Zasady bezpieczeństwa na stoku - rodzina podczas przerwy od narciarskich szaleństw

Bezpieczeństwo na stoku: dekalog odpowiedzialnego narciarza i snowboardzisty

Każdy kolejny sezon zimowy przyciąga na polskie stoki tłumy ludzi. Mali i duzi narciarze czekają cały rok na upragnione nieskazitelne powietrze, urokliwe zimowe krajobrazy i zabawy na śniegu z całą rodziną. Jednak w wirze śnieżnego szaleństwa coraz częściej dochodzi do nieszczęśliwych wypadków. Ich powodem jest często brak doświadczenia, niepewność czy po prostu brak rozwagi.

W naszym poradniku znajdziesz wiele cennych wskazówek i zasad FIS, dotyczących prawidłowego poruszania się po stoku, tak by nie stwarzać zagrożenia dla innych uczestników zimowych zabaw. Ponadto dowiesz się, w co warto się wyposażyć, by zwiększyć własne bezpieczeństwo na stoku.

Dekalog FIS: Znak informujący o zagrożeniu lawinowym.

W tekście

Niezbędnik narciarza – zasady bezpieczeństwa na stoku narciarskim
Dekalog FIS - kodeks zachowania dla narciarzy i snowboardzistów
Skala trudności tras narciarskich
Jak zachowywać się na wyciągu?
Bezpieczeństwo na stoku - akcesoria narciarskie

Dekalog narciarza, czyli zasady bezpieczeństwa na stoku narciarskim

Złota zasada: Zaufaj intuicji i nie przeceniaj swoich możliwości! Lepiej przecierać własne szlaki małymi krokami niż od razu rzucać się na głęboką wodę. Ćwicz, bo trening czyni mistrza i realistycznie oceniaj swoje możliwości.

Zanim wyruszysz na stok, pamiętaj o kilku podstawowych zasadach:

Zadbaj o formę – każdy narciarz musi być wyspany, skoncentrowany i w dobrej kondycji fizycznej.
Dopracuj technikę jazdy na nartach – musisz mieć ją opanowaną, aby nie tracić niepotrzebnie sił, a jazda była czysta i kontrolowana.

Bezpośrednio przed startem:

Wykonaj rozgrzewkę oraz porozciągaj się, dzięki czemu zmniejszysz ryzyko kontuzji.
Sprawdź sprzęt – zadbaj zarówno o woskowanie i naostrzenie krawędzi nart, jak i o regulację wiązań narciarskich. W razie konieczności poproś o pomoc pracownika obsługi.

Warunki pogodowe to kolejny czynnik wpływający na bezpieczeństwo podczas jazdy na nartach. Kiepska widoczność i opady śniegu mogą utrudnić narciarzom zjazd ze stoku, co z kolei zwiększa ryzyko wypadku.

Kluczem do bezpiecznej jazdy jest maksymalna koncentracja, dlatego nie zakładaj słuchawek! Zagłuszając dźwięki otoczenia, nie usłyszysz nadjeżdżających narciarzy lub usłyszysz ich zbyt późno. Rejestrowanie dźwięków ma ponadto ogromne znaczenie dla prawidłowego utrzymania równowagi. Również alkohol nie będzie twoim sprzymierzeńcem na stoku. Grzane wino, tak chętnie wybierane przez miłośników sportów zimowych, nie tylko rozgrzewa, lecz przede wszystkim dekoncentruje i spowalnia reakcję. Dlatego zadbaj o bezpieczeństwo własne oraz innych i zrezygnuj ze spożywania alkoholu w trakcie jazdy na nartach. Pamiętaj też, że jego zmetabolizowanie to ogromne wyzwanie dla twojego organizmu, które może obniżyć wydolność fizyczną nawet na kilka kolejnych dni. A jeśli chcesz się rozgrzać, sięgnij po bezalkoholowy, zimowy poncz.

Kodeks zachowania dla narciarzy i snowboarderów – Dekalog FIS

Międzynarodowa Federacja Narciarska FIS sformułowała 10 zasad bezpiecznego zachowania, które regulują wspólne korzystanie ze stoku i służą za punkt odniesienia podczas oceny wypadków. Dekalog FIS stanowi podstawę narciarskiego savoir-vivre’u, obowiązującą wszystkich miłośników sportów zimowych (za wyjątkiem biegów narciarskich). A reguły są następujące:

Zasada 1: Miej na względzie obecność innych narciarzy i snowboardzistów – poruszaj się w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia i nie spowodować wypadku. Uwzględnienie obecności innych to najważniejsza zasada kodeksu narciarza.
Zasada 2: Dostosuj prędkość – jedź z prędkością dostosowaną do własnych możliwości. Zwróć przy tym uwagę na warunki pogodowe, widoczność i ogólne natężenie ruchu na stoku.
Zasada 3: Wybierz właściwy tor jazdy – wybierz taki tor jazdy, na którym nie stworzysz zagrożenia dla innych. Dotyczy to przede wszystkich sytuacji, w których zbliżasz się do innego narciarza jadącego przed tobą.
Zasada 4: Wyprzedzaj z głową – podczas wyprzedzania innych narciarzy zachowaj odpowiednią odległość. Zwróć uwagę również na narciarzy znajdujących się przed tobą.
Zasada 5: Zachowaj ostrożność podczas wjeżdżania i zjeżdżania ze stoku – jeśli chcesz wjechać na stok lub kontynuować jazdę po krótkiej przerwie, koniecznie zwróć uwagę na pozostałe osoby przebywające na trasie.
Zasada 6: Zatrzymuj się z głową – nie zatrzymuj się w miejscach mało widocznych lub w wąskich przejściach, a po upadku niezwłocznie zejdź z trasy.
Zasada 7: Trzymaj się pobocza – podczas podchodzenia i schodzenia na nogach trzymaj się krawędzi stoku.
Zasada 8: Przestrzegaj oznaczeń narciarskich – zwróć uwagę na znaki i sygnały narciarskie.
Zasada 9: Udziel pomocy – w razie wypadku udziel pomocy poszkodowanemu.
Zasada 10: Miej przy sobie dokument tożsamości – jako uczestnik lub świadek wypadku masz obowiązek podania swoich danych osobowych.

Skala trudności tras narciarskich

Przy ocenie stopnia trudności poszczególnych tras narciarskich uwzględnia się przede wszystkim nachylenie stoku. Można przyjąć, że im wyższy stok, tym bardziej ryzykowna trasa zjazdowa. Jednak na stopień trudności wpływają też inne czynniki: ukształtowanie terenu, jego zalesienie, stopień zabudowy czy ilość obiektów znajdujących się w pobliżu trasy. Skalę trudności określa system oparty na kodzie kolorowym, który w Polsce reguluje Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 grudnia 2011 roku w sprawie stopni trudności narciarskich tras zjazdowych, biegowych i nartostrad oraz sposobu ich oznaczania.

Niebieski (lub składający się z dwóch zewnętrznych pasków w kolorze pomarańczowym i środkowym w kolorze niebieskim): Minimalny stopień nachylenia trasy zjazdowej w profilu podłużnym wynosi 21 %, a maksymalny 30 %. Trasy biegowe nie posiadają nachylenia poprzecznego oraz odcinków z trudnymi podejściami i zjazdami. Szlaki oznaczone kolorem niebieskim idealnie nadają się dla osób początkujących.
Czerwony(lub składający się z dwóch zewnętrznych pasków w kolorze pomarańczowym i środkowym w kolorze czerwonym): Minimalny stopień nachylenia trasy zjazdowej w profilu podłużnym wynosi 29 %, a maksymalny 40 %. Trasa biegowa może posiadać odcinki z trudnymi podejściami i zjazdami. Szlaki oznaczone kolorem czerwonym są przeznaczone dla doświadczonych narciarzy.
Czarny (lub składający się z dwóch zewnętrznych pasków w kolorze pomarańczowym i środkowym w kolorze czarnym): Średni stopień nachylenia trasy zjazdowej w profilu podłużnym wynosi więcej niż 29 %, a maksymalny powyżej 40 %. Na zjazd szlakiem czarnym powinni decydować się wyłącznie narciarze wykazujący się doskonałą techniką jazdy i wysokimi umiejętnościami. Krótko mówiąc – eksperci.

Powyższy system oznaczeń tras narciarskich obowiązuje praktycznie we wszystkich krajach Europy, jednak w wielu z nich mogą pojawić się różnice w barwach lub kształtach poszczególnych znaków. W Niemczech występuje przykładowo ten sam kod kolorystyczny, jednak znaki są okrągłe. We Francji czy krajach skandynawskich można spotkać się dodatkowo ze znakami w kolorze zielonym, oznaczającymi bezpieczny stok dla początkujących czy podwójnym lub potrójnym, czarnym rombem, oznaczającym trasę dla ekspertów. Generalnie można przyjąć, że trasa z oznaczeniem w barwie niebieskiej lub zielonej to trasa łatwa, a w czarnej trudna.

Pamiętaj również o tym, aby zawsze podążać za oznaczeniami wybranej trasy i nie zbaczać z niej. Przy trzecim stopniu zagrożenia lawinowego unikaj stromych stoków, ponieważ pokrywa śnieżna jest słabo związana i już przy niewielkim obciążeniu możesz wywołać lawinę. Omijaj miejsca, w których występuje zagrożenie lawinowe, takie jak np. lodowce, oraz zablokowane lub zamknięte stoki. Ponadto zwracaj szczególną uwagę na światełka ostrzegawcze na tablicach z mapą terenu lub opisem panoramy, które można znaleźć w dolinach i przy stacjach kolejki górskiej.

Zasady bezpieczeństwa na stoku – jak zachować się na wyciągu narciarskim?

Na szczyt stoku można wjechać dwoma rodzajami wyciągów: krzesełkowym i orczykowym. Przy odrobinie wytrwałości i treningu obsługa każdego z nich to dla narciarza bułka z masłem. Jednak, aby korzystanie z wyciągu narciarskiego było lekkie, łatwe i przyjemne, warto mieć na uwadze kilka zasad.

Dekalog narciarza – rodzina na wyciągu krzesełkowym.

Jak bezpiecznie korzystać z wyciągu talerzykowego?

1. Ustaw się w kolejce do wyciągu. Jeśli korzystasz z wyciągu talerzykowego, ustaw się pojedynczo, a orczykowego podwójnego – w parze. Przestrzegając tych zasad zadbasz o porządek w kolejce i zarazem skrócisz czas oczekiwania na wyciąg.

2. Pamiętaj o tym, aby błyskawicznie przejść do punktu wsiadania, a podczas wsiadania trzymać oba kijki w jednej ręce. Odwróć się w kierunku orczyka i złap drugą ręką za jego pałąk.

3. Nie siadaj na orczyku. Pozostań w pozycji stojącej, odchyl się lekko do tyłu i suń z wyciągiem pod górę.

4. Kontroluj równowagę podczas jazdy. Na podwójnym wyciągu nie wychylaj się do tyłu i nie opieraj na osobie jadącej obok.

5. Trzymaj się toru jazdy i staraj się jechać w linii prostej.

6. Jeśli upadniesz, niezwłocznie opuść trasę wyciągu.

7. Przed dojazdem do stacji przygotuj się do opuszczenia wyciągu. Zwróć uwagę na to, czy twoje ubranie nie zaczepiło się o talerzyk.

8. Wysiądź z wyciągu tak szybko, jak to możliwe i w wyznaczonym kierunku. Teraz lekko puść pałąk, nie rzucając nim.

9. Niezwłocznie opuść punkt wysiadania, aby zrobić miejsce kolejnej osobie.

Jak bezpiecznie korzystać z wyciągu krzesełkowego?

1. Również tutaj podczas wsiadania dyscyplina odgrywa nadrzędną rolę. Dzieci mogą korzystać z wyciągu tylko po osiągnięciu określonego wzrostu. Wybierz pierwsze wolne miejsce na wyciągu, aby nie wydłużać czasu oczekiwania.

2. Udaj się do taśmy lub punktu wsiadania i przełóż kijki do jednej ręki. Uważnie obserwuj nadjeżdżającą kolejkę. Usiądź wraz z drugą osobą na krzesełku i poczekaj na opuszczenie zabezpieczenia. Postaw narty na podpórce i lekko je o nią opieraj.

3. Do momentu przyjazdu do stacji nie huśtaj się na boki i nie zrzucaj przedmiotów. Pamiętaj, że palenie na terenie wyciągu jest zabronione.

4. W przypadku nagłego zatrzymania kolejki zachowaj spokój i w razie potrzeby uspokój współpasażerów. Czekaj na informacje i nie podejmuj żadnych działań na własną rękę. Nie zeskakuj z krzesełka – wysokość może okazać się złudna.

5. Skoncentruj się na zbliżającym się punkcie wysiadki. Po przekroczeniu znaku informacyjnego otwórz zabezpieczenie. Narty podnieś bezpośrednio przed dotarciem na miejsce.

6. Zsiądź z krzesełka i udaj się do wyjścia w wyznaczonym kierunku.

W skład wyposażenia ochronnego wchodzą: kask narciarski, gogle narciarskie, rękawice narciarskie i ochraniacz na kręgosłup

Bezpieczeństwo na stoku - ochronne akcesoria narciarskie

Właściwe wyposażenie narciarskie to bez dwóch zdań podstawa bezpiecznej jazdy na nartach. Poniżej znajdziesz krótki opis poszczególnych elementów ochronnych, który pomoże ci świadomie dobrać dodatki do twojego sprzętu narciarskiego. Pamiętaj jednak, że wyposażenie ochronne to nie wszystko! Ogromną rolę odgrywa również odpowiedni wybór stroju narciarskiego, który powinien być wykonany z wodoszczelnych i oddychających tkanin. Dodatkowo zwróć uwagę na kolor spodni i kurtki narciarskiej. Wyraziste barwy, podobnie jak odblaski, zdecydowanie poprawią twoją widoczność na stoku. I co najważniejsze – w wyborze stroju kluczową rolę odgrywa jakość. Ważne jest, by odzież ochronna dobrze leżała, zapewniała swobodę ruchu, a przede wszystkim chroniła przed zimnem.

W niezbędniku każdego narciarza nie może zabraknąć kasku ochronnego!

Rolę, jaką pełni kask, łatwo nie docenić – chroni głowę przed ewentualnymi urazami czaszki w trakcie wypadku. Dlatego tak ważne jest, aby podczas wyboru kasku w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na jego właściwości.

Polska i równocześnie europejska norma PN-EN 1077:2010 zapewnia sztywność kasku i ochronę przed ewentualnym przebiciem kasku przez ostre przedmioty. Warto również zwrócić uwagę na takie znaki certyfikacji jak CE, TÜV czy GS.

Kolejnymi kryteriami wyboru kasku są jego forma i rozmiar. Pod żadnym pozorem nie może się on zsuwać, również przed zapięciem paska pod brodą. Aby to sprawdzić, wystarczy lekko potrząsnąć głową. Jeśli poczujesz niewielkie napięcie skóry głowy, oznacza to, że rozmiar twojego kasku jest właściwy.

Pasek z kolei musi ciasno opinać brodę, a jednocześnie nie przeszkadzać podczas jazdy. Ważne jest, aby był na całej długości i w miejscu zapinania wyścielony tkaniną. Warto przy okazji zakupu przetestować, czy da się go zapiąć i odpiąć również bez zdejmowania grubych, narciarskich rękawiczek.

Aby uniknąć pęknięć materiału, kask warto wymieniać co 3–5 lat.

Właściwy dobór gogli

Gogle narciarskie powinny ściśle przylegać do twarzy, jednak tak, aby nie uciskały. Przez szparę na łączeniu pomiędzy kaskiem a okularami nie może przedostawać się powietrze, dlatego warto najpierw kupić kask, a potem dobrać do niego gogle.

Szkła do gogli powinny chronić przed szkodliwym promieniowaniem UV i zapewnić optymalną widoczność w różnych warunkach oświetlenia. W sprzedaży można dostać również gogle z wymiennymi szkłami. Bez wątpienia należy zwrócić uwagę na ich odporność na pęknięcia i uderzenia. Dzięki temu możesz mieć pewność, że podczas upadku odłamki szkła nie dostaną ci się do oczu.

Nowoczesne gogle narciarskie są dodatkowo wyścielone powłoką Fogstop, która chroni przed zaparowaniem. Niektóre wyposażone są również w wentylatory i szczeliny wentylacyjne. A wszystko to z myślą o tym, aby po szaleństwach na stoku twoje gogle szybciej wysychały.

Nosisz okulary? Nic strasznego. Masz do wyboru całe mnóstwo modeli, które umożliwiają założenie pod gogle okularów korekcyjnych. Opcjonalnie możesz poprosić optyka o wykonanie do gogli specjalnych szkieł z mocą optyczną.

Rękawice narciarskie

Nadrzędną rolą rękawic narciarskich jest ochrona przed zimnem i ewentualnymi otarciami. Dlatego podczas wyboru rękawic zwróć uwagę na to, aby były wykonane z wytrzymałego, wodoszczelnego materiału, chroniącego dodatkowo przed wiatrem. Koniecznie dostosuj rozmiar do swojej dłoni – zbyt małe mogą zakłócić cyrkulację krwi i w efekcie może ci być jeszcze zimniej.

Ochraniacz na kręgosłup

Ochraniacze na kręgosłup są szczególnie popularne wśród osób profesjonalnie uprawiających sporty zimowe. Jednak coraz częściej decydują się na nie również amatorzy. Zadaniem protektora jest zamortyzowanie siły uderzenia podczas upadku, a tym samym ochrona kręgosłupa przed urazami. Można go kupić w dwóch wariantach jako ochraniacz zapinany lub zintegrowany z kamizelką, wyposażony w sztywną membranę Hardshell lub wygodniejszą typu Softshell. Bez względu na to, który wariant wybierzesz, oba muszą dobrze przylegać do ciała i pokrywać kręgosłup na całej jego długości. Koniecznie zwróć uwagę na to, czy ochraniacz posiada certyfikat CEEN 1621-2, który zapewnia ochronę przed określonymi siłami uderzenia. Ponadto ochraniacz powinien być odporny na wilgoć i działanie niskich temperatur. Pamiętaj również o tym, aby protektor wymieniać średnio co 5 lat lub bezpośrednio po wypadku.

Odpowiednie buty narciarskie

But narciarski pełni kilka ważnych funkcji. Jedną z nich jest ochrona stawu skokowego przed urazami, zapewniona dzięki przeniesieniu środka ciężkości ze stawu na nartę. Z racji tego, że każda stopa ma indywidualny kształt, trudno wskazać jedną właściwą formę buta. Jednak w sklepach specjalistycznych coraz częściej można sprawdzić kształt stopy przy pomocy odpowiedniego skanera i indywidualnie dobrać but do stopy. Pamiętaj o tym, aby po 8 latach użytkowania pomyśleć o nowych butach. Po takim okresie czasu pięta ściera się, a materiał staje się łamliwy. A jeśli chcesz jak najdłużej cieszyć się swoimi butami jak nowymi, po każdej przygodzie na stoku przetrzyj je suchą szmatką i pozapinaj zapięcia.

Podsumowanie: Bezpieczeństwo na stoku, czyli dekalog narciarza i odpowiedni sprzęt

Jazda na nartach ma przede wszystkim sprawiać frajdę. Jeśli będziesz przestrzegać ogólnych zasad zachowania na stoku, czyli dekalogu FIS i realistycznie oceniać swoje możliwości, nic nie będzie stało temu na przeszkodzie. A jeśli uwzględnisz obecność innych narciarzy na stoku, zadbasz nie tylko o dobrą zabawę dla siebie, lecz także pozostałych miłośników zimowych szaleństw.

Kluczem do zapewnienia bezpieczeństwa na stoku jest bez wątpienia właściwe wyposażenie i odpowiedni dobór dodatków. Pamiętaj – cena nie zawsze idzie w parze z jakością, dlatego w pierwszej kolejności zwróć uwagę na znaki norm i certyfikacji. I co najważniejsze, wszystkie elementy wyposażenia powinny być wręcz szyte na twoją miarę, dlatego podczas ich wyboru poproś o pomoc pracownika obsługi.

Podsumowanie najwazniejszych informacji dotyczących bezpiecznego zachowania na stokach narciarskich znajdziesz w przygotowanym przez nas pliku PDF do druku.

Życzymy pogodnego szusowania śnieżnobiałymi trasami!

Odkryj więcej artykułów: