Van een blotevoetenpad tot de kinderboerderij: spelenderwijs de natuur verkennen door te voelen

Ons grootste zintuig is onze huid. We nemen er voortdurend prikkels mee waar: van de zachte druk van kleding op de huid, tot een verfrissend briesje, tot het kriebelen van grassprietjes tegen onze enkels. Hoewel de tastzin voortdurend actief is, nemen we slechts een fractie van de dingen die de huid voelt bewust waar. Om de tastzin bij kinderen te bevorderen kun je samen in de natuur enkele aanraakspelletjes proberen te spelen. Bovendien is een wandeling over een blotevoetenpad of een bezoek aan een kinderboerderij altijd de moeite waard om je kind nieuwe, interessante ervaringen te bieden. We laten je zien hoe je samen met je kind de tastzin kunt (her)ontdekken.

Een uitstapje in de natuur is een bijzonder intense ervaring voor kinderen. Terwijl ze wild kunnen ravotten in het bos en het weiland, is het ook goed om je kind rustige momenten in de natuur te gunnen. Ontdek samen de verschillende planten en dieren, speel met materialen uit de natuur en laat alle indrukken van het bos op jullie inwerken. Zo leert je kind al vroeg de natuur met respect te behandelen en begrijpt het hoe het zijn of haar eigen lichaam en zintuigen doelgericht kan gebruiken.

Vooral de tastzin wordt in het dagelijks leven vaak verwaarloosd. Veel te vaak vertrouwen we op het zicht om voorwerpen te identificeren. Maar voor kinderen in het bijzonder is de tastzin van cruciaal belang om voorwerpen, materialen uit de natuur, textiel en nog veel meer in hun geheel te begrijpen. Door voorzichtig met hun vingertoppen aan dingen te voelen, trainen kinderen ook hun fijne motoriek op een natuurlijke manier. Dit maakt het bijvoorbeeld gemakkelijker voor hen om later op school te leren schrijven. Daarom vind je hier een aantal leerzame en creatieve aanraakspelletjes die je samen als gezin en met vrienden kunt uitproberen.

__________

Wist je dat…

Vaak wordt de term "tactiele waarneming" gebruikt voor het woord "tastzin". De term "tactiel" beschrijft echter eerder het aangeraakt worden door iemand of iets anders. Wanneer we zelf bewust iets voelen, spreken we van "haptische waarneming".

__________

Je kunt dit spel zowel met het hele gezin als in een groep spelen. Hoe meer spelers er zijn, hoe lastiger en leuker het spel zal zijn. Ter voorbereiding op het voel-memory spel moet de spelleider verschillende materialen uit de natuur verzamelen, zoals bladeren, takken, noten, kastanjes, steentjes en nog veel meer. Het is belangrijk dat er van elk voorwerp twee stuks zijn, zodat er memory-paren gevormd kunnen worden. Alle spelers sluiten hun ogen en houden hun handen achter hun rug. De spelleider geeft elke speler een voorwerp. Nu hebben de spelers een paar minuten om hun voorwerp zorgvuldig te betasten. Daarna mag iedereen zijn ogen openen en moet nu het voorwerp nauwkeurig aan zijn medespelers beschrijven om zijn of haar Memory-partner te vinden.

Ook in dit waarnemingsspel zoekt de spelleider vooraf enkele interessante materialen uit de natuur. Vervolgens hoef je alleen maar een gat in de voorkant van een schoenendoos te knippen om er een perfecte verstopplek voor materialen van te maken. Dit gat kun je het best rond maken en groot genoeg zodat je kind gemakkelijk zijn hand in de doos kan steken. Natuurlijk kun je ook samen met je kind de doos nog mooier maken. Om het spel te beginnen sluit je kind zijn ogen terwijl jij een voorwerp uit de natuur in het doosje legt en het sluit. Je kind moet nu zijn hand door de opening steken en proberen het voorwerp alleen op de tast te raden.

Tip: Om de tastervaringen intenser te maken, kun je je kind aanmoedigen de textuur van de oppervlakken te beschrijven. Op deze manier verbindt hij zijn zintuiglijke indrukken met woorden en wordt hij aangemoedigd meer na te denken over wat hij gevoeld heeft.

De voel-speurtocht kan worden gecombineerd met een wandeling of als hoogtepunt worden gespeeld op een verjaardagspartijtje met de hele groep. Hiervoor maak je een kleine opdrachtenlijst met verschillende texturen, zoals:

De opdracht voor de kinderen is nu om voorwerpen in de natuur te vinden die zo aanvoelen. Oudere kinderen kunnen de voorwerpen die ze gevonden hebben afvinken en ernaast schrijven wat ze gevonden hebben. Kleinere kinderen kunnen hun gevonden voorwerpen naar je toe brengen en samen kunnen jullie dan bedenken of het voorwerp de eigenschappen heeft die worden gezocht.

__________

Vergeet niet...

Om natuurwandelingen nog interessanter te maken, kun je ook wat boetseerklei meenemen. Je kunt er afdrukken mee maken van boomschors, stenen, bladeren en nog veel meer. Samen kun je dan met je vingertoppen aan het voorwerp voelen en het vergelijken met de afdruk. Op deze manier kun je veel kleine, interessante details ontdekken.

__________

Niet alleen met onze vingertoppen, maar ook met onze voetzolen kunnen we bewust verschillende oppervlakken waarnemen. Zo is de overgang van hard asfalt naar zachte bosgrond duidelijk voelbaar aan onze voetzolen. Zulke kleine veranderingen nemen we nog intenser waar als we op blote voeten lopen. Gras, zand, grind of klei voelen heel anders aan onder de voeten en maken kinderen nieuwsgierig.

Om veilig op blote voeten veel verschillende oppervlakken te kunnen verkennen, loont het zich om een uitstapje te maken naar een blotevoetenpad bij jou in de buurt. Hier worden interessante oppervlakken nagebouwd en in een veilige omgeving beschikbaar gesteld voor je ontdekkingstocht. Dit maakt een wandeling over het blotevoetenpad tot een bijzondere ervaring.

Als je geen blotevoetenpad in de buurt hebt, kun je ook zelf een klein pad aanleggen. Hiervoor heb je alleen een paar deksels van (schoenen)dozen nodig, of je kunt een paar platte deksels uit grote kartonnen dozen knippen. Vul vervolgens de deksels met verschillende materialen, zoals grind, zand, bladeren, schors of aarde. Leg ze nu dicht bij elkaar en maak een blotevoetenpaadje. Je kind kan nu zijn of haar schoenen uittrekken en van de ene doos naar de andere lopen. Laat ze je beschrijven hoe de verschillende oppervlakken aan hun voeten aanvoelen of probeer het zelf een keer uit.

Tegelijk kan een bezoek aan een kinderboerderij de kleintjes een goed inzicht geven in waar ons voedsel vandaan komt: van het graan op het veld, dat later brood wordt, tot de melk, die later tot boter wordt verwerkt. De kinderen leren de natuurlijke kringloop van voedsel kennen en zo ook waarderen.

Een bezoek aan een kinderboerderij combineert zo vele belangrijke opvoedkundige lessen. Om ervoor te zorgen dat de ontmoeting tussen dieren en kinderen harmonieus verloopt, volgen hier een paar nuttige tips voor jullie uitstapje:

• Beweeg je zo rustig mogelijk in de buurt van dieren.

• Raak de dieren altijd zachtjes en voorzichtig aan.

• Respecteer het als dieren zich terugtrekken en niet geaaid willen worden.

• Om ervoor te zorgen dat de dieren niet al te opgewonden raken, kun je je kind beter niet gelijk met voer naar ze toe sturen.

• Als je kind bang is voor de dieren, is het beter om van een afstandje te blijven kijken en het gedrag van de dieren te observeren. Praat er samen over en benader ze langzaam als je kind dat wil. Het helpt vaak als je samen de dieren gaat aaien.

Ook na het aaien is het goed om te blijven nadenken over hoe de vacht of de veren van een dier aanvoelden. Je kunt ook praten over wat je kind geleerd heeft in de omgang met de dieren. Zo wordt je uitstapje een hele bijzondere ervaring.

Vanaf het allereerste begin ontdekken kinderen de wereld via hun tastzin. In de babytijd leren ze voorwerpen kennen door erop te zuigen en ze met hun mond te voelen. Later wordt alles wat tastbaar is door kleine kinderen in de hand genomen en onderzocht. Op deze manier verkennen kinderen de wereld en leren ze die te begrijpen. Om deze kinderlijke nieuwsgierigheid verder aan te moedigen, helpen onze waarnemingsspelletjes en ideeën voor uitstapjes, die je samen met je kind kunt uitproberen.

______________________________________________

https://www.anababa.nl/vrije-tijd/dagje-uit/kinderboerderij/

(geraadpleegd op 11-06-2021)

https://www.vakantie-met-kinderen.com/boerderij-met-kinderen.html

(geraadpleegd op 14-05-2021)

iStock.com/Halfpoint

iStock.com/stockstudioX

iStock.com/Abi28l

iStock.com/kali9