Ochrona przed słońcem: praktyczne porady w pigułce
Promieniowanie UV i jak się przed nim chronić
Kąpiele słoneczne podczas wodnych igraszek, siatkówki plażowej czy codziennych prac ogrodowych to nieodłączny element udanego lata. A potencjał światła słonecznego jest nieoceniony: promienie słoneczne podnoszą poziom serotoniny i dostarczają nam życiodajnej energii. Jest jednak jedno „ale” – przy odrobinie nieuwagi słoneczna aura może okazać się zdradliwa dla naszej skóry. Dlatego tak ważne jest zapewnienie jej odpowiedniej ochrony i kompleksowej pielęgnacji na co dzień.
W naszym poradniku wyjaśniamy, jaki wpływ na skórę ma promieniowanie UV, jak działają kosmetyki przeciwsłoneczne i jakie inne metody ochrony przed słońcem są wskazane zarówno dla dzieci, jak i dorosłych.
Podsumowaliśmy również najważniejsze wskazówki dotyczące ochrony przed słońcem w dwóch praktycznych checklistach do wydrukowania:
Jak chronić się przed słońcem?
Ochrona przeciwsłoneczna podczas treningów sportowych
Jak działa promieniowanie UV?
Właściwa ochrona przed promieniowaniem ultrafioletowym (UV) stanowi fundament wszelkich aktywności na świeżym powietrzu. Aby lepiej zrozumieć znaczenie ochrony przed słońcem, zagłębmy się w tajniki mechanizmów oddziaływania promieni słonecznych na środowisko naturalne.
Światło słoneczne posiada wyjątkowo szeroki zakres spektralny, sięgający aż do promieniowania podczerwonego. W zależności od długości fal jest ono przyporządkowywane do odpowiedniego zakresu widmowego, z którego ludzkie oko może wykryć tylko jego niewielką część. Przykładem światła niewidzialnego dla oka jest np. ultrafiolet, niebezpieczne dla człowieka promieniowanie elektromagnetyczne – uszkadzające włókna kolagenowe i powodujące zaćmę fotochemiczną.
Promieniowanie słoneczne UV dzielimy na trzy grupy w zależności od długości fal:
promienie UV-A: fale długie, bez ochrony przeciwsłonecznej wnikają głęboko pod skórę
promienie UV-B: fale średnie, częściowo pochłaniane przez atmosferę ziemską w warstwie ozonowej, bez ochrony przeciwsłonecznej przenikają do pierwszej warstwy skóry, którą jest naskórek
promienie UV-C: fale krótkie, absorbowane przez warstwę ozonową.
Część promieniowania słonecznego jest pochłaniana przez powłokę ozonową w stratosferze i troposferze – warstwach atmosfery ziemskiej. Dlatego np. promieniowanie krótkofalowe UV-C – najbardziej niebezpieczne spośród wszystkich trzech jego rodzajów – w ogóle nie dociera do powierzchni Ziemi. Jednak w wyniku ocieplenia klimatu i powstawania dziur w warstwie ozonowej, do Ziemi, a tym samym do naszej skóry, dociera zdecydowanie więcej niebezpiecznych promieni UV-B. Szacuje się, że ok 10% promieni UV-B przedostaje się przez atmosferę. Podczas gdy fale długie (promienie UV-A) docierają na powierzchnię Ziemi, a tym samym na naszą skórę, w dużej mierze bez jakichkolwiek przeszkód.
Promieniowanie słoneczne nie dociera do nas wyłącznie z góry. W zależności od rodzaju powierzchni promienie mogą odbić się i w ten sposób dotrzeć do naszej skóry również od dołu. Wbrew pozorom nie tylko w słońcu ma to ogromne znaczenie – również w zacienionych miejscach o piaszczystym podłożu, na świeżym śniegu czy w wodzie. Oto w jakim stopniu promieniowanie ultrafioletowe może odbijać się w różnych kierunkach w zależności od podłoża:
świeży śnieg: do 95%
głęboka woda przy nisko położonym słońcu: ponad 80%
piasek na plaży lub wydmach: 20-45%
las liściasty: 10-20%
asfalt: 5-20%.
W efekcie niedostrzegalne gołym okiem, rozproszone promieniowanie, dociera do ciebie nie tylko z góry. Dlatego tak ważne jest, by nałożyć odpowiednią ilość kremu do opalania również wtedy, gdy przebywamy w cieniu lub uprawiamy sport.
W zależności od regionu intensywność promieni słonecznych może być zróżnicowana. W kierunku od równika do biegunów stopniowo maleje, a w regionach górskich jest zdecydowanie wyższa niż w głębokich dolinach. Dlatego przed urlopem dowiedz się, jak silnie jest oddziaływanie promieniowania słonecznego w wybranym przez ciebie miejscu. Intensywność promieniowania jest określana za pomocą indeksu UV– międzynarodowego standardu pomiaru promieniowania ultrafioletowego.
Jak działa promieniowanie UV na skórę?
Światło słoneczne jest przyjemne dla skóry, ale może ją boleśnie poparzyć, gdy kąpiel słoneczna trwa zbyt długo. Niestety niewidoczne dla ludzkiego oka promieniowanie UV odpowiada za szereg negatywnych skutków oraz rozwój chorób, które wynikają z nadmiernego opalania. Wiemy, że promienie UV-B powodują oparzenia słoneczne, podczas gdy promieniowanie UV-A sprzyja przedwczesnemu starzeniu się skóry. Oba rodzaje mają wpływ na głębsze uszkodzenia warstw skórnych.
Nasza skóra ma dwa mechanizmy ochronne przed promieniowaniem słonecznym, które są aktywowane w kontakcie z promieniami UV-A i UV-B. Po pierwsze wytwarzana jest cienka warstwa rogowa skóry, która utrudnia przenikanie promieni UV przez nią. Po drugie podczas ekspozycji na słońce stymulowana jest produkcja melaniny – co skutkuje opaloną skórą, której pragnie wiele osób. Obie te metody zwiększają ochronę skóry przed słońcem, ale nie zapewniają trwałej i kompleksowej ochrony. Niestety promieniowanie UV jest główną przyczyną raka skóry. Znaczenie skutecznej ochrony przeciwsłonecznej (przed promieniami UV-A i UV-B) powinno być zatem jednym z najważniejszych priorytetów zdrowotnych.
Niemowlęta i dzieci są szczególnie podatne na oparzenia słoneczne ze względu na ich cienką skórę. Istnieją także grupy ryzyka wśród dorosłych, którzy szybko odczuwają nieprzyjemne konsekwencje długotrwałej ekspozycji na słońce. Należą do nich osoby o jasnym fototypie skóry, dorośli z wieloma znamionami i z większymi bliznami, które mają mniej niż sześć miesięcy. Osoby te powinny zwracać szczególną uwagę na właściwą ochronę przeciwsłoneczną, częściej przebywać w cieniu i regularnie poddawać się badaniom kontrolnym u dermatologa.
Jak działają kosmetyki do opalania? – na co zwracać uwagę podczas ich stosowania
Prawidłowo stosowane produkty do opalania wydłużają czas przebywania na słońcu, a tym samym opóźniają rozwój oparzeń słonecznych. Aby zapobiec przedwczesnemu starzeniu się skóry i chronić ją przed innymi chorobami związanymi ze słońcem, stosuj produkty z filtrem przeciwsłonecznym, które zapewniają ochronę przed promieniami UV-A i UV-B. Ale jak dokładnie działają kosmetyki do opalania?
Kosmetyki przeciwsłoneczne zawierają filtry UV. W zależności od zastosowanego filtru UV może on być chemiczny lub fizyczny (mineralny). Chemiczne filtry UV pochłaniają promieniowanie i emitują je ponownie jako promieniowanie cieplne o dłuższej fali i niższej energii. W przypadku fizycznych filtrów na skórę nakładane są mikroskopijnie małe cząsteczki, których zadaniem jest odbijanie promieniowania UV. Oba typy filtrów chronią zatem przed promieniami słonecznymi wnikającymi głęboko w skórę, a ich zadaniem jest – w zależności od typu filtra – pochłanianie, rozpraszanie lub odbijanie promieniowania słonecznego.
Aby zagwarantować właściwą ochronę przed słońcem, ważne jest prawidłowe stosowanie kosmetyków przeciwsłonecznych. Poniżej znajdziesz najważniejsze wskazówki, w jaki sposób to robić:
Wybierz odpowiedni filtr SPF: znajdź krem, spray lub olejek do opalania o wystarczająco wysokim współczynniku ochrony przeciwsłonecznej. Dla dzieci zaleca się co najmniej SPF 30, a dla dorosłych odpowiedni jest SPF 20. Wyższy współczynnik ochrony przeciwsłonecznej (50+) będzie potrzebny podczas pobytu w bardziej słonecznych regionach, na śniegu, nad wodą i w górach.
Aplikuj z odpowiednim wyprzedzeniem: nałóż wybrany kosmetyk około 20-30 minut przed planowanym wyjściem na słońce.
Regularnie powtarzaj aplikację: zaleca się ponownie nakładać na skórę wybrany kosmetyk przeciwsłoneczny najpóźniej co 2 godziny. Po pobycie w wodzie należy natychmiast wysuszyć się i ponownie nakremować – nawet jeśli używasz wodoodpornego produktu do opalania. Należy jednak pamiętać, że ponowne nałożenie kremu do opalania nie wydłuża maksymalnego czasu przebywania na słońcu.
Stosuj obficie: na każdy centymetr kwadratowy skóry należy nałożyć 2 miligramy kremu do opalania. Dla osoby dorosłej jest to około 40 mililitrów. Skuteczność kremu do opalania zmniejsza się w przypadku stosowania zbyt małej ilości produktu.
Dokładna aplikacja kosmetyku do opalania: o niektórych częściach ciała łatwo zapomnieć podczas nakładania produktu do opalania lub są one trudno dostępne. Pamiętaj szczególnie o twarzy i innych częściach ciała wyeksponowanych do słońca, takich jak ramiona, tylne części ramion i nóg, wierzchnia części rąk i stóp oraz uszy.
Ochroń się przed słońcem kompleksowo: oprócz filtrów kosmetycznych stosuj również inne metody zapobiegające działaniom promieniowania UV na organizm. Należą do nich m.in.: noszenie nakrycia głowy, stosowanie przewiewnych, długich ubrań, a w szczególności specjalnej odzieży chroniącej przed promieniowaniem UV.
Promieniowanie słoneczne ma tylko jeden naukowo potwierdzony pozytywny efekt na nasze zdrowie: promieniowanie UV-B stymuluje powstawanie witaminy D w organizmie, która ma kluczowe znaczenie dla zdrowia kości. Jednak nadmierne opalanie nie jest wskazane, aby przeciwdziałać niedoborowi witaminy D. W przypadku zbyt długiego przebywania na słońcu, zagrożenia dla zdrowia związane z promieniowaniem UV-B przeważają nad korzyściami, gdyż istnieje ryzyko długotrwałego uszkodzenia skóry. U lekarza rodzinnego możesz zbadać niedobór witaminy D i rozpocząć niezbędne leczenie.
Jak chronić skórę przed słońcem? – popularne metody i praktyczne wskazówki
Kosmetyki do opalania, odzież chroniąca przed promieniowaniem UV lub parasole przeciwsłoneczne: istnieją różne sposoby ochrony przed działaniem słońca. Specjalna odzież UV i produkty kosmetyczne to podstawa dobrej ochrony przeciwsłonecznej. W naszym poradniku wyjaśniamy, jak najlepiej chronić się przed promieniowaniem UV za pomocą różnych metod. Sprawdź, które będą właściwe dla ciebie i twojej rodziny.
Ochrona przeciwsłoneczna dla dzieci
Wrażliwa i delikatna skóra dzieci reaguje szybciej na promieniowanie UV i jest mniej zdolna do regeneracji po uszkodzeniach spowodowanych przez słońce. Aby uniknąć długotrwałych skutków ubocznych intensywnych słonecznych kąpieli naszych pociech, niezbędna jest odpowiednia do wieku i skuteczna ochrona przeciwsłoneczna. Dowiedz się w naszym poradniku, jak najlepiej chronić niemowlęta, małe oraz większe dzieci przed słońcem.
Ochrona przeciwsłoneczna dla sportowców
Latem sportowcy trenują większość czasu na świeżym powietrzu, przez co są narażeni na długotrwałe działanie promieni słonecznych. Zwiększona potliwość może również utrudniać stosowanie ochrony przeciwsłonecznej na skórze przez cały dzień. W naszym poradniku podsumowaliśmy, na co sportowcy powinni zwracać szczególną uwagę, aby chronić się przed słońcem na plaży, w wodzie, na śniegu lub w górach.
Jakie są sposoby na oparzenia słoneczne?
Każde oparzenie słoneczne obciąża skórę i może prowadzić do jej długotrwałego uszkodzenia. Zapobieganie oparzeniom poprzez odpowiednią ochronę jest zatem kluczowe. Jeśli jednak dojdzie do poparzenia słońcem skóry, istnieją różne sposoby na zapewnienie sobie ulgi. W naszym artykule wyjaśniamy, w jaki sposób można wspomóc proces gojenia i kiedy wskazana jest wizyta u lekarza.
Kompleksowa ochrona przed słońcem jest niezbędna również w cieniu – korona przeciętnego drzewa przepuszcza aż 50% promieniowania słonecznego. Do tego dochodzi promieniowanie UV odbijane przez piasek, wodę i asfalt, które dociera do nas od dołu i silnie oddziałuje na naszą skórę. Dlatego również w cieniu chroń siebie oraz swoją pociechę i sięgnij po kosmetyki z filtrem UV oraz odzież zakrywającą duże partie ciała.
______________________________________________
Źródła
https://szkolnictwo.pl/szukaj,Ultrafiolet
(dostęp 5.03.2024)
https://www.medonet.pl/zdrowie,promieniowanie-uv---wplyw-na-czlowieka--zasady-bezpiecznego-opalania,artykul,1730715.html
(dostęp 5.03.2024)
https://www.kosmopedia.org/bezpieczenstwo/czarna-lista-skladnikow-kosmetycznych/filtry-uv-w-kosmetykach/
(dostęp 5.03.2024)
https://gemini.pl/poradnik/artykul/promieniowanie-uv-co-to-jest-rodzaje-szkodliwosc-i-wplyw-na-skore/
(dostęp 5.03.2024)
https://biotechnologia.pl/kosmetologia/negatywne-dzialanie-promieniowania-uv-na-skore,12712
(dostęp 5.03.2024)
Źródła zdjęć w kolejności chronologicznej w tekście
Zdjęcie tytułowe: iStock.com/TatianaNurieva
1. zdjęcie w tekście: C&A
2. zdjęcie w tekście: iStock.com/Viorika
3. zdjęcie w tekście: iStock.com/Imgorthand
4. zdjęcie w tekście: iStock.com/OJO Images
5. zdjęcie w tekście: iStock.com/South_agency
6. zdjęcie w tekście: iStock.com/Eleganza
Czy wiesz, że... Nowi uczestnicy otrzymują 10% zniżki na powitanie*
Dołącz teraz, aby skorzystać z ofert specjalnych i przywilejów uczestników programu!
* Nasz rabat powitalny jest ważny przez 30 dni i może być wykorzystany tylko raz, w sklepach stacjonarnych C&A lub w sklepie internetowym C&A, oraz w naszej aplikacji. Minimalna wartość zamówienia wynosi 100 PLN. Nie może być łączony z innymi promocjami oraz rabatami C&A for you. Więcej informacji na temat warunków uczestnictwa można znaleźć na stronie www.c-and-a.com/pl/pl/shop/foryou#termsconditions
