De zwangerschapschecklist – belangrijke afspraken & to-do‘s
Regelmatige dokterscontroles, het denken over namen, het inrichten van de babykamer, de eerste spullen voor de babyuitzet bij elkaar zoeken – dit zijn slechts enkele van de talrijke belangrijke taken die je als aanstaande moeder voor de geboorte op je checklist hebt staan. Gelukkig heb je negen maanden de tijd om deze to-do-lijst af te werken. Met onze checklist voor jouw zwangerschap kun je de komst van je kleine schatje op een goed georganiseerde manier voorbereiden.
Uiteraard zijn de genoemde termijnen slechts richtlijnen en dienen ze als leidraad bij de planning. Als je de kinderkamer al eerder wilt inrichten of de babyuitzet al in het tweede trimester bij elkaar hebt, dan vink je deze punter eerder af. Het belangrijkste is dat je niets vergeet bij het plannen, en dat je plezier hebt in het in de organisatie!
Om alle belangrijke taken en afspraken tijdens je zwangerschap altijd bij de hand te hebben, kun je hier onze praktische checklist downloaden.
Checklist zwangerschap: Afsprakenplanner downloaden
Je eerste trimester: afspraken aan het begin van de zwangerschap
Wanneer je erachter komt dat je in verwachting bent staat je wereld op zijn kop. Veel gedachten en gevoelens dwarrelen rond in je hoofd, en de vele taken en voorbereidingen kunnen soms overweldigend zijn. Maar wacht even: je eerste trimester is geen tijd van grote daden, maar van rust en vreugde. Geniet van het begin van deze nieuwe levensfase. Je hebt nog meer dan genoeg tijd om alles te regelen.
Het begin van de zwangerschap wordt geteld vanaf de eerste dag van de laatste menstruatie. Dus wanneer je erachter komt dat je zwanger bent, dan zit je meestal al in de vijfde tot zevende week van de zwangerschap.
De eerste afspraak tijdens je zwangerschap (circa. 8ste zwangerschapsweek)
Nadat je een positieve zwangerschapstest in handen gehad hebt, is het belangrijk dat je zo snel mogelijk de eerste afspraak bij een verloskundige inplant. Dit gebeurt meestal in de achtste of negende week van de zwangerschap. Wanneer je gezond bent en er geen complicaties met de zwangerschap zijn, dan kun je er ook voor kiezen om je gedurende de zwangerschap te laten begeleiden door een vroedvrouw.
Een vroedvrouw is beschikbaar om al je vragen te beantwoorden tijdens je zwangerschap, en zal je bijstaan in de eerste weken na de bevalling. Het is natuurlijk enorm fijn dat je een vroedvrouw vindt waarbij je je echt op je gemakt voelt. Probeer voor jezelf na te gaan waar je behoefte aan hebt, en wat je fijn vindt wanneer je op zoek gaat naar een vroedvrouw. Via de website van de Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen kun je zien welke praktijken er bij jou in de buurt zijn: www.vroedvrouwen.be/zoek-een-vroedvrouw
Vanaf nu vindt de controle bij de gynaecoloog om de vier weken plaats en vanaf de 32e week van de zwangerschap om de twee weken. Tijdens de controles worden bijvoorbeeld urine- en bloedonderzoeken uitgevoerd en later in de zwangerschap worden de hartslag en de positie van de baby in de baarmoeder gecontroleerd. Er wordt echter niet bij elke controle een echo gemaakt. Normaal gesproken worden er tijdens de zwangerschap slechts drie onderzoeken gepland, die plaatsvinden rond de 10e, 20e en 30e week van de zwangerschap.
Ter voorbereiding op deze belangrijke eerste afspraak bij de gynaecoloog of vroedvrouw, kun je alvast al je vragen over de zwangerschap opschrijven. Bij je eerste of tweede onderzoek wordt er een echo gemaakt, waaraan gezien kan worden hoe lang je zwanger bent. Je krijgt dus een eerste foto van je kleine schat! Ook word je meestal kort onderzocht. Daarnaast neemt de gynaecoloog of vroedvrouw met jou je medische voorgeschiedenis door en zal deze je vragen naar onder meer je woon-, werk- en leefomstandigheden. Er is dan ook tijd voor de vragen die jij hebt, en natuurlijk krijg je vele goede adviezen. Ook krijg je tijdens je eerste bezoek een zwangerschapsboekje waar de arts, vroedvrouw of andere zorgverleners belangrijke gegevens noteren die van belang zijn voor jouw zwangerschap. Dit is een belangrijk document die je het beste altijd bij je kunt dragen.
Gedurende de eerste 30 weken van de zwangerschap kom je meestal 1 keer per 4 tot 6 weken op controle bij de gynaecoloog of vroedvrouw. Naarmate het einde van je zwangerschap dichterbij komt, lopen ook de controles op: vanaf 30 weken kom je meestal om de 2 tot 3 weken, en na de 36ste week ga je 2 maal per week voor controle.
Tijdens je zwangerschap krijg je meestal drie echo’s aangeboden: een termijnecho echo (tussen de 8 en 12 weken), een 20-weken echo en een 30-weken echo. Deze medisch noodzakelijke echo’s worden vergoed door je ziekenfonds. Wil je tussentijds meer van je kindje zien, maar is dit niet strikt noodzakelijk? Dan kun je een pretecho laten uitvoeren.
Het klinkt in eerste instantie aan de vroege kant, maar ook is het raadzaam om ver voor de geboorte van je kleine wonder al op zoek te gaan naar een geschikte kinderopvang bij jou in de buurt. De kinderopvang van jouw keuze kan bijvoorbeeld een wachtlijst hebben. Het is dan ook raadzaam je al vroeg te oriënteren, en je kindje vast in te schrijven zodat deze zeker is van een plekje.
Je werkgever informeren over de zwangerschap (8e - 12e week van de zwangerschap)
Ook als je je zwangerschap voorlopig voor jezelf wilt houden, moet je je werkgever zo vroeg mogelijk op de hoogte stellen. Alleen als je werkgever op de hoogte is van je zwangerschap, kan hij of zij rekening houden met de speciale beschermende regels voor zwangere werknemers. Dit doe je het beste in een persoonlijk gesprek, zodat jullie gelijk op eventuele vragen in kunnen gaan. Meer informatie over dit belangrijke onderwerp vind je in ons artikel zwangerschap op de werkvloer.
Belangrijk: Je werkgever zal jouw zwangerschap vertrouwelijk behandelen, wanneer jij dat wenst. Zo kun je zelf bepalen wanneer je je zwangerschap aan je collega’s bekend maakt.
Je tweede trimester: afspraken in de tweede fase van de zwangerschap
Met aanvang van het tweede trimester wordt de zwangerschap vaak als stabiel ervaren. Meestal verdwijnen de eerste zwangerschapsverschijnselen zoals misselijkheid, vermoeidheid of hoofdpijn. De meeste zwangere vrouwen voelen zich erg fit en energiek in het tweede trimester. En dat is een goede zaak, want dit is het moment dat er een aantal belangrijke taken te doen staan.
De juiste verloskundige vinden (12e - 15e week van de zwangerschap)
Een verloskundige adviseert je over alle vragen tijdens je zwangerschap en zorgt voor je in de eerste weken na de bevalling. Als je wilt, kan ze ook een aantal medische controles van je overnemen.
Helaas is het in veel regio's niet zo eenvoudig om een verloskundige te vinden. Veel verloskundigen hebben maar een beperkte vrije capaciteit. Het is daarom belangrijk dat je in een vroeg stadium een verloskundige vindt voor jou en je baby.
Aanmelding voor een zwangerschaps- of geboortecursus (14e – 16e zwangerschapsweek)
De meeste prenatale lessen zijn bedoeld voor zwangere vrouwen vanaf de zesde maand van de zwangerschap. In de prenatale lessen leer je niet alleen hoe je je kunt voorbereiden op de bevalling, maar krijg je ook nuttige informatie en tips over zwangerschap en borstvoeding. Je krijgt bijvoorbeeld ontspanningstechnieken te zien of uitleg over wat er in de verloskamer gebeurt.
Omdat er vaak veel vraag is naar plaatsen voor dergelijke cursussen, moet je je vroeg inschrijven. Geboortevoorbereidingscursussen worden bijvoorbeeld aangeboden door verloskundigen of fysiotherapeuten.
Zoek een kraamkliniek (16e - 30e week van de zwangerschap)
Wat voor jou belangrijk is bij het kiezen van een kraamkliniek is geheel individueel. Sommige klinieken besteden extra aandacht aan een goede hechting tussen moeder en kind, andere zijn gespecialiseerd in risicovolle bevallingen. Maak daarom voor jezelf de afweging welke kliniek in jouw situatie het beste is. Hier is een lijst met vragen en criteria die je kunt overwegen bij het maken van je keuze:
Vind je de sfeer in de verloskamer prettig?
Welke apparatuur is er beschikbaar in de verloskamers (bad, bal, doeken...)?
Geeft de kliniek de voorkeur aan natuurlijke bevallingen?
Kan ik mijn eigen verloskundige meenemen naar de bevalling?
Maakt het team van de verloskamer een vriendelijke en professionele indruk?
Heeft het ziekenhuis een afdeling voor pasgeborenen met intensieve zorg?
Is er een familiekamer beschikbaar?
Is rooming-in mogelijk? (De baby wordt in de kamer van de moeder opgevangen).
Veel ziekenhuizen bieden speciale rondleidingen en informatieavonden voor aanstaande ouders. Het is ook altijd handig om vrienden en kennissen te vragen naar hun persoonlijke ervaringen. Het kiezen van de juiste kraamkliniek is ook een emotionele beslissing. Let gewoon op waar je het gevoel hebt in goede handen te zijn.
Het inrichten van de babykamer (20e – 30e zwangerschapsweek)
Wanneer het juiste moment is aangebroken om de babykamer voor te bereiden kan sterk variëren. Het hangt er bijvoorbeeld van af of de baby in de periode na de geboorte in de slaapkamer van de ouders zou moeten slapen. Dan kan een kinderkamer nog wel even wachten. Wil je een eigen babykamer, waarin je eventueel zelf ook kunt slapen? Dan is het tweede trimester geschikt.
Het laatste trimester: de laatste voorbereidingen voor de geboorte
In het laatste trimester van je zwangerschap heeft je babybuik al duidelijk een ronde vorm aangenomen en waarschijnlijk wordt je dagelijkse leven steeds wat zwaarder. In het ideale geval heb je alle inspannende klussen gedaan, en kun je je nu concentreren op de komst van jullie baby. Er zijn nog maar een paar organisatorische en officiële taken die op je wachten in het derde trimester.
Aanvragen ouderschaps- en partnerverlof (30e – 36e zwangerschapsweek)
Ouderschapsverlof is een wettelijke regeling die jou - en je partner - de mogelijkheid geven om tijdelijk minder te gaan werken wanneer jullie ouders geworden zijn. Ouderschapsverlof vraag je tenminste 2 maanden van tevoren (schriftelijk) aan bij je werkgever. Zorg ervoor dat je dit dus op tijd geregeld hebt, en informeer bij je werkgever wat de mogelijkheden zijn.
Ook kan je partner aanspraak maken op 10 werkdagen geboorteverlof, ook wel vaderschapsverlof genoemd. De eerste drie dagen van het vaderschapsverlof wordt het loon volledig doorbetaald door de werkgever. In de zeven dagen daarna ontvangt je partner een uitkering van het ziekenfonds.
Zwangerschapsverlof (34e – 36e zwangerschapsweek)
Je zwangerschapsverlof gaat in tussen week zes en de eerste week voorafgaand aan je uitgerekende bevallingsdatum. Je hebt recht op minimaal negen weken bevallingsverlof, en je bent ook verplicht om na je bevalling deze negen weken aaneengesloten op te nemen. Om financiële zekerheid te bieden, ontvang je voor deze periode een moederschapsuitkering. De uitkering wordt geregeld via jouw ziekenfonds; aangeraden wordt om zes weken voor de ingang van je moederschapsrust contact met hen op te nemen.
Ook wanneer je werkloos bent of als zelfstandige werkt, zijn er mogelijkheden voor een uitkering. Neem voor meer informatie contact op met je ziekenfonds of de RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening).
Aanschaffen van de babyuitzet (doorlopend tot uiterlijk de 35e zwangerschapsweek)
Wanneer je gaat shoppen voor de eerste benodigdheden is helemaal aan jou. Meestal koop je niet alles in een keer, maar voeg je beetje bij beetje toe aan de babyuitzet. Tegen de 35e week van je zwangerschap moet je alles ongeveer verzameld hebben, voor het geval je kleintje eerder komt dan gepland.
Voorbereidingen voor aanmeldingen en aanvragen na de geboorte (voor de 36e zwangerschapsweek)
De meeste aanmeldingen en aanvragen kunnen pas na de geboorte worden gedaan, omdat je bijvoorbeeld een medisch geboorteattest of de geboorteakte van je kindje nodig hebt. Het is echter raadzaam om alvast uit te zoeken wat je wanneer moet ondernemen, zodat je minder stress hebt na de geboorte.
Zo moet je bijvoorbeeld binnen 15 dagen na de geboorte geboorteaangifte doen bij de burgerlijke stand van de gemeente waarin je kindje is geboren. Je kunt dit alleen doen, samen met je partner, of je partner alleen. In dit laatste geval is dit alleen mogelijk als je gehuwd bent met je partner, of als deze het kind erkend heeft. De erkenning kan ook tijdens de aangifte gebeuren, maar dan moeten jullie samen aanwezig zijn. Soms is het ook mogelijk om in het ziekenhuis geboorteaangifte te doen. Voor de aangifte moet je de volgende documenten meenemen: identiteitskaarten, het medisch geboorteattest, het trouwboekje wanneer je gehuwd bent, of de akte van erkenning wanneer je het kind voor de geboorte erkend is. Na de geboorteaangifte ontvang je een aantal geboortebewijzen, en deze heb je nodig om je kindje aan te melden bij het ziekenfonds en bijvoorbeeld om kinderbijslag aan te vragen.
Afhankelijk van waar je woont, wordt er gesproken over kinderbijslag (Wallonië en Brussel) of het Groeipakket (Vlaanderen). Het Groeipakket is het geheel van financiële tegemoetkomingen, en elk kind dat in Vlaanderen woont krijgt sinds 1 januari 2019 een Groeipakket. Ook heb je bij elke geboorte recht op een startbedrag, dat ook wel kraamgeld of geboortepremie genoemd wordt. Het startbedrag kun je ten vroegste 4 maanden voor je uitgerekende bevallingsdatum aanvragen; je hebt hiervoor een doktersattest nodig met je datum van uitrekening. Meer informatie over het groeipakket en startbedrag vind je op: www.groeipakket.be
De ziekenhuistas inpakken in de (36e zwangerschapsweek)
Als de bevalling begint, moet het snel gaan. Daarom moet je op tijd een ziekenhuistas inpakken en op een geschikte plek neerzetten. Er is ruimte voor belangrijke documenten, hygiëneproducten, (borst)kleding en de eerste kit van je baby. Inpaktips en een praktische checklist vind je in ons artikel over de ziekenhuistas:
Conclusie: afspraken stressvrij beheren tijdens de zwangerschap
De zwangerschap is een prachtige tijd. Ondanks de vele to-do’s en klusjes en de ene na de andere zwangerschapsklacht, moet je ervan genieten en je niet laten stressen. Met een goede organisatie kun je alle belangrijke taken uitvoeren en heb je genoeg tijd om je te verheugen op de komst van je kindje.
______________________________________________
Bronnen en nadere informatie
https://www.kindengezin.be
(geraadpleegd op 11-12-2023)
https://www.kindengezin.be/zwangerschap-en-geboorte/zwanger/opvolging/echografieen/
(geraadpleegd op 11-12-2023)
https://www.vlaanderen.be/vaderschapsverlof
(geraadpleegd op 11-12-2023)
https://www.vlaanderen.be/geboorteaangifte
(geraadpleegd op 11-12-2023)
https://www.belgium.be/nl/familie/kinderen/kraamgeld_en_kinderbijslag
(geraadpleegd op 11-12-2023)
Bronnen van de afbeeldingen in chronologische volgorde
Omslagfoto: iStock.com/Rawpixel
Foto 1 in de tekst: iStock.com/nensuria
Foto 2 in de tekst: iStock.com/KatarzynaBialasiewicz
Foto 3 in de tekst: iStock.com/damircudic
