Lezen op jonge leeftijd aansporen: Moeder leest een boek voor aan haar twee kinderen.

Leesvaardigheid in het dagelijks leven

Speels oefenen met lezen

Ouders spelen een belangrijke rol bij de leesbevordering van hun kinderen. Maar denk eraan dat u om uw kind te ondersteunen en te enthousiasmeren bij het leren lezen, niet de lerarenrol op u moet nemen. Meestal zult u meer succes hebben door op een speelse manier met het lezen bezig te zijn, vooral ook bij kleine kinderen. Zo zullen ze er veel plezier aan beleven en voorkomt u vaak dat het lezen als een vervelende verplichting wordt gezien. In dit artikel geven we tips, hoe u uw kind bij het leren lezen kunt begeleiden en ondersteunen.

Lezen oefenen in het dagelijks leven: kleine jongen leest een kinderboek.

Inhoudsopgave

Tips om het lezen in het dagelijks leven te bevorderen
- Benadruk de leesdiversiteit
- Let op voorkeuren
- Individuele vooruitgang in de gaten houden
Leesvaardigheid bevorderen: leesvaardigheid trainen
Bevorder de leesvaardigheid: verbeter het tekstbegrip

Leesbevordering is eenvoudig: tips voor dagelijks leven

Tussen de eerste poging om te lezen en het volledig in staat zijn om een tekst te begrijpen, vergaat enige tijd. Bij dit proces hebben kinderen veel ondersteuning en begeleiding nodig – ook buiten de lessen op school om. Veel ouders willen de leesvaardigheid bij hun kinderen stimuleren, zonder dat het te veel wordt. Zodat dit goed in balans blijft, geven we u een aantal belangrijke tips, om ook thuis aan de leesontwikkeling van uw kind te kunnen bijdragen:

1. Zorg dat uw kind vertrouwd raakt met boeken en verhalen

Hoe eerder kinderen positieve ervaringen met betrekking tot het lezen opdoen, hoe beter. Zo zorgt u er bovendien voor dat het lezen geen vervelende schoolopdracht wordt, die verplicht moet worden gedaan. Om kinderen het medium “boek” te leren kennen, kunt u het volgende doen:

Begin al op jonge leeftijd om uw kind voor te lezen. Voorlezen versterkt niet alleen jullie band en zorgt ervoor dat u waardevolle tijd samen kunt doorbrengen, maar leert uw kind tegelijkertijd het plezier van lezen. Ook met oudere kinderen, die al (beter) kunnen lezen, kunnen jullie tijd inplannen om samen te lezen. Dagelijks 10 minuten zijn al genoeg om het lezen tot een vast familieritueel te maken.
Zorg ervoor dat boeken en teksten een heel normaal iets voor uw kinderen worden. Wanneer jullie thuis verschillende kinderboeken hebben, die uw kind kan bekijken en ontdekken, wakkert u tevens hun nieuwsgierigheid aan. Zorg ervoor dat de kinderboeken op ooghoogte van de kinderen in de kast staan, zodat ze de boeken ook zelf kunnen pakken.
Als uw kind ziet dat andere familieleden in hun vrije tijd lezen, bouwt het ook een positief gevoel ten opzichte van het lezen op. Misschien denkt u nu: maar ik houd zelf helemaal niet van lezen? Dat kan, maar probeer om uw kind desondanks toch enthousiast voor het lezen te maken, door open en onbevooroordeeld over boeken en lezen te spreken.
Laat het lezen in allerlei situaties zoveel mogelijk terugkomen om uw kind te laten zien hoe belangrijk het lezen is. Samen de straatnaamborden lezen tijdens een rondje wandelen, de producten in de supermarkt met die op jullie boodschappenlijstje vergelijken tijdens het boodschappen doen, wanneer jullie op de bus staan te wachten uitzoeken waar de bus langs gaat of tijdens het koken samen een blik in het kookboek werpen – er zijn genoeg situaties, om uw kind op een speelse manier met het lezen bezig te laten zijn, zonder dat hiervoor een kinderboek nodig is. Ook alledaagse gebruiksteksten kunnen op deze manier een goede oefening zijn.

Wanneer uw kind als kleuter het alfabet al kent en al geprobeerd heeft om eerste woordjes te lezen of zijn eigen naam al kan schrijven, is dit een groot voordeel bij het leren lezen op de basisschool. Let er echter wel op dat de omgang met letters, woorden en teksten op een speelse manier gebeurt, want het moet geen vervanging worden van het lezen op school.

2. Oriënteren aan de voorkeuren van uw kind

Om de interesse voor het lezen aan te wakkeren en in stand te houden is het belangrijk om uw kind de veelzijdigheid van de boekenwereld te laten zien. Zo leren ze ook andere boeken kennen dan die ze op school zien.

Geschikte boeken vindt u op bijna ieder leesniveau voor heel veel verschillende thema’s. Misschien duurt het even voordat uw kind ontdekt welke boeken het leuk vindt, maar uiteindelijk zal het vast boeken vinden, die hem of haar fascineren. Boeken die ze leuk vinden zijn erg belangrijk, omdat ze helpen om de leesvaardigheid beter en sneller te ontwikkelen.
Jullie hoeven niet honderden boeken te kopen, maar kunnen in plaats daarvan regelmatig een bezoekje aan de bibliotheek brengen. Ook kleine kinderen kunt u al meenemen, wanneer u zelf boeken gaat lenen. Daardoor zal uw kind zich verbazen over de grote keus aan boeken en het later een spannend avontuur vinden om het perfecte boek voor zichzelf te vinden.

3. Let op de individuele vooruitgang van uw kind

Hoeveel ondersteuning uw kind nodig heeft bij het lezen en hoelang het duurt voordat hij of zij vloeiend en zelfverzekerd kan lezen, is van kind tot kind verschillend. Waar het ene kind het heel snel onder de knie heeft, heeft het andere kind misschien wel bijna twee jaar nodig, voordat ze een tekst enigszins vloeiend kunnen lezen en de inhoud begrijpen. Om uw kind hierin te begeleiden kunt u op de volgende punten letten:

Wees geduldig: Totdat kinderen uit de schijnbare wirwar van letters een tekst kunnen ontcijferen en de betekenis in woorden kunnen herkennen, kan er wat tijd overheen gaan. Ook wanneer uw kind al regelmatig bezig is om met het lezen te oefenen, kan het soms erg langzaam gaan. Dit is niet erg, maar het is wel belangrijk om hier als ouder goed op te reageren, door de kinderen genoeg tijd te geven en altijd geduldig te blijven. Want wanneer u geïrriteerd reageert, zal uw kind dat merken en het als een onplezierige verplichting gaan zien, wat u nu juist net niet wilt bereiken.
Geef uw kind niet het gevoel dat het te langzaam gaat – wees in plaats daarvan blij met kleine voortgangen en succeservaringen. Als uw kind de moed in de schoenen zakt, probeer dan om hem of haar te laten inzien dat alle kinderen het lezen in een verschillend tempo leren en het helemaal niet erg is, om wat meer tijd nodig te hebben. Zo zullen ze gemotiveerd blijven om door te oefenen.

Het is zinvol om ook in de vrije tijd regelmatig met het lezen bezig te zijn, maar het moet niet als een straf voelen voor de kinderen. Met de juiste motivatietips zal het ook u lukken om kinderen die een hekel aan lezen schijnen te hebben, zover te krijgen het toch eens te proberen.

Leesbegrip bevorderen: klein meisje denkt na over wat ze zojuist heeft gelezen.

Leestechniek en leesbegrip trainen: praktische tips voor ouders

Zodat uw kind ook echt iets opsteekt van de leesoefeningen, is het belangrijk om deze op zijn of haar individuele behoeftes af te stemmen. De volgende tips voor leesbevordering kunnen kinderen helpen, die weliswaar al wat ervaring met het lezen hebben opgedaan, maar nog steeds problemen met tekstbegrip.

Leesbevordering deel 1: Tips bij problemen met de leestechniek

Vindt uw kind het ook na veel oefenen nog moeilijk om bepaalde woorden te ontcijferen en lettergrepen aan elkaar te verbinden? Dan heeft hij of zij waarschijnlijk in de basis problemen met de leestechniek. Dat zorgt ervoor dat ze vermoedelijk erg langzaam en haperend lezen.

In dit geval kunt u eens proberen om makkelijkere teksten met een lager leesniveau aan te bieden. Voor sommige kinderen gaat de overgang naar hogere leesniveaus nu eenmaal wat langzamer. Daarnaast kunnen jullie ook de volgende tips eens bekijken:

Gebruik leeshulpjes om het lezen makkelijker te maken, doordat uw kind steeds weet waar het is gebleven en niet op een andere plek verder leest.
- Leespijl of leesliniaal: met dit hulpmiddel ziet uw kind alleen de tekstregel, waar hij of zij gebleven is. De tekst eronder wordt afgeschermd, waardoor het niet voor afleiding zorgt.
- Leesfolie: sommige kinderen vinden het ook prettig om door een doorzichtig folie te lezen. U legt deze op de tekst en het kleurencontrast maakt de waarneming van de tekst dan makkelijker voor de kinderen. Hierdoor kunnen ze zich beter concentreren op het lezen en gaat het beter.
Beperk de leestijd tot kortere intervallen, die u bijv. met een kookwekkertje of telefoon bijhoudt. Als de tijd afloopt, kan uw kind even een wat anders doen om wat afwisseling te hebben. Soms helpt dat beter dan strak geplande leestijden.

Hardop voorlezen helpt om de leesvaardigheid te verbeteren. Echter kan het voor kinderen die al moeite hebben met lezen een nog grotere uitdaging zijn. Waarschijnlijk vinden ze het in dit geval ook helemaal niet leuk om hardop voor te lezen en voelen ze zich er misschien zelfs wel erg onprettig bij.

Om toch te kunnen bijhouden, of uw kind beter leert lezen, kunnen jullie samen lezen. Dit werkt als volgt: uw kind leest voor en ondertussen leest u in stilte mee. Wanneer uw kind even niet verder komt springt u in en helpt u. Wanneer het weer lukt gaat uw kind zelf verder. Zo voelt uw kind zich niet alleen en zal het zich meer op zijn of haar gemak voelen tijdens het voorlezen.

Leesbevordering deel 2: Tips bij problemen met het tekstbegrip

Wanneer de leestechniek van uw kind eigenlijk goed is, maar hij of zij desondanks problemen heeft om de inhoud van de tekst te begrijpen, kan het zijn dat uw kind te weinig concentratie heeft en alleen “mechanisch” leest. Dat betekent dat uw kind de tekst woord voor woord aan elkaar verbindt, maar er geen betekenis aan koppelt. In dit geval moet de focus op het begrijpend lezen worden gelegd. Daarbij kunnen de volgende kleine leesoefeningen helpen:

Zoek teksten en verhaaltjes uit, die op de interesses van uw kind aansluiten. Zo zal het sneller aanknopingspunten vinden en zich meer met de inhoud bezighouden.
Geef uw kind concrete opdrachten, die het alleen kan oplossen, door de tekst zorgvuldig te lezen: bijv. een quiz of een gatentekst over de inhoud van de tekst.
Bekijk samen de titel en daarna ook eventuele plaatjes van de tekst of van een verhaaltje: waarover zou de tekst kunnen gaan? Koppel dit na het lezen ook terug: zijn de verwachtingen uitgekomen of ging het totaal ergens anders over?
Laat uw kind na iedere alinea een korte samenvatting geven, over wat er tot nu toe is gebeurd. Op het eind kan uw kind dan nog een keer kort vertellen, wat de belangrijkste punten in het verhaal waren. Als alternatief kunt u uw kind ook uitdagen, om een titel te verzinnen bij het gelezen verhaal.
Geef uw kind de ruimte om fantasierijk met het verhaal om te gaan: zo kan het bijv. een tekening van de gebeurtenissen maken. Al bij beginnende lezers kunt u op deze manier checken of de kinderen bepaalde woorden ook echt lezen en niet alleen raden. Oudere kinderen, die graag creatief bezig zijn, kunt u eens vragen om een nieuw eind voor het verhaal te verzinnen.

Wanneer u niet zeker weet welk leesniveau uw kind aankan, kunt u beter voor een iets lager niveau kiezen dan te hoog. Successen zijn goed voor het zelfvertrouwen van uw kind en zijn een goede motivatie om door te gaan en uiteindelijk ook moeilijkere uitdagingen aan te willen gaan.

Conclusie: Spelenderwijs lezen oefenen en plezier aanwakkeren

Als ouder heeft u de belangrijke taak om uw kind nieuwsgierig te maken en het leesplezier te stimuleren. Om het voor uw kind gemakkelijker te maken om te leren lezen, zijn er verschillende methoden, hulpmiddelen en eenvoudige leesoefeningen voor het dagelijks leven. Om leespromotie succesvol te laten zijn, moet u misschien ook verschillende manieren uitproberen om de juiste aanpak te vinden. Het plezier van lezen mag niet verloren gaan: hoe informeler en speelser de benadering van lezen is, hoe groter de kans dat kinderen levenslange lezers worden.

Ontdek meer artikelen: