Ekologiczne odżywianie dzieci – porady i sugestie na temat żywności naturalnej

Dla większości dzieci jest sprawą oczywistą, że półki sklepów spożywczych są wypełnione szeroką gamą produktów przez cały rok. Jednak niektóre z nich przebyły bardzo daleką drogę, by do nas dotrzeć, inne są mocno przetworzone lub ich opakowania wykonane są z dużej ilości plastiku. Dlatego warto wspólnie z dziećmi odkryć zależność, jaka jest między sposobem odżywiania się, a ochroną środowiska, aby już od najmłodszych lat rozbudzać u nich entuzjazm do żywienia przyjaznego dla klimatu i natury. Jak w prosty sposób mówić o ekologicznym odżywianiu się? W naszym poradniku przedstawiamy kilka wskazówek, jak od najmłodszych lat w zabawny sposób uczyć maluchy o roli odżywiania w ochronie środowiska i oraz o tym skąd pochodzi nasze jedzenie.

Regionalna żywność ekologiczna, czyli odżywianie przyjazne dla klimatu

Egzotyczne owoce lub warzywa, które nie rosną zimą w naszym kraju, są często sprowadzane z zagranicy. W zależności od rodzaju produktu trasy transportu mogą być bardzo długie. Emitowane wówczas do atmosfery szkodliwe gazy mają negatywny wpływ na środowisko. W związku z tym żywność, która przebyła długą drogę statkiem lub samolotem ma większy ślad węglowy niż produkty regionalne. Aby dieta była bardziej przyjazna dla klimatu, należy spróbować spożywać więcej żywności naturalnej pochodzącej z okolicy.

Jeśli chcesz wytłumaczyć dziecku związek między żywieniem przyjaznym dla klimatu a produktami regionalnymi, możesz wykorzystać zabawę i wypróbować następujący pomysł:

Skąd pochodzi nasze jedzenie? – detektywi w sklepie

Przyglądając się owocom mango, pomidorom lub opakowaniu kawy, nie jesteśmy w stanie od razu rozpoznać, z którego kraju pochodzą. Gdzie szukać tej informacji? Przyjrzyjcie się dobrze opakowaniom i etykiecie z ceną – pewnie zdziwicie się, jak daleką drogę przebyły produkty, które spożywacie w domu niemal codziennie.

Łatwo odgadnąć, że owoce egzotyczne zwykle nie pochodzą z Europy, lecz z dalekich krajów. Warto jednak być uważnym podczas robienia zakupów i sprawdzać, skąd pochodzi nasze jedzenie, które kupujemy w sklepie – cukier, kawa, czekolada, syrop klonowy czy orzechy włoskie. Pochodzenie jakich produktów najbardziej was zaskoczyło?

Następnie zadajcie sobie pytanie, jak chcecie postępować z niektórymi artykułami spożywczymi w przyszłości: Czy możecie zrezygnować z zakupów niektórych z nich? Czy istnieją regionalne alternatywy lub produkty pochodzące ze sprawiedliwego handlu, które uda się wam stosować zamiennie?

Mapa świata – transport żywności

Czasami dzieci mogą mieć trudności z oszacowaniem odległości tras transportu. Dlatego pomocne może być zaznaczenie przez was kraju pochodzenia danego artykułu spożywczego na mapie. Zwłaszcza w przypadku produktów spoza Europy łatwiej jest zobrazować dużą odległość, jaką musiały przebyć, aby trafić na wasz stół. Dla ułatwienia tej zabawy przygotowaliśmy dla was kontur mapy świata i Europy, a także zdjęcia różnych rodzajów owoców i warzyw:

Skąd pochodzi nasze jedzenie? – pobierz plik PDF z mapami

• Wydrukuj szablon mapy świata i Europy oraz kartę z owocami i warzywami.

• Daj dziecku wyciąć poszczególne produkty spożywcze. Przyjrzyjcie się im dokładnie i określcie, które z nich lubicie jeść najbardziej i często kupujecie.

• Posortujcie owoce i warzywa według kraju pochodzenia. Który produkt podróżował najdłużej? Ile z nich można uprawiać w waszej okolicy i w jakiej porze roku są dostępne, gdy dojrzeją?

• Wskazówka: Aby oszczędzić kolorowy tusz do drukarki, możesz wydrukować tylko szablon mapy świata oraz Europy i poprosić dziecko o narysowanie znanych mu owoców i warzyw. Jeśli chcesz także zaoszczędzać papier, alternatywą będzie spojrzenie na mapę w telefonie komórkowym lub na tablecie i po prostu wskazanie na ekranie kraju pochodzenia.

Kiedy rosną owoce i warzywa? Kalendarz sezonowy

Aby pokazać dziecku, jakie owoce i warzywa rosną w określonych porach roku, możesz skorzystać z poniższego przyjaznego kalendarza sezonowego.

Pobierz kalendarz do pokolorowania

Kalendarz ten to zestawienie wielu roślin jadalnych, które można uprawiać lokalnie w zależności od sezonu. Dodatkowo zawiera również informacje o ważnych składnikach odżywczych zawartych w owocach i warzywach.

Własna uprawa ekologiczna – wzbudzanie zainteresowania

Uprawiając owoce i warzywa w ogródku przydomowym, możesz namacalnie pokazać szkrabowi, skąd pochodzi żywność, którą jesz na co dzień i jaki wysiłek jest potrzebny do jej wyprodukowania – od kopania grządek po udane zbiory.

W zależności od wieku twoje dziecko może aktywnie pomagać w wielu pracach ogrodniczych i w ten sposób zaobserwować bezpośredni związek między uprawą, a jedzeniem, które później pojawia się na talerzu. Nawet małe szkraby mogą pomóc w wysiewaniu nasion, podlewaniu grządek, przesadzaniu i oczywiście zbiorze dojrzałych roślin. Kiedy zjecie pierwszy owoc lub warzywo z waszej uprawy, twoje dziecko z pewnością będzie bardzo dumne – w końcu aktywnie pomagało w uprawie.

Przekonasz się również, że sezonowe owoce i warzywa są nie tylko przyjazne środowisku, ale często też znacznie bardziej aromatyczne i lepiej smakują. Kolejną ważną zaletą jest oczywiście to, że podczas własnoręcznej uprawy roślin można zrezygnować z użycia nawozów chemicznych i pestycydów.

Materiały do przeprowadzenia doświadczenia „Czego potrzebują rośliny do wzrostu?”:

• stare słoiki,

• ziemia do roślin domowych,

• nasiona rzeżuchy,

• łyżka kuchenna lub mała łopatka do prac w ogrodzie,

• spryskiwacz do wody.

Instrukcja krok po kroku:

• Omów z dzieckiem podstawowe wymagania, jakie muszą być spełnione, aby roślina mogła rosnąć: Czy jest możliwa uprawa bez wody lub światła? Czy nasiona potrzebują gleby, a może wystarczy tylko woda?

• Opierając się na założeniach dziecka, możesz napełnić kilka słoików ziemią i/lub wodą oraz włożyć do nich trochę nasion rzeżuchy.

• Spróbujcie wyhodować rzeżuchę w różnych warunkach. Pozwól dziecku zdecydować, gdzie umieścić przygotowane słoiki i jak o nie będzie dbać. Słoiki z nasionami możecie umieścić w pomieszczeniach z dużą lub małą ekspozycją na światło dzienne, w zimnym lub ciepłym otoczeniu. Dodatkowo podlejcie jeden ze słoików dużą, a drugi małą ilością wody, a natomiast trzeciego nie podlewajcie w ogóle. Najlepiej ponumerujcie słoiki wodoodpornym pisakiem lub oznaczcie karteczką samoprzylepną, aby dokładnie zanotować warunki wzrostu.

• Poproś dziecko, aby przez kilka dni obserwowało dokładnie, w jaki sposób kiełkują nasiona rzeżuchy i gdzie reakcja zachodzi najszybciej, a następnie oceniło, jakie warunki muszą być spełnione, aby małe roślinki rosły najlepiej.

• Opracujcie wspólnie zbilansowane menu na nadchodzący tydzień. Upewnij się, że zawiera ono dużo sezonowych owoców i warzyw. Następnie spiszcie listę zakupów, aby o niczym nie zapomnieć. Pomoże ci to uniknąć niepotrzebnych zakupów.

• W miarę możliwości rób zakupy chodząc pieszo, jeżdżąc rowerem lub komunikacją miejską. Jeżeli nie możesz obejść się bez samochodu, zaplanuj jeden tygodniowy wyjazd na duże zakupy zamiast odwiedzać sklepy kilkukrotnie.

• Staraj się kupować produkty regionalne i sezonowe. W ten sposób można uniknąć żywności, która była transportowana na duże odległości i wspierać lokalnych sprzedawców. Warto wybrać się do sklepu z ekologiczną żywnością lub na cotygodniowym targ, ponieważ zazwyczaj można tam znaleźć szczególnie duży wybór świeżej lokalnej żywności.

• Unikaj produktów wysoko przetworzonych (np. gotowych dań, napojów owocowych itp.). Im bardziej przetworzona jest żywność, tym więcej energii i wody zużywa się przy jej produkcji. Ekologiczne odżywianie jest zazwyczaj zdrowsze, ponieważ zawiera więcej witamin, minerałów i błonnika, a mniej cukru, soli i tłuszczu.

• Wspólne gotowanie nie tylko buduje pewność siebie dziecka, ale także pokazuje, jak różnorodne i smaczne może być jedzenie przyjazne dla klimatu. Podczas przygotowywania posiłków jest wiele bezpiecznych dla pociechy czynności, np. mycie owoców i warzyw, układanie jedzenia na talerzu, ostrożne wkładanie składników do garnka, dokładanie pieczywa, mieszanie sosów do sałatek itp.

• Jeśli masz taką możliwość, używaj najlepiej niepakowanej żywności. Zwłaszcza jeśli chodzi o owoce i warzywa, należy unikać kupowania dodatkowo zapakowanych lub zafoliowanych produktów. Sprawdź, czy w twojej okolicy znajduje się sklep z żywnością, która jest sprzedawana na wagę lub luzem. Na cotygodniowy targu też możesz kupić produkty bez opakowań. Aby ułatwić sobie zakupy zabieraj ze sobą własne woreczki lub pojemniki, do których sprzedawcy mogą wkładać kupowane przez ciebie rzeczy.

• Kupuj tylko tyle żywności, ile jesteś w stanie spożyć. Zastanów się za każdym razem, czy potrzebujesz dużego opakowania jakiegoś produktu. Jeżeli możesz je szybko zużyć lub podzielić się nim z przyjaciółmi lub sąsiadami, to rozwiązanie dla ciebie. Tak wspólnie przeciwdziałacie niepotrzebnemu wyrzucaniu żywności.

Podsumowanie: Ekologiczne odżywianie dla dzieci

Rozbudzenie ciekawości dzieci na temat sposobu uprawy i pochodzenia żywności nie jest zazwyczaj trudne: Skąd pochodzi nasze jedzenie? Jak powstaje ser? Dlaczego banany są zakrzywione? Skąd mamy jajka? Ile jest odmian jabłek? Na czym polegają uprawy ekologiczne? Im maluchy są starsze, tym więcej zadają pytań na temat jedzenia. Jeśli wspólnie przyjrzycie się bliżej pochodzeniu i produkcji produktów roślinnych i zwierzęcych, wesprze to świadome podejście do konsumpcji już na wczesnym etapie rozwoju pociechy. Razem kładziecie fundament pod przyjazną dla klimatu dietę w dorosłym życiu.

______________________________________________

Źródła:

https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/zywnosc-ekologiczna/

dostęp 6.03.2023)

https://spidersweb.pl/2022/06/transport-zywnosci-emisje-co2.html

(dostęp 6.03.2023)

https://globalna.ceo.org.pl/materialy/lokalna-zywnosc/

(dostęp 6.03.2023)

https://porady-dzialkowe.pl/zdrowa-zywnosc-od-lokalnego-rolnika/

(dostęp 6.03.2023)

Źródła zdjęć

iStock.com/Shangarey

iStock.com/Zukovic

iStock.com/zeljkosantrac

iStock.com/Imgorthand

iStock.com/Imgorthand