Studeren tijdens zwangerschap en als ouder: info & tips over planning en financiering*
Studeren met een kind, kan dat wel? Of je tijdens je ouderschap kunt en wilt gaan studeren of verder wilt studeren, is een heel persoonlijke beslissing en hangt van veel verschillende individuele factoren af. Als je zwanger wordt tijdens je studie of een kind krijgt aan het begin van je studie, heeft dat natuurlijk een grote impact op het verloop van je studiejaren. Om deze situatie te handelen, hebben studerende ouders behoefte aan goed tijdmanagement, doorzettingsvermogen en vooral ondersteuning. In dit artikel vind je daarom een overzicht van verschillende advies- en ondersteuningsdiensten voor studenten met kinderen, die je kunnen helpen om studie en gezin te combineren.
Studeren met een kind: financiële ondersteuning
Als je zwanger wordt tijdens je studie of al een kind hebt als je begint met studeren, is de financiering natuurlijk een zeer belangrijk vraagstuk. Studenten met kinderen hebben mogelijk minder of geen tijd voor een bijbaan. Ook financiële steun van je eigen ouders is niet altijd mogelijk. Het is daarom bijzonder belangrijk dat je je in een vroeg stadium informeert over financieringsmogelijkheden en advies inwint, over op welke toelagen je eventueel recht hebt.
Studiefinanciering (alleenstaande) ouder
Als je tijdens je studie zwanger raakt of een kind grootbrengt als student, dan heb je soms recht op extra compensatie. De eerste stap die je moet zetten is richting je decaan op je school of universiteit. Op die manier mis je geen enkele mogelijkheid en weet de opleiding direct van jouw situatie af. De kans dat jij de eerste student bent die zwanger is tijdens de opleiding is bijzonder klein. Ook al heeft jouw school geen speciale afdeling hiervoor, is het zeer waarschijnlijk dat er personeel is met ervaring. Vraag rond en deel je zorgen.
Verder is het handig om je te informeren bij officiële instanties, zoals het OCMW, CAW en JAC. Ongeacht of je al een kind hebt of het je eerste keer is dat je zwanger bent, kun je je aanmelden voor het Groeipakket. Dit is een financiële steun van de overheid voor alle woonachtigen in België. Het Groeipakket is een soort kinderbijslag dat je tot je 26e levensjaar kunt aanvragen. Het bestaat uit een startbedrag, basisbedrag en schoolbonus. Voor meer informatie kan je het best meteen contact opnemen via:
https://www.groeipakket.be/hoe-aanvragen
Andere toeslagen waar je aan kan denken:
Schooltoeslag
Dit is een jaarlijkse uitbetaling voor kinderen in gezinnen met laag inkomen. De schooltoeslag kun je niet meer aanvragen als je al het Groeipakket krijgt. Verdere voorwaarden hangen af van de nationaliteit van het kind, de inkomsten van het gezin en het type onderwijs dat het kind volgt.
Kleutertoeslag
Kleutertoeslag is voor kinderen die naar de kleuterschool gaan. Dit betekent dat je kind drie jaar oud moet zijn. Met uitzondering kan het toegewezen worden aan kinderen van vier jaar. Als je kind in Vlaanderen woont, hoort de kleutertoeslag je automatisch toegewezen te worden.
Kinderopvangtoeslag
Voor een kinderopvangtoeslag hoef je normaliter ook geen aanvraag in te dienen. De kinderopvangtoeslag word je automatisch onder het Groeipakket toegewezen. Als je geen Groeipakket ontvangt, dien je een aanvraag voor kinderopvangtoeslag in te dienen. Je kinderopvangtoeslag stopt als het inkomen van het gezin boven een bepaalde grens komt en als je kind naar de kleuterschool gaat.
Studeren kost geld. De Vlaamse overheid doet haar best om je zo veel mogelijk te steunen. De sociale diensten en de school waar je studeert, kunnen je op je rechten en plichten wijzen en helpen je om jouw studie succesvol af te ronden. Sociale instanties kunnen je helpen met eventuele, opleidingspecifieke kosten, zoals een laptop.
Naast al deze toeslagen kan je bij STUVO terecht voor extra financiële steun. STUVO is een studentenvoorziening die hogescholen financiële steun geeft om voor studenten het studeren comfortabeler te maken. Voor de meest uiteenlopende vragen lees je meer op:
https://www.howest.be/nl/stuvo
Zwangerschap en ouderschap: studie met een kind combineren
Het combineren van studie en gezin is een uitdaging, maar je kunt het voor elkaar krijgen met behulp van steun vanuit de onderwijsinstelling. Een gezinsvriendelijke opleiding speelt een belangrijke rol om niet de draad kwijt te raken. Dit heeft niet alleen gevolgen voor veranderingen in je dagelijkse studieleven en je timemanagement, maar ook voor veranderingen in je studieplan en studiemodus (bijvoorbeeld deeltijdstudie in plaats van voltijdstudie).
Zwanger tijdens je studie: opties voor behoud overzicht
Of je zonder grote onderbrekingen door wilt studeren of je studie wilt aanpassen, hangt helemaal af van je persoonlijke situatie en levensplannen. Twee opties die vaak worden gebruikt voor organisatie bij studeren met kinderen zijn tijdelijk uitschrijven en overstappen naar een deeltijdstudie.
Tijdelijk uitschrijven: tijdens of na je zwangerschap kun je je tijdelijk uitschrijven bij je opleiding. Dan kun je je helemaal richten op je zwangerschap en ouderschap. Ook mis je geen deadlines en hoef je niet voor een extra half jaar te betalen.
Deeltijdstudies: een andere mogelijkheid is om deeltijdstudie aan te vragen. Hiermee wordt zowel de reguliere studietijd als de data en deadlines van de examenregeling verlengd. Dit betekent dat je meer tijd hebt om cursussen te voltooien.
Moederschapsrust: tijdens je studie heb je recht op 10 weken moederschapsrust. De moederschapsrust loopt tijdens vakanties gewoon door. Tijdens je zwangerschapsverlof kun je ook tijdelijk onderwijs aan huis krijgen of de lessen blijven volgen via Bednet. Als je Bednet aanvraagt, krijg je een laptop met webcam in huis om een studieachterstand te voorkomen..
Op veel gezinsvriendelijke opleidingen zijn er bepaalde uitzonderingen op inschrijving, inschrijving voor cursussen of herinschrijving, die bedoeld zijn om studeren met kinderen gemakkelijker te maken en bijvoorbeeld voorkeurstoelating mogelijk maken. Informeer naar deze mogelijkheden en eventuele regelingen bij jouw opleiding, wellicht via een decaan.
Zwanger tijdens studie: aanpassingen in studieplan
Als je tijdens je studie zwanger raakt, breekt er een nieuwe levensfase aan. Veranderingen in je dagelijkse studentenleven zijn daarom onvermijdelijk, maar staan een succesvolle studie niet in de weg. Zodra je weet wanneer je uitgerekend bent en hebt besloten om verder te studeren, denk dan aan het volgende:
Zijn er examens die je kunt afleggen voordat je kind wordt geboren?
Welke modules kun je nog afronden?
Welke modules worden elk semester aangeboden, welke slechts één keer per jaar? Hoe belangrijk zijn deze modules voor je studieplanning?
Zijn er specifieke praktijktoetsen of stages die je voor de bevalling kunt doen?
Naast de adviescentra op je opleiding, is het ook raadzaam om contact te zoeken met docenten, tutoren of gespecialiseerde adviseurs om samen de studie- en examenorganisatie plannen. Een terugtrekking uit een examen is bijvoorbeeld handig zodat een examen dat je niet kunt afleggen (bijvoorbeeld kort voor of na de bevalling) niet als een mislukte poging telt. Informeer naar actuele deadlines of hardheidsregelingen bij de studentenbegeleiding of de examencommissie van je opleiding.
Studenten met kinderen moeten net zo goed vakken en examens afleggen als hun kinderloze medestudenten. In bepaalde situaties zijn er natuurlijk alternatieve oplossingen mogelijk. Als je bijvoorbeeld niet naar een examen kan gaan omdat je kind ziek is. In dergelijke gevallen helpt het meestal om direct contact te zoeken met de docenten. Vervolgafspraken of het verschuiven van deadlines is vaak mogelijk.
Studeren met kind: welke opties heb ik als het gaat om advies?
De opleidingen en de studieverenigingen bieden bij veel universiteiten verschillende advies- en ondersteuningsmogelijkheden en informatie over studiefinanciering met kinderen of over opvangmogelijkheden op de campus. Je kunt bij deze adviesbureaus terecht als je zwanger bent of al kinderen hebt en niet goed weet hoe je deze nieuwe levensfase moet inrichten.
Centrale studiebegeleiding en specialistisch advies: vragen over aanmelding, studieoriëntatie, studieorganisatie etc.
Examencommissie: vragen over uitschrijven voor tentamens, deadlines.
Maatschappelijke begeleiding: informatie over financieringsmogelijkheden, sociale uitkeringen, kinderopvang, het organiseren van studie met kinderen, etc.
Psychosociaal advies van de opleiding: ondersteuning en advies in crisissituaties
Loopbaanadvies van de opleiding: informatie en advies over het starten van een loopbaan, sollicitatiestrategieën en de combinatie van werk en gezin.
Gezinsvriendelijke opleidingen en mogelijkheid tot kinderopvang
Omdat je tijd nodig hebt voor cursussen en examendata, is betrouwbare en flexibele kinderopvang natuurlijk extra belangrijk. Om studies met kinderen succesvol te kunnen organiseren, zijn er verschillende vormen van kinderopvang.
Studeren als ouder: kinderopvang
Kinderopvang in de buurt van de opleiding: als je gebruik wil maken van een kinderopvang, dan is het verstandig om deze uit te kiezen in de buurt van je opleiding. Zo kun je er snel heen als er iets is en je kind op weg naar school, naar de opvang brengen.
Gastouders: dagopvang is een veelgebruikt alternatief voor kinderopvang en kan ook gebruikt worden als het kinderdagverblijf gesloten is. De begeleiding vindt plaats in kleinere groepen en kan in overleg vaak meer individueel geregeld worden.
Oppas: om afspraken die niet verschoven kunnen worden na te komen, is vaak flexibele opvang nodig. Een goede manier om dit te doen is met een oppas die je kunt vertrouwen, zoals een oppas uit de familie-, vrienden- en kennissenkring. Het is vaak een goede oplossing om steungroepen te vormen met andere leerling-ouders en elkaar te helpen.
Aanbod van kindvriendelijke opleidingen
Sommige opleidingen streven ook naar het creëren van meer gezinsvriendelijke omstandigheden om studeren met kinderen mogelijk te maken en te vergemakkelijken. Bij de meeste gezinsvriendelijke opleidingen vind je de volgende aanbiedingen:
Diverse verschonings- en borstvoedingsmogelijkheden op de campus
Kindvriendelijke kantines (eventueel met kinderspeelhoek, magnetrons en kinderstoelen) waar kinderen (goedkoper) mee kunnen eten
Vrijetijdsactiviteiten voor oudere kinderen (bijv. kinderuniversiteit in de vakantie) of kindersportactiviteiten
Collegesporten voor zwangere vrouwen
Kind- of gezinsvriendelijke woonmogelijkheden in studentenflats
In België krijg je als zwangere geen extra studietoelage. Voor leerplichtigen is studeren gratis. De hoogte van je studietoelage is grotendeels afhankelijk van je woonsituatie. Denk aan je studietoelage vóór 1 augustus aan te vragen op studietoelagen.be
Conclusie: tips en informatie voor zwangerschap en ouderschap tijdens je studie
Het combineren van een studie met kinderen en het balanceren van student- en ouderlijke verplichtingen is geen gemakkelijke taak. Of je je kunt voorstellen een kind te krijgen tijdens je studie of dat je wilt gaan studeren als je al kinderen hebt, is een heel persoonlijke beslissing die je per geval goed moet afwegen. Als je zwanger wordt tijdens je studie of al kinderen hebt, dan is het raadzaam om vooraf gedegen advies in te winnen over ondersteunings- en financieringsmogelijkheden en kinderopvangaanbod.
* Deze gids vat algemene informatie samen over studieoriëntatie, voorbereiding en financiering om het voor studiekiezers gemakkelijker te maken om aan hun studie te beginnen. Deze informatie heeft niet specifiek betrekking op opleidingsmogelijkheden of functiebeschrijvingen bij C&A.
______________________________________________
Bronnen en overige informatie
https://www.fara.be/tienerzwangerschap/jong-ouderschap/zwanger-en-school-hoe-zit-dat
(geraadpleegd op 08-02-2023)
https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/onderwijspersoneel/hoger-onderwijs/personeel-hogescholen/loopbaan/verloven-en-afwezigheden/zwangerschap-en-ouderschap-personeel-hogescholen
(geraadpleegd op 08-02-2023)
https://www.goedgezind.be/jongvolwassenen/studeren-jong-volwassenen/studietoelage-zelf-aanvragen/
(geraadpleegd op 08-02-2023)
https://ongeplandzwanger.be/zwanger-wat-nu/haar-situatie-partner-ouders-job-omgeving-finance-school/financiele-problemen-en-ongepland-zwanger-waar-kan-je-terecht.html
(geraadpleegd op 13-02-2023)
Bronnen van afbeeldingen
iStock.com/Eva-Katalin
iStock.com/AleksandarNakic
iStock.com/miljko
iStock.com/AleksandarNakic
