festonowe – występują jedynie w bałtyckich głębinach. Bardzo rzadko zdarza się, że jesienno-zimowe sztormy przenoszą pojedyncze osobniki w pobliże wybrzeża. Pod żadnym pozorem nie należy wtedy do nich podpływać ani ich dotykać. Rozpoznasz je po dużych rozmiarach (do 2 metrów średnicy) oraz jaskrawopomarańczowej barwie. Nie lekceważ też oficjalnych zakazów kąpieli wprowadzanych ze względu na duże nagromadzenie meduz, nawet jeśli z perspektywy brzegu wody wydają się bezpieczne.

Starsze rodzeństwo nie zapewni wystarczającej opieki kąpiącym się maluchom. Pamiętaj, by przed wejściem do wody zapoznać się z lokalnie występującymi zagrożeniami oraz obrazowo objaśnić je dzieciom. Powiedz maluchom, co wolno, a czego nie wolno podczas kąpieli. Jednocześnie miej świadomość tego, że same zakazy nie zagwarantują bezpieczeństwa pomysłowym i ruchliwym brzdącom. Często rozmawiaj z dziećmi o regułach właściwego zachowania podczas pływania. Szczególnie w przypadku najmłodszych, wielokrotne powtarzanie reguł przynosi lepsze efekty niż wygłoszenie ich tylko raz. Przed wejściem do wody poproś dziecko, by „przypomniało” ci najważniejsze zasady bezpiecznej kąpieli. Zastanówcie się wspólnie, czy nie pominęliście przypadkiem jednej z reguł.

Poniżej przytaczamy najistotniejsze wskazówki dotyczące bezpiecznej kąpieli dla dzieci:

• Dzieci nie powinny kąpać się i pływać w nieznanych zbiornikach wodnych.

• Nie pozwalaj dzieciom kąpać się bez nadzoru dorosłych.

• Przed kąpielą należy stopniowo ochłodzić ciało.

• Kiedy widzisz, że dzieci marzną, natychmiast wyciągnij je z wody.

• Trzymajcie się wyznaczonych stref kąpielowych.

• Zanim pozwolisz dzieciom na skoki do wody, upewnij się, że jest wystarczająco głęboka i nikt inny w niej nie pływa.

• Nie spuszczaj wzroku z małych dzieci brodzących lub kąpiących się w wodzie. Zachowaj stałą czujność!

• Każdego dnia towarzysz większym dzieciom podczas pierwszego wejścia do wody i wspólnie ustalcie, jak daleko mogą wypływać.

• Jeśli na plaży są wysokie fale, nie pozwól małym dzieciom odwracać się do nich plecami. Siła wody może łatwo przewrócić dziecko i wciągnąć je pod powierzchnię.

• Zabierz ze sobą na plażę wystarczającą ilość płynów do picia. Słona woda morska wzmaga utratę płynów. Dzięki regularnemu piciu unikniecie odwodnienia.

Ogólnie przyjmuje się, że im wcześniej maluchy mają kontakt z wodą, tym szybciej i łatwiej nauczą się pływać. Już podczas pierwszych zajęć z pływania dzieci poznają podstawowe zasady bezpiecznej kąpieli. Z kolei podczas kursu na kartę pływacką dzieci nabiorą pewności siebie w wodzie i staną się świadomymi pływakami.

Pierwsza pomoc w przypadku niebezpieczeństw w wodzie

Tonący często nie mogą wołać o pomoc. Szczególnie w naturalnych, mętnych wodach liczy się każda sekunda. Jeśli zauważysz, że ktoś się topi, nie wskakuj bez namysłu do wody. Przede wszystkim zaalarmuj otoczenie i poproś, by ktoś pobiegł po ratownika oraz zadzwonił pod numer alarmowy. Po wyciągnięciu tonącego z wody, rozpocznij natychmiast resuscytację i masaż serca. Nie czekaj na służby ratunkowe i nie próbuj wytrząsać wody z dróg oddechowych poszkodowanego.

Ważne: We wszystkich krajach Unii Europejskiej obowiązuje ten sam krótki numer alarmowy 112. Jeśli mimo podjętych środków ostrożności nie masz pewności, czy kąpiel w danym miejscu będzie bezpieczna, nie wchodź do wody i poszukaj strzeżonego kąpieliska.

Podsumowanie: uważność i przestrzeganie zasad jako podstawa bezpiecznej kąpieli w morzu, jeziorze lub rzece

Podczas kąpieli w otwartych zbiornikach wodnych szczególnie ważna jest podstawowa znajomość zasad pierwszej pomocy, gdyż w naturalnych akwenach ryzyko wypadku jest kilkukrotnie większe niż na basenie. Przed wycieczką na kąpielisko dowiedz się o możliwych zagrożeniach na miejscu, takich jak nietypowe ukształtowanie linii brzegowej czy też występowanie niebezpiecznych roślin i zwierząt. Nie spuszczaj wzroku z małych dzieci kąpiących się w wodzie. Staraj się wybierać takie plaże i kąpieliska, które nie są zupełnie puste lub przepełnione, a także zawsze miej przy sobie naładowany telefon, by w razie wypadku móc powiadomić odpowiednie służby.

______________________________________________

Źródła

https://czarnkow.policja.gov.pl/wl2/prewencja-kryminalna/porady-prewencyjne/220295,Bezpieczny-wypoczynek-nad-woda.html#
(dostęp 13.02.2024)

https://www.mp.pl/pacjent/pierwsza_pomoc/145731
(dostęp 13.02.2024)

https://www.gov.pl/web/psse-sochaczew/10-zasad-bezpiecznej-kapieli
(dostęp 13.02.2024)

https://kolobrzeg.policja.gov.pl/zkl/aktualnosci/aktualnosci/41971,Bezpieczna-kapiel-nad-morzem.html
(dostęp 13.02.2024)

https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Czerwona-flaga-nad-morzem-Co-oznaczaja-kolory-flagi-na-plazy-n177736.html
(dostęp 13.02.2024)

Źródła zdjęć w kolejności chronologicznej w tekście

Zdjęcie tytułowe: iStock.com/jacoblund
1. zdjęcie w tekście: iStock.com/stockstudioX
2. zdjęcie w tekście: BGStock72 – stock.adobe.com
3. zdjęcie w tekście: iStock.com/Gwengoat
4. zdjęcie w tekście: iStock.com/Imgorthand