Bessen en wilde kruiden met de kinderen verzamelen: Recepten en tips voor giftige planten

Van de zoete bessen in het bos tot aan de onopvallende madeliefjes in het weiland: de natuur biedt ons een uitgebreid buffet aan, waarvan we zeker eens moeten profiteren. Om de kinderen bij te brengen, waar onze levensmiddelen nu eigenlijk vandaan komen, zijn uitstapjes in de natuur of in de eigen tuin erg belangrijk. Zelfs de jongste kinderen kunnen met behulp van hun ouders lekkere bessen en wilde kruiden verzamelen en vervolgens – na het grondig te hebben gewassen – proeven. In dit artikel vindt u daarom handige informatie over wildplukken en over het herkennen van giftige planten. Bovendien laten we u enkele lekkere recepten met wilde kruiden zien, die u dan samen met uw kind kunt maken.

Een uitstapje naar de natuur is een ervaring voor alle zintuigen. In de natuur hebben kinderen niet alleen de mogelijkheid om te bewegen en naar hartenlust te spelen, maar leren ze ook om dingen heel bewust met hun zintuigen waar te nemen. Vooral wanneer u samen met uw kind lekkere kruiden, bessen en zelfs paddenstoelen in het bos wilt verzamelen, moet u op uw zintuigen vertrouwen om te bepalen met welk soort u te maken heeft. Hoe ziet de plant of paddenstoel eruit? Hoe ruiken de bloesem en de blaadjes? Hoe voelen de blaadjes? Al deze kenmerken kunnen jullie helpen om kruiden, bessen en paddenstoelen zonder twijfel te identificeren.

Hieronder hebben we enkele handige tips, regels en veiligheidsoverweging voor u samengesteld, zodat jullie zonder zorgen jullie eigen bessen en wilde kruiden kunnen verzamelen:

• Leg uw kind voor jullie uitstapje uit, dat ze – voor hun eigen veiligheid – alleen samen met u wilde kruiden, bessen en paddenstoelen mogen verzamelen. Kinderen moeten niet in hun eentje of alleen met andere kinderen erbij gaan wildplukken.

• Herinner uw kind er steeds weer aan dat wilde planten en bessen eerst goed moeten worden gewassen, voordat u ze kunt eten. Voor veel kinderen is de verleiding groot, om de zoete besjes meteen in hun mond te stoppen. Hoewel het begrijpelijk is, brengt het bijv. wel het risico met zich mee om een vossenlintworm op te lopen, vooral wanneer u bijv. de bessen laag bij de grond plukt. Daarom is het beter om ze eerst thuis goed af te spoelen.

• Het is verstandiger om bessen en wilde kruiden in de natuur te verzamelen en niet aan de rand van een grote weg of weiland. Zo voorkomt u dat de verzamelde bessen en wilde kruiden, met kunstmest of uitlaatgassen verontreinigd zijn.

• Neem een app, boekje of natuurkenner mee, die u helpt om de gevonden wilde planten te identificeren. Zo weet u zeker dat u niet per ongeluk een giftige plant meeneemt.

• Wanneer u niet zeker weet met welke planten- of paddenstoelensoort u te maken heeft, is het altijd beter om hem te laten staan. Bijvoorbeeld bij paddenstoelen, die veel op elkaar lijken, kan het soms lastig zijn om hem juist te identificeren, maar kan een vergissing ernstige gevolgen hebben. Neem dus altijd het zekere voor het onzekere.

• Pluk het beste alleen jonge en gezonden planten, omdat deze nog vers zijn en er een kleinere kans is dat ze ziektes bij zich dragen. Ook kunt u voor de zekerheid iedere plant, ieder blaadje en iedere bloem een voor een plukken, zodat u niet per ongeluk een giftige plant meepakt.

• Sorteer jullie wilde kruiden en andere lekkernijen meteen na het plukken in jullie verzamelbak.

• Planten die op de lijst met beschermde planten staan mag u niet plukken. Ook niet voor eigen gebruik. Bovendien is het verboden om planten, bessen en paddenstoelen te verzamelen in beschermde natuurgebieden.

• Denk eraan dat het niet overal is toegestaan om te wildplukken. Langs de rand van een openbare weg is dit geen probleem, maar in de bossen gelden strengere regels: zo mag u niet meer meenemen dan voor individueel gebruik en moet u rekening houden met andere plukkers, maar vooral ook met de dieren voor wie de planten voedsel zijn. Ga daarom van tevoren na of het toegestaan is om in het gebied te wildplukken en of de soorten die u zoekt nog voldoende aanwezig zijn.

• Was uw handen na het plukken goed.

• Was jullie wilde kruiden en bessen in een zout-azijn-waterbad. Zo desinfecteert en reinigt u de levensmiddelen via een natuurlijke weg. Bovendien moet u voor het verdere gebruik nog een keer checken of u echt de juiste planten heeft meegenomen.

__________

Wist je dat…

Een leuk zintuigenspel voor de smaak is het blindproeven. Bind uw kind een blinddoek om de ogen en laat het dan verschillende wilde kruiden proeven. Uw kind moet vervolgens raden welke kruiden hij/zij heeft geproefd.

__________

Om u een overzicht te geven van de eetbare planten en bessen, die u goed samen met uw kind kunt zoeken, hebben we hier een lijstje met de bekendste wilde kruiden opgesomd:

Veel van deze planten zijn ook als “onkruid” bekend en worden eerder als storend dan als prettig ervaren. Maar madeliefjes, paardenbloemen, grote/smalle weegbree en brandnetels zijn eigenlijk hele smaakvolle wilde kruiden die een waardevolle toevoeging aan jullie menu zijn.

Net als lekkere bessen en paddenstoelen behoren ook giftige planten in de natuur. Ze zijn onderdeel van ons ecosysteem. Giftige planten komt u dan ook niet alleen tegen in de natuur, maar ook in je tuin kunnen planten groeien, die schadelijk voor de gezondheid zijn wanneer u ze opeet. Daarom is het belangrijk om kinderen de vaak-voorkomendste en gevaarlijkste giftige planten te leren en ze voor de gevaren te waarschuwen.

Omdat jonge kinderen het verschil tussen verschillende planten vaak nog niet kunnen herkennen, is het belangrijk dat er altijd een volwassene oplet in de natuur, maar ook in de tuin. Vanaf de basisschoolleeftijd kunt u langzaam beginnen om uw kind giftige planten aan te wijzen. Dit werkt het beste ter plaatse met een duidelijk voorbeeld. Belangrijk is om uw kind tegelijkertijd te leren, dat het nooit zomaar planten en bessen uit de natuur mag plukken. Er moet altijd een volwassene bij zijn, die kan checken of het niet per ongeluk giftig is.

• Aardappel (deel boven de aarde)

• Aronskelk

• Bitterzoet

• Boterbloem

• Hondspeterselie

• Hulst

• Kerstroos

• Klimop

• Kruidvlier

• Laburnum / goudenregen

• Laurierkers

• Lelietje-van-dalen / meiklokje

• Levensboom

• Liguster

• Narcissen

• Oleander

• Primula / sleutelbloem

• Reuzenberenklauw

• Slaapbol

• Taxus / Venijnboom

• Vingerhoedskruid

• Wilde kardinaalsmuts

• Wisteria of blauweregen

• Brem

• Dwergmispel

• Kamperfoelie

• Sneeuwbes

• Vuurdoorn

• Wilde lijsterbes

• Witte paardenkastanje

__________

Wist je dat…

Veel giftige planten lijken heel erg op niet-giftige planten. Daarom moet u heel goed opletten dat u de juiste plant heeft.

__________

Wanneer u samen met uw kind een kleine mand vol lekkere wilde kruiden heeft verzameld, kunnen jullie deze vervolgens samen verwerken. Op deze manier begrijpt uw kind beter, waar ons eten nu eigenlijk vandaan komt en hoe het wordt bereid. Hieronder vindt u drie lekkere receptideeën voor het koken met wilde kruiden.

Voor in de tee of op brood in plaats van honing: paardenbloemensiroop is gewoon heerlijk en vooral erg populair onder de kinderen.

Ingrediënten voor de paardenbloemensiroop:

• 3-4 handen vol zelf geplukte paardenbloembloesems

• 750 ml water

• 750 gr suiker

• Een citroen

Pluk allereerst de gele bloesemblaadjes netjes van de paardenbloem af. Was ze vervolgens goed af, leg ze in een pan en giet er dan 750 ml kokend water overheen. Laat jullie kooksel nu een dag goed trekken. Zeef jullie kooksel vervolgens door een doek in een pan, voeg 750 gram suiker en het sap van een citroen toe. Nu laat u het inkoken tot een dikke siroop, die u in potjes kunt vullen.

Madeliefjes kunnen zelfs de jongste kinderen heel eenvoudig in het weiland herkennen. Veel mensen zien het als onkruid, maar de madeliefjes zijn ook een waardevolle toevoeging in de wilde kruidensalade.

Ingrediënten voor de wilde kruidensalade met madeliefjes

• Een handvol bloesempjes van de madeliefjes

• Een handvol blaadjes van de madeliefjes

• Drie handen vol bladsalade

• 50 gr. kaas

• Balsamicoazijn

• Olijfolie

• Peper en zout

Jullie beginnen met het grondig wassen van de bloesempjes en blaadjes van de madeliefjes en de bladsalade. Schud alles droog en doe het in een slabak. Snijd nu de kaas in kleine blokjes of rasp hem door de salade. Mix 2 eetlepels balsamicoazijn en 2 eetlepels olijfolie samen met peper en zout in een klein schaaltje. Deze lekkere dressing kunnen jullie vervolgens over jullie salade met kaas gieten.

Spoel de citroenen grondig af, rasp de schil met een kleine rasp in een kom en pers vervolgens het sap uit de citroenen. Schil de gember en snijd deze in dunne plakjes. Pak nu een kleine pan. Hierin voegt u de citroenrasp, het citroensap, de gemberplakjes, 250 ml water en 150 gr suiker toe. Laat het 15 minuten bij middel vuur zonder deksel inkoken. Ondertussen kunnen jullie het zevenblad en de hondsdraf goed wassen en in een fles doen. Vervolgens voegt u de ingekookte siroop door een zeef toe aan de fles. Jullie wilde kruiden siroopmix moet een nacht goed doortrekken. De volgende dag kunnen jullie de siroop aan het mineraalwater toevoegen. Wat overblijft kunnen jullie in een gesloten fles in de koelkast bewaren.

__________

Vergeet niet...

Gebruik de wilde kruiden het beste altijd vers. Zo weet u zeker dat de planten gezond blijven en nog veel aroma afgeven.

__________

Een uitstapje in de natuur is niet alleen super leuk, maar kan jullie naderhand ook aan ingrediënten voor een lekkere maaltijd helpen. Bessen, paddenstoelen en wilde kruiden kunnen jullie op verschillende plekken in het bos en op weilanden heel eenvoudig voor eigen gebruik verzamelen. Let er echter wel op dat jullie van alle planten en vruchten zeker weten dat jullie de juiste hebben en was ze grondig af. Zo kunnen jullie veilig en met veel plezier van de heerlijkheden in de natuur genieten

https://veldverkenners.be/nl/nieuws/de-natuur-als-supermarkt

(geraadpleegd op 28-05-2021)

https://plantleven.nl/wildplukken-regels/

(geraadpleegd op 28-05-2021)

https://toverleven.cultu.be/eetbare-wilde-planten

(geraadpleegd op 28-05-2021)

https://www.nada.be/productgroep/nature/planten/hangplanten-kokedama/wilde-planten/

(geraadpleegd op 28-05-2021)

https://www.antigifcentrum.be/natuur/planten/welke-planten-zijn-giftig

(geraadpleegd op 28-05-2021)

https://www.provincieantwerpen.be/aanbod/doe/pvi/publicaties/spot-op/giftige-planten.html

(geraadpleegd op 28-05-2021)

https://waarnemingen.be/

(geraadpleegd op 01-06-2021)

https://wilde-planten.nl/

(geraadpleegd op 01-06-2021)

iStock.com/Jurgute

iStock.com/Alina Demidenko

iStock.com/weisschr

iStock.com/Razvan

iStock.com/ArgenLant

iStock.com/RuudMorijn

iStock.com/emilio100

iStock.com/mweirauch

iStock.com/beekeepx

iStock.com/merlinpf

iStock.com/fotostorm