Experimenten voor kinderen: makkelijke ideeën om zelf uit te voeren

Ouders leveren een belangrijke bijdrage aan het stimuleren van de natuurlijke honger naar kennis en nieuwsgierigheid van hun kinderen. Door een speelse aanpak te hanteren, kunnen ouders de interesse in bèta-onderwerpen stimuleren en hun kind motiveren om te leren. In dit artikel geven we tips om exacte vakken thuis te promoten - van eenvoudige experimenten die ouders met hun kinderen kunnen doen tot aanbevelingen voor leerapps.

Experimenten voor kinderen: water, stroom, lucht en meer

Experimenten zijn ideaal om je kind kennis te laten maken met bèta-onderwerpen. Ze fascineren je kind, laten het vragen stellen en ontdekken hun interesse in wetenschap. Bovendien is het gewoon heel leuk om samen te experimenteren. Hieronder hebben we eenvoudige experimenten voor kinderen samengesteld en geven we tips hoe je deze het beste kunt uitvoeren.

Experimenten met kinderen: water

Water is een van de belangrijkste elementen in ons dagelijks leven. Om water en zijn eigenschappen beter aan kinderen uit te leggen, zijn er een aantal experimenten die je eenvoudig kunt doen:

Experiment “Drijvend ei”

Heb je je ooit afgevraagd waarom je je lichter voelt als je in zeewater zwemt dan in een meer? Om dit te weten te komen, heb je het volgende nodig:

• 2 glazen gevuld met water

• 2 rauwe eieren

• Zout

• Suiker

Stappenplan:

1. Doe de eieren in de waterglazen. Let goed op wat er gebeurt.

2. Bedenk samen wat je kunt doen om te voorkomen dat het ei zinkt. Voeg eerst suiker toe aan een glas.

3. Nu komt het zout in het spel: voeg zout toe aan het water in het andere glas en kijk hoe het ei begint te drijven.

Uitleg: Zout water heeft een hogere dichtheid dan dezelfde hoeveelheid zoet water. Ook voor de scheepvaart is dit bijvoorbeeld van belang; in zoet water zinkt een schip dieper dan in zout water. Een schip moet hier bij het laden vooraf rekening mee houden.

Experiment ‘Zwervend water’

Met dit experiment kun je je kind laten zien hoe je water kunt laten stijgen. Zo ben je vakkundig de zwaartekracht te slim af. Je hebt nodig:

• Keukenrol

• 5 glazen (3 gevuld met water)

• Waterverf in 3 kleuren (bijvoorbeeld rood, geel, groen)

Stappenplan:

1. Kleur drie waterglazen elk een andere kleur.

2. Plaats nu de glazen zo dat de waterglazen aan de buitenkant en in het midden staan. Plaats de lege glazen ertussen.

3. Neem vier vellen keukenpapier en vouw ze twee keer.

4. Plaats het ene uiteinde van de opgevouwen papieren handdoek in een gevuld glas water en het andere uiteinde in het lege glas. Nu is het tijd om te wachten tot het water begint te bewegen - wat je prachtig kunt zien door naar de kleur van het water te kijken.

Uitleg: Omdat het keukenrol holtes tussen de papiervezels heeft, kan het water als een buis opstijgen en in de lege glazen migreren. Dit proces wordt in de natuurkunde ook wel het capillaire effect genoemd.

Meer leuke ideeën voor eenvoudige experimenten met water vind je ook in onze gids ‘Proefjes met water’. Daarin lees je onder meer hoe je de watercyclus, verdamping en watervervuiling aan je kind kunt uitleggen. Ook laten we zien hoe je samen een eenvoudig waterfilter kunt bouwen.

Makkelijke experimenten voor kinderen: lucht

Hoe ontstaat een luchtstroom eigenlijk? En hoe kun je lucht zichtbaar maken? Deze experimenten zullen je kind helpen het element lucht beter te begrijpen.

Experiment met ‘warme luchtstroom’

Om uit te leggen hoe de luchtstroom eigenlijk ontstaat, kun je dit eenvoudige experiment met je kind doen. Hiervoor heb je nodig:

• Vel papier

• Langer, dun snoer

• kleurpotloden

• Warme verwarming

Stappenplan:

1. Teken eerst een spiraal op een vel papier dat je kind kan inkleuren.

2. Knip de spiraal uit en bevestig een touwtje aan het midden van de spiraal.

3. Neem het touwtje in je hand, houd het omhoog en kijk hoe de spiraal beweegt.

4. Houd vervolgens de spiraal aan het snoer boven een warme verwarming. Je zult zien dat de spiraal snel begint te draaien.

Uitleg: Hete lucht stijgt op omdat deze een lagere dichtheid heeft dan koude lucht. Wanneer de spiraal boven de verwarmer wordt gehouden, oefent de hete lucht druk van onderaf uit, waardoor de spiraal beweegt. Hetzelfde principe gebeurt op aarde: de zon verwarmt de grond, de lucht wordt warmer en stijgt. Om het gat te dichten dat de warme lucht achterlaat, stroomt koude lucht naar binnen.

Stappenplan:

1. Vul ongeveer twee vingers azijn in de fles.

2. Vul de ballon met het bakpoeder. Een kleine trechter kan hierbij helpen.

3. Plaats het uiteinde van de ballon over de fles (maar zo dat er geen bakpoeder in de azijn valt).

4. Til de ballon op en kijk wat er gebeurt als zuiveringszout zich vermengt met de azijn.

Uitleg: Wanneer azijn en zuiveringszout met elkaar in contact komen, ontstaat kooldioxide. Dit stijgt met zo'n druk dat het de ballon kan opblazen.

Experimenten voor kinderen: licht

Waarom zien we kleuren eigenlijk anders met een zonnebril dan zonder zonnebril? Dit experiment voor kinderen laat zien welke rol licht speelt bij de perceptie van kleuren. Dit is wat je nodig hebt:

• Donkere kamer

• Effen gekleurde items in verschillende kleuren

• Zaklamp

• Effen folies/doeken

• elastische banden

Stappenplan:

1. Leg de items in een donkere kamer neer.

2. Verlicht de objecten met de zaklamp. Hoe goed kun jij de kleuren herkennen?

3. Nu worden de gekleurde folies/doeken gebruikt: Houd ze afwisselend voor de zaklamp, bevestig ze indien nodig met een elastiekje en herhaal het experiment: schijn het licht op de voorwerpen en kijk of ze nog steeds dezelfde kleur hebben als voorheen.

Uitleg: In het witte licht van de zaklamp zien we kleuren zoals wij ze kennen. Als de objecten echter met gekleurd licht worden belicht, wordt het moeilijker om de oorspronkelijke kleuren te herkennen. Dit komt door onze visuele cellen, die bij slechte lichtomstandigheden grijstinten waarnemen in plaats van kleuren.

Experimenten voor kinderen: stroom & energie

Experimenten met elektriciteit zijn voor kinderen altijd spannend en zorgen voor veel mooie ervaringen. Van de citroenbatterij, een statisch geladen ballon tot de slimme scheiding van zout en peper: er zijn veel alledaagse elektriciteitsexperimenten die je samen met je kind kunt uitproberen. Gedetailleerde instructies voor deze en andere experimenten vind je in ons artikel “Elektriciteitsproefjes voor kinderen”.

• ObsIdentify: helpt kinderen gemakkelijk dier- en plantensoorten uit Nederland en België te identificeren. Je kunt bijvoorbeeld een foto maken met je telefoon.

• Phyphox: maakt het mogelijk om smartphone-/tabletsensoren te gebruiken voor experimenten (bijvoorbeeld het meten van luchtdruk).

• Wimmelapp: laat kinderen op speelse wijze zien waar overal energie is.

Bèta-boeken voor kinderen

Uiteraard kan je kind zich ook met liefdevol verzorgde boeken verdiepen in de wetenschappelijke inhoud. Lezen komt niet alleen het bèta-onderwijs ten goede, maar helpt je kind ook zijn leesvaardigheid te verbeteren. Je vindt een geselecteerde verzameling spannende boektitels die bedoeld zijn om kinderen enthousiast te maken over bèta-onderwerpen. Bijvoorbeeld:

• Atlas van de Ruimte: Een reis langs sterren en planeten voor kleine astronauten.

• Het vieze vette proefjesboek: De leukste proefjes uit de wetenschap voor kinderen vanaf 9 jaar.

• 50 gekke vragen over dieren in de zee: Laat kinderen kennismaken met de wonderen van de zee en haar bewoners. Krijg antwoord op de gekste vragen.

Conclusie: Experimenten met kinderen thuis uitvoeren

Ouders kunnen hun kinderen ook thuis helpen belangstelling voor wetenschap te ontwikkelen. Met spannende proefjes met elektriciteit, licht, lucht of water inspireer je je kind zeker en stimuleer je het tot het stellen van vragen. Het is handig als je experimenten doet die verband houden met het dagelijks leven. Je kunt je kind ook motiveren om te leren met apps of boeken.

______________________________________________

Bronnen en meer informatie

https://www.proefjes.nl/
(geraadpleegd op 17-09-2024)

https://www.spelactief.nl/overzicht/proefjes
(geraadpleegd op 17-09-2024)

https://www.nationalgeographic.nl/5-magische-wetenschappelijke-experimenten-voor-kinderen
(geraadpleegd op 17-09-2024)

https://www.technopolis.be/nl/proefjes/voor-bezoekers/
(geraadpleegd op 17-09-2024)

Bronnen van afbeeldingen in chronologische volgorde

Omslagfoto: InsideCreativeHouse – stock.adobe.com
Foto 1 in de tekst: Sukjai Photo – stock.adobe.com
Foto 2 in de tekst: fabio – stock.adobe.com
Foto 3 in de tekst: Anchalee – stock.adobe.com