
Vakantie wijngaarden Zuid-Limburg: activiteiten, specialiteiten & de Mergellandroute
Voor wijngaarden en de beste wijnen hoef je de grens helemaal niet over, want Zuid-Limburg heeft de perfecte ondergrond en omstandigheden om zelf wijn te maken. We helpen je op weg om je helemaal klaar te stomen voor een bezoekje aan de wijnprovincie van Nederland, namelijk Limburg! Een derde van alle Nederlandse wijndruiven worden geteeld op Limburgs bodem. We vertellen je alles over de wijnsoorten, de activiteiten in de buurt en natuurlijk het avontuur dat de Mergellandroute je kan bieden.
De wijngaarden in Zuid-Limburg op een rij
De Europese Commissie heeft aan drie regio’s in Zuid-Limburg een Beschermde Oorsprongsbenaming toegekend. Die worden toegekend aan producten waarvan productie, verwerking en bereiding plaatsvinden binnen een bepaald geografisch gebied. Die regio’s zijn Vijlen, Voerendaal en Mergelland.
Vijlen
In Vijlen ligt de grootste wijngaard van Nederland met een omvang van 28 hectare: de Wijngaard St. Martinus. De oudste rode wijngaard van Nederland is door de jaren heen bekroond met meer dan 150 medailles uit binnen- en buitenland. Al sinds 1988 produceren ze daar op hun eigen wijze Nederlandse wijn. Ben je al eens bij het Drielandenpunt geweest in Limburg? Dan heb je Vijlen al op de verkeersborden gezien, want het ligt vlak bij Vaals en dat Drielandenpunt.
Voerendaal
Landgoed Overst in Voerendaal is sinds 2002 officieel een wijnlandgoed van 10 hectare, waar witte en rode wijn worden geproduceerd. De bodem bestaat voornamelijk uit twee soorten gesteente, namelijk Voerendaalse löss en Kundersteen. Kundersteen heeft zich gevormd tijdens de overstroming van Zuid-Limburg door de Krijtzee, die ongeveer 80 tot 65 miljoen jaar geleden plaatsvond. Voerendaal is een dorpje dat ten westen van Heerlen ligt, richting Maastricht. Eenmaal in het dorp heb je niet idee dat je bij grotere steden in de buurt bent. De wonderlijke natuur met indrukwekkende wijngaarden zorgen ervoor dat je dat snel vergeet.
Mergelland
Het Mergelland hoort sinds 2018 bij de beschermde wijnsoorten van de Europese Unie. De toegestane druivenrassen in de wijnstreek Mergelland zijn: auxerrois, chardonnay, dornfelder, gewürztraminer, rivaner/Müller-Thurgau, pinot blanc, pinot gris, pinot noir en riesling. Enkele wijngaarden die op lössgrond groeien, vallen binnen het specifieke gebied. Het aangeplante oppervlak bevat ongeveer 70 hectare in dit gebied. De eigenschappen van de wijn worden voornamelijk beïnvloed door de lösslaag en in mindere mate door de onderliggende mergel- en kiezelstenen. Deze kalkrijke bodems dragen bij aan het behouden van een levendige zuurgraad in de wijn en voegen een fruitig aroma toe.
Evenementen rond de wijngaarden in Zuid-Limburg
Jaarlijks zijn er de nodige evenementen te bezoeken in de wijnregio Zuid-Limburg. We zetten er een paar voor je op een rij.
Plukkersdagen Domein Holset
Als de druiven groeien en beginnen te rijpen, betekent het dat de oogst binnen handbereik is. Het plukken van de druiven voor de mousserende wijnen gebeurt met grote zorg door professioneel team, bijgestaan door enthousiaste vrijwilligers. Daar kun jij er één van zijn. Gedurende de hele maand september, gedurende een periode van 20-25 dagen, worden de druiven geoogst op de meest prachtige locaties in Holset, Voerendaal, Klimmen en Slenaken.
Limburg Wijn Marathon
Jaarlijks trekken sportievelingen hun hardloopschoenen aan en beginnen aan hun rondje door de wijngaarden in Zuid-Limburg. Geniet van adembenemende uitzichten en prachtige wijngaarden, adem de frisse lucht van Zuid-Limburg in, proef de bekroonde Limburgse wijnen zowel tijdens de rit als bij de eindstreep en ervaar de karakteristieke heuvels van Zuid-Limburg in je benen.
Tijdens de tussenstops wordt je verwend met een paar slokken heerlijke Limburgse wijn en geniet je van gezellige muziek om de sfeer te verhogen! Na het voltooien van de route wacht er een unieke medaille op je, samen met nog meer wijn om van te genieten. Is een hele marathon te ver? Je kunt ook kiezen voor een halve marathon of 10 kilometer.

Regionale specialiteiten in Zuid-Limburg: zoervleisj, zwartbrood en vlaai
Zuurvlees, op zijn Limburgs ook bekend als 'zoervleisj', is een heerlijke stoofpot gemaakt van rund- of paardenvlees. Ondanks de naam heeft dit gerecht een perfecte balans tussen zoet en zuur. De zoete smaak komt vooral van appelstroop, een essentieel ingrediënt in dit gerecht. Het vlees wordt gemarineerd in azijn om de zure smaak te verkrijgen. Zuurvlees komt het beste tot zijn recht wanneer het wordt geserveerd met een smakelijk bord friet en een royale portie dikke mayonaise.
Zwartbrood
Limburgs zwartbrood, dat we beter kennen als roggebrood, heeft vele lokale varianten en onderscheidt zich aanzienlijk van roggebrood uit andere regio's. De voornaamste verschillen tussen Zuid-Limburgs roggebrood en dat uit andere provincies zijn de lichtere kleur, stevigere textuur, minder vochtigheid en minder zoetheid. Hierdoor kan Limburgs roggebrood een wat zuurdere smaak hebben dan andere varianten. In Limburg wordt roggebrood traditioneel gegeten met mosterd, asperges en appelstroop, maar je kunt er natuurlijk naar smaak andere toppings aan toevoegen.
Limburgse vlaai
Limburgse vlaai is misschien wel de bekendste specialiteit uit Zuid-Limburg. Hij onderscheidt zich van standaard taarten door specifieke kenmerken. De vlaaibodem is plat, rond, en gemaakt van gistdeeg, met een maximale diameter van 30 centimeter. Hoewel de bodem niet dikker mag zijn dan 1 centimeter, moet hij toch stevig genoeg zijn om met de hand gegeten te kunnen worden. Belangrijk is dat de vlaai een opstaande rand heeft en gevuld is.
De vulling van een Limburgse vlaai kan zeer gevarieerd zijn, variërend van fruit en pudding tot compote en rijstepap. Deze vulling wordt samen met de bodem gebakken, terwijl de bovenkant wordt bedekt met een laag bladerdeeg, deegkruimels, of een deegraster. De vlaai wordt vervolgens op een ijzeren bakplaat in een hete oven gebakken.

Mergellandroute: verken Maastricht, Eijsden, Sint Geertruid & meer
De Mergellandroute is een toeristische route in Zuid-Limburg, een van de meest heuvelachtige gebieden in Nederland. Deze route is in 1960 uitgestippeld door de ANWB, toen autorijden steeds populairder werd. Hoewel veel van deze routes later zijn opgeheven vanwege verkeersdrukte, bestaat de Mergellandroute tot op de dag van vandaag.
Je kunt de Mergellandroute op twee manieren afleggen:
Gemotoriseerd met auto of motor: volg in dit geval de bruin getinte bordjes. Je kunt in elke plaats beginnen, want je maakt een rondje.
Met de fiets: de weg voor fietsers is vergelijkbaar, maar je kan af en toe een stukje afsnijden en meer van de natuur genieten. Volg hiervoor de groene zeshoekige bordjes van de ANWB.
Conclusie: Zuid-Limburg biedt Nederlandse wijn, eetspecialiteiten en heuvelachtige natuur
Ontdek Zuid-Limburg op vakantie, de wijnprovincie van Nederland, met prachtige wijngaarden en een rijke wijntraditie. Verken de Mergellandroute, geniet van evenementen zoals de Limburg Wijn Marathon en proef lokale specialiteiten zoals zuurvlees, zwartbrood en Limburgse vlaai. Kom voor de wijnen, blijf voor de smaken en adembenemende landschappen. Zuid-Limburg heeft het allemaal voor wijnliefhebbers en levensgenieters.
______________________________________________
Bronnen en verdere informatie
https://www.visitzuidlimburg.nl/te-doen-in-zuid-limburg/attracties-bezienswaardigheden/detail/wijngaard-st-martinus/9588/
(geraadpleegd op 15-09-2023)
https://halfes.nl/2020/09/04/bob-mergelland-limburgse-witte-wijnen/
(geraadpleegd op 15-09-2023)
https://www.visitzuidlimburg.nl/eten-drinken/streekproducten/wijn/
(geraadpleegd op 15-09-2023)
https://www.rvo.nl/onderwerpen/marktordening/bescherming-streekproducten/soorten-europese-bescherming
(geraadpleegd op 15-09-2023)
Bronnen van afbeeldingen in chronologische volgorde
Omslagfoto: iStock.com/Kim Willems
Foto 1 in de tekst: iStock.com/Kosamtu
Foto 2 in de tekst: iStock.com/Bartosz Luczak
Foto 3 in de tekst: iStock.com/Judith Engbers