Leren lezen voor kleuters
Leesbevordering en taalspelletjes voor kinderen
Hoe eerder kinderen gemotiveerd zijn om te lezen, hoe beter: leesvaardigheid kan al in de kleuterleeftijd worden bevorderd door voorlezen, prentenboeken bekijken, taalspelletjes en verhalen vertellen. Kleine kinderen ontdekken nieuwsgierig hun omgeving en zijn ook geïnteresseerd in letters en symbolen. Vanaf de leeftijd van 5 tot 6 jaar is de spraakverwerving voltooid en ontwikkelt het kind zijn fonologisch bewustzijn. Dit is het vermogen om klanken bewust te herkennen, een gevoel voor spraakritme op te bouwen, woorden in lettergrepen te verdelen en te rijmen. Dit is een belangrijke voorwaarde om te leren lezen. U kunt uw kind helpen met kleine letter- en woordspelletjes. Wij tonen eenvoudige oefeningen en taalspelletjes voor kinderen waarmee u uw kind op een speelse manier kunt laten kennismaken met lezen.
Waarom is leesondersteuning voor jonge kinderen zo belangrijk?
Leesondersteuning voor jonge kinderen is een belangrijke bouwsteen voor de taalkundige en cognitieve ontwikkeling van kinderen. In de kleuterleeftijd worden belangrijke fundamenten voor taalvaardigheid gelegd, die niet alleen helpen bij het leren schrijven en lezen, maar ook de communicatieve vaardigheden verbeteren. Kinderen die op jonge leeftijd in aanraking komen met boeken en verhalen ontwikkelen een beter taalbegrip, een grotere woordenschat en een beter ontwikkeld taalgevoel. Deze vaardigheden maken het gemakkelijker voor hen om de overgang naar school onder de knie te krijgen en later complexere leerinhouden te begrijpen.
Als het gaat om leren lezen op jonge leeftijd, dan geldt: hoe eerder, hoe beter. De volgende aspecten zijn vooral belangrijk voor de leesbevordering voor jonge kinderen:
Voorlezen: Regelmatig voorlezen stimuleert de interesse in boeken, ondersteunt de taalontwikkeling, vergroot de woordenschat en versterkt het fonologische bewustzijn.
Bibliotheek bezoeken: Een bezoek aan de bibliotheek geeft kinderen toegang tot een gevarieerde selectie boeken en wekt hun nieuwsgierigheid naar lezen. Veel bibliotheken bieden ook speciale programma's en evenementen voor kinderen.
Gevarieerd boekenaanbod: Kinderen profiteren van een ruime keuze aan boeken die aansluiten bij hun ontwikkelingsniveau en aansluiten bij hun interesses.
Taal- en leesspelletjes: Samen zingen, rijmen en verhalen vertellen bevordert de taalontwikkeling op een speelse en ongedwongen manier. Ze helpen het oor te scherpen voor klanken, lettergrepen en ritmes en leggen zo een belangrijke basis voor het latere leren lezen en schrijven.
Spelenderwijs leren lezen: klanken en letters
Voordat uw kind begint te lezen, moet het eerst de klanken en letters leren. Hij of zij zal u waarschijnlijk al op kleuterleeftijd naar letters vragen. Dan is het belangrijk om deze nieuwsgierigheid te ondersteunen en aan te moedigen met gemakkelijke taal- en leesspelletjes.
Taalspel 1 voor kinderen: Ik zie, ik zie wat jij niet ziet
"Ik zie, ik zie wat jij niet ziet" is een uitstekend spel voor het leren en begrijpen van letters. Verbind gewoon een voorwerp met de overeenkomstige letter, bijvoorbeeld "Ik zie, ik zie wat jij niet ziet en het begint met de letter N". Om het voorwerp te vinden, moet uw kind dan de klank herkennen en het associëren met een woord.
Zorg ervoor dat u de letters fonetisch uitspreekt, dat wil zeggen, bijvoorbeeld "F" in plaats van "eF" of "K" in plaats van "Ka". Op deze manier ontwikkelen kinderen een oor voor de klanken.
Taalspel 2 voor kinderen: Letters illustreren
Om de klanken te versterken, kunt u samen met uw kind spelenderwijs de letters tekenen. Maak samen een letter van boetseerpasta of teken de omtrek van de letters, zodat uw kind ze kan inkleuren. Geef de letterreeksen daarnaast ook klanken mee, zodat de verbinding tussen geschreven en gesproken letters wordt versterkt. Voorlezen kan hier onder andere bij helpen.
Taalspel 3 voor kinderen: Het alfabet memory spel: letters met afbeeldingen combineren
Memory is ook een populair spel bij de kleintjes en kan geweldig zijn om hen te helpen leren lezen. Er zijn verschillende manieren om het spel te ontwerpen.
Variant 1 - Zoek naar paren:
Beplak kleine kaartjes met paren en leg ze met de beeldzijde naar beneden op tafel. De paren kunnen hoofdletters en kleine letters zijn of letters en plaatjes die bij elkaar horen. Uw kind onthult twee kaarten tegelijk en moet proberen de letters of afbeeldingen te vinden die bij elkaar horen.
Variant 2 - Voorwerpen onthouden:
Verzamel een paar voorwerpen en spreid ze uit op een tafel. Uw kind heeft nu kort de tijd om zoveel mogelijk voorwerpen te onthouden. Daarna worden ze bedekt met een doek. Dan probeert uw kind de voorwerpen te beschrijven. Hij of zij moet echter een letter of klank gebruiken die van tevoren is vastgesteld. Bijvoorbeeld, u besluit dat alle voorwerpen moeten worden beschreven met woorden die beginnen met een "G". Een blikje wordt dan bijvoorbeeld een "geel blikje" of een "groot blikje".
Leren lezen voor kleuters: Tips om moeilijke letters te leren
Sommige letters zijn uitdagender dan andere. Bijvoorbeeld, de uitspraak van "B" en "P" kan voor kinderen moeilijk te onderscheiden zijn. Om uw kind te helpen deze letters te leren, kan de volgende oefening helpen:
Leg kleine wattenbolletjes naast elkaar op een tafel.
Laat uw kind de ballen wegblazen door het geluid "B" te maken. Het watje zal langzaam bewegen.
Nu kan uw kind proberen de ballen naar voren te blazen met de klank "P". Dit zou veel makkelijker moeten werken.
Zoek dan samen naar woorden die beginnen met "B" en "P" en vergelijk ze om verschillen te vinden.
De letters "S" en “Z” kunnen ook een paar struikelblokken met zich meebrengen, omdat ze soms moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. U kunt de uitspraak van deze letters zo oefenen:
Uw kind gaat op de grond liggen met zijn ogen dicht.
U kruipt nu in de huid van een bij of een horzel en maakt verschillende Z-geluiden, afhankelijk van het insect.
Als de bij dichterbij komt, kan hij op het lichaam van het kind landen. Maar als de horzel nadert, moet uw kind wegrennen en hem wegjagen.
Voor de S kunt u hetzelfde met sisgeluiden van bijvoorbeeld een slang doen.
Ook kunnen jullie het erover hebben welke woorden met een “S” worden gesproken en welke met een “Z”. Dit helpt later ook om duidelijker te maken hoe de woorden worden geschreven.
Ook het opzeggen van tongbrekers – het liefst een paar keer achter elkaar – kan helpen om uw kinderen op een uitdagende manier te laten oefenen met bepaalde klanken. Denk bijv. aan “Liesje leerde Lotje lopen…” of “de kat krabt de krullen van de trap”.
Zingen kan helpen om klinkers en medeklinkers van elkaar te onderscheiden. Klinkers kunnen samen met uw kind worden gezongen, terwijl medeklinkers niet kunnen worden gezongen.
Spelenderwijs leren lezen: Oefen op een speelse manier de lettergreepverdeling
Nu uw kind weet welke klanken en letters er zijn en hoe ze met elkaar verbonden moeten worden, kunt u de volgende stap zetten in het leren lezen – onderscheiding van lettergrepen. Zo ontwikkelen kinderen een gevoel voor de lengte van een woord.
Een populair spel voor taalontwikkeling is het klappen van lettergrepen. Kies een woord naar keuze. In het begin is een kort woord met weinig lettergrepen geschikt. Verleng geleidelijk de lengte van het woord. Spreek nu langzaam het woord uit en klap samen met uw kind in uw handen na elke lettergreep. In plaats van klappen, kunt u het spel ook aanpassen en een bal heen en weer gooien na elke lettergreep.
Een andere manier is om liedjes te zingen. Neem bijv. het lied “ik zag twee beren broodjes smeren”. Zing het samen met uw kind en leg nadruk op de lettergrepen: “ik zag twee be-ren brood-jes sme-ren”. Let erop dat de kinderen het ook goed uitspreken. Om het wat leuker te maken en ook focus te leggen op de betekenis, kunnen jullie er ook bewegingen bij doen om de tekst uit te beelden.
Integreer spraak- en leesactiviteiten regelmatig in de dagelijkse routines en wissel af tussen spelletjes om uw kind geïnteresseerd te houden in leren.
Spelenderwijs leren lezen: Het ontwikkelen van een gevoel voor woorden door middel van zang en rijm
Een volgende stap in het leren lezen is het leren van de betekenis van woorden. U kunt uw kind spelenderwijs leren welke woorden wat beschrijven met behulp van kaartjes. De beste manier om dit te doen is om foto's te gebruiken van dingen waarin uw kind erg geïnteresseerd is. Als u kind bijvoorbeeld van dieren houdt, kunt u de helft van de kaartjes labelen met dierennamen en de bijpassende dierenplaatjes op de andere helft plakken. Meng de kaarten goed door elkaar. Uw kind moet nu proberen de namen van de dieren te koppelen aan de plaatjes.
Om uw kind te helpen een gevoel voor woorden te ontwikkelen, kunnen jullie ook samen rijmen. U heeft hier geen spullen voor nodig. U begint gewoon en noemt een woord. Dan moet uw kind een woord vinden dat erop rijmt. Dan is het weer uw beurt. Om de beurt, tot jullie geen woorden meer kunnen bedenken.
Er zijn ook talloze kinderrijmpjes die u samen met uw kind kunt opzeggen. Een paar voorbeelden:
Schuitje varen, theetje drinken
Varen we naar de overtoom
Drinken zoete melk met room
Zoete melk met brokken
Kindertjes mogen niet jokken
Daar was er eens een vrouw
Die koeken bakken wou
Maar het meel dat wou niet rijzen
De pan viel om
En de koeken waren krom
En de man heet Jan van Gijzen
Twee emmertjes water halen
Twee emmertjes pompen
Meisjes op je klompen
Jongens op je houten been
Rij maar door mijn poortje heen
Van je ras, ras, ras
Rijdt de koning door de plas
Van je voort, voort, voort
Rijdt de koning door de poort
Van je sterk, sterk, sterk
Rijdt de koning door de kerk
Van je een, twee, drie
Of het welkbekende “slaap kindje, slaap…”
Conclusie: Taalspelletjes voor kinderen bevorderen taalgevoel kleuters
Voordat kinderen beginnen te lezen, moeten ze klanken, letters en woorden begrijpen. U kunt uw kind leren dit te doen met eenvoudige taal- en leesspelletjes. Er zijn ook leerspelletjes en digitale spelletjes voor oudere kinderen die de leesvaardigheid verder bevorderen. Voor de meeste ervan is niet eens veel hulp nodig en de spelletjes kunnen gemakkelijk in het dagelijks leven worden geïntegreerd. Dit is de beste manier om uw kind voor te bereiden op het lezen.
______________________________________________
Bronnen en meer informatie
https://elo.encora.be/courses/LOGOPEDIE/index.php
(geraadpleegd op 14-06-2024)
https://www.computermeester.be/eerste-klinkers-en-tweeklanken.htm
(geraadpleegd op 14-06-2024)
https://www.uitgeverijzwijsen.be/blog/hoe-kunnen-ouders-hun-kinderen-helpen-met-lezen-enkele-tips
(geraadpleegd op 14-06-2024)
https://www.mamaliefde.nl/klanken-oefenen-thuis-uitspraak-kleuters-leren/
(geraadpleegd op 14-06-2024)
https://www.zwijsen.nl/lezen/je-kind-heeft-zichzelf-al-leren-lezen-en-dan/
(geraadpleegd op 14-06-2024)
https://wildcooky.com/kind-leren-lezen/
(geraadpleegd op 14-06-2024)
https://www.onderwijsconsument.nl/hoe-krijg-ik-mijn-kind-aan-het-lezen/
(geraadpleegd op 14-06-2024)
Bronnen van afbeeldingen in chronologische volgorde
Omslagfoto: iStock.com/FatCamera
Foto 1 in de tekst: iStock.com/Liderina
Foto 2 in de tekst: iStock.com/ilmoro100
Foto 3 in de tekst: iStock.com/nilimage
