De insectvriendelijke tuin

Het gezoem en gebrom van insecten hoort gewoon bij een bloemenveld. Bijen, kevers, vlinders en dergelijke zijn niet alleen fascinerende bewoners van het kleurrijke bloemperk, maar zij vervullen ook een onmisbare taak in de natuur: de bestuiving van vele planten. Hoe meer bijen en insecten er in je tuin rondvliegen, hoe productiever je oogst zal zijn. Om insecten te helpen hun werk te doen en de biodiversiteit in stand te houden, kunnen tuineigenaars een paar dingen doen om een insectvriendelijke tuin te creëren. Hier vind je nuttige tips en adviezen over hoe je een insecten- en bijenvriendelijke tuin kunt aanleggen.

Inhoudsopgave

Insectenvriendelijke tuin: de eerste stappen
Tips voor een insecten- en bijenvriendelijke tuin

De eerste stappen naar een insecten- en bijenvriendelijke tuin

Of je nu een volkstuin hebt, de voortuin van je huis beplant, of aan urban gardening doet - bij elke vorm van tuinieren kun je milieuvriendelijk en dus insectvriendelijk te werk gaan. Als jij een insect- en bijenvriendelijke tuin wilt aanleggen, dan vind je hier de eerste tips en stappen die je kunt volgen tijdens het planningsproces.

Stap 1: Waaruit bestaat een insectvriendelijke tuin?

Om een insectvriendelijke tuin te creëren, is het handig wanneer je weet wat bijen en andere insecten nodig hebben. Natuurlijk heb je eerst de juiste planten, bomen en struiken nodig om de insecten van voedsel te voorzien. Er zijn echter nog andere criteria die van een tuin een paradijs voor insecten maken:

Voedsel: naast insect- en bijenvriendelijke planten hebben insecten ook een bron van water nodig. Een vijver in de tuin trekt bijvoorbeeld insecten zoals libellen aan. Dit verhoogt de biodiversiteit in de tuin, maar de meeste insecten kunnen niet uit de tuinvijver drinken. Om een geschikte drinkbron op te zetten, vul je een schotel met zand en vervolgens met kiezelstenen. De bak moet je dan regelmatig vochtig houden, zodat de insecten kunnen drinken.
Schuilplaats: Insecten moeten zich kunnen terugtrekken en veilig en ongestoord kunnen overwinteren. Bedenk daarom van tevoren waar je insecten een toevluchtsoord kunt bieden, zoals een houtstapel of een insectenhotel. Een oude droge stenen muur, bakstenen of zandstenen met gaten zijn ook perfect als schuilplaats voor insecten.
Kweekomstandigheden: Sommige insecten hebben ook bepaalde omstandigheden nodig om zich voort te planten. Kleine zanderige gebieden zijn bijvoorbeeld uitstekend voor de voortplanting van sommige insectensoorten.
Gifvrije tuin: Om de insecten in de tuin niet te schaden, is het belangrijk dat je pesticiden en onkruidverdelgers volledig vermijdt. Gebruik bij een plaag huismiddeltjes of trek onkruid met de hand uit. Nog een voordeel: door giftige onkruidverdelgers te vermijden, wordt je tuin kindvriendelijk.

__________

Wist je dat..

Verschillende soorten insecten geven de voorkeur aan verschillende planten. Bijen houden bijvoorbeeld van wilgenkatjes, bloesems van fruitbomen, maar ook van lavendel en tijm. Vlinders daarentegen geven de voorkeur aan zomerlila en vlambloemen. Hommels houden van vingerhoedskruid, lupinen en klaprozen. Bijzonder geliefd bij alle insecten zijn daarentegen de kogeldistel en de donkerblauwe netel.

__________

Stap 2: De analyse van de flora van je tuin

Misschien heb je al veel bijenvriendelijke planten in je tuin staan. Maak daarom eerst een overzicht van welke bijenvriendelijke bloemen, vaste planten, bomen en struiken al in je tuin aanwezig zijn. Op basis van deze inventarisatie kan je dan bestaande insectvriendelijke planten laten staan en nieuwe planten toevoegen voor bijen en andere insecten.

Om van je bijenvriendelijke tuin een succes te maken, moet je ook de lichtomstandigheden onder de loep nemen. Hoeveel licht krijgen je bloembedden? Waar schijnt overdag de zon en welke hoekjes blijven in de schaduw? Op basis van deze waarnemingen kan je dan insectvriendelijke planten kiezen die perfect zijn voor jouw tuin.

Stap 3: Insectvriendelijke planten - plan de beplanting

Nadat je ruimte voor verschillende schuil- en nestelplaatsenhebt gepland en de voorraad in je tuin hebt geanalyseerd, is de laatste stap om je tuin uit te breiden met zoveel mogelijk insect- en bijenvriendelijke planten. Deze tips kun je volgen bij het plannen van de beplanting:

Bloemenweiden zijn ideaal voor insecten. Verschillende soorten kunnen hier samenkomen en voedsel verzamelen. Als je een bloemenweide aanlegt, kun je kiezen tussen eenjarige en meerjarige bloemen - afhankelijk van of je van afwisseling in je tuin houdt of het liever onderhoudsarm houdt. Als je niet het hele gazon in een bijenweide wilt veranderen, kun je ook slechts een strook of een deel afscheiden en hiervan een bloemenzee maken.
Fruitbomen en bessenstruiken leveren niet alleen heerlijk fruit op, maar zijn ook een bijzondere lekkernij voor insecten. De bloesems worden aangevlogen door verschillende soorten bijen en ook de gevallen vruchten vormen het ideale voedsel voor vele insecten en vogels.
Zorg ervoor dat je een kruidenbedje plant. Populaire keukenkruiden zoals lavendel, salie, oregano, tijm, koriander, marjolein, bieslook en dille zijn niet alleen geschikt om mee te koken, maar zijn ook ware insectenmagneten.
Als je een een perkje met vaste planten wilt aanleggen, heb je ook veel mogelijkheden om bijenvriendelijke planten te kiezen die niet alleen bij jou voor vreugde zullen zorgen.
Probeer aandacht te besteden aan variatie in de beplanting. Idealiter moeten alle bloemvormen en -kleuren aanwezig zijn. Een gevarieerde mix van verschillende plantensoorten, bomen en struiken zorgt voor meer biodiversiteit en trekt verschillende insecten aan.
Als je meerdere bijenvriendelijke planten van dezelfde soort in een perkje wilt planten, kun je ze het beste naast elkaar planten. Zo kunnen insecten gemakkelijk van bloem naar bloem vliegen zonder lange afstanden te moeten afleggen.
Om ervoor te zorgen dat insecten het hele jaar door voedsel vinden in je tuin, moet je planten kiezen die verschillende bloeitijden hebben. Een bloeikalender kan je helpen de juiste combinaties te vinden.

__________

Wist je dat..

Bij veel planten zijn de meeldraden weggekweekt. Ze bieden dus geen voedsel voor insecten. Je moet ook bedenken dat veel uitheemse planten zoals forsythia, laurierkers, thuja of geraniums geen waarde hebben voor onze insecten.

__________

Winterkwartiertjes, compost en dergelijke - nog meer belangrijke tips voor insectvriendelijke tuinen

Bijen zijn de belangrijkste bestuivers in de natuur. Steeds meer bijen sterven echter als gevolg van monoculturen en het gebruik van pesticiden. Daarom is het al een belangrijke stap om klein te beginnen en de bijen in je eigen tuin een geschikte habitat te bieden en hen te steunen in hun zoektocht naar voedsel:

Voordat je bijzonder bijenvriendelijke planten en bloemen aanschaft, moet je in de gaten houden welke bijensoorten er in je tuin vertoeven. Er zijn meer dan 360 soorten wilde bijen in Nederland, waarvan sommige gespecialiseerd zijn in bepaalde soorten planten en nectar. Om deze bijen van de juiste planten te voorzien, is het van belang de bijensoort van tevoren te identificeren. Een praktisch overzicht en een identificatiegids vind je op: https://www.wildebijen.nl/
Snijd tijdens de herfst enkele stengels van frambozen- en braamstruiken en van guldenroede en rozen af. Veel bijensoorten overwinteren in holle stengels en vinden zo een beter winterverblijf. Een insectenhotel biedt ook een geschikte schuilplaats voor de koude wintermaanden.
Het is het beste om de perkjes met rust te laten en onnodig schoffelen te vermijden. Op die manier kunnen bijvoorbeeld zandbijen en grondhommels ongestoord in het perkje leven.

Om de grond los te maken, kun je het beste groenbemesting gebruiken. Bijzonder bijenvriendelijke planten zijn phacelia, boekweit, goudsbloem en de zonnebloem. Deze planten ontwikkelen een diep wortelstelsel, dat de grond losmaakt. Dit bespaart je schoffelen en spitten.
Het is beter de planten alleen in de vroege ochtend- of avonduren water te geven, om de insecten niet te storen.
Probeer je gazon maar twee of drie keer per jaar te maaien. Zelfs vermeend onkruid zoals paardenbloemen is een belangrijke en geliefde voedselbron voor veel insecten.
Plaats geen zonnelampen in de tuin. Hoewel deze lampen 's avonds voor milieuvriendelijke verlichting zorgen, verstoren zij het dag-nachtritme van veel insecten. Het licht trekt veel insecten aan, dus vliegen ze dag en nacht rond en sterven uiteindelijk van uitputting.
Maak een composthoop. Compost kan op elk moment worden gebruikt om de kwaliteit van de grond in je tuin te verbeteren, maar het vormt ook een ideale habitat voor veel insecten, zoals springstaarten, rozenkevers en hommels.

__________

Wist je dat..

Natuurlijk kan je ook alle genoemde tips voor balkonbeplanting opvolgen. Bijzonder insect- en bijenvriendelijke balkonplanten zijn: klokjesbloem, bosanemoon, Oost-Indische kers, waaierbloem, leeuwenbekje, madeliefjes of kleine zonnebloemen.

__________

Conclusie: Een insectvriendelijke tuin wordt zo een succes

Het is niet zo moeilijk om van je tuin een bloeiend paradijs voor verschillende insectensoorten te maken. Om ervoor te zorgen dat je tuin het hele jaar door zoemt en bloeit, heb je insect- en bijenvriendelijke planten en verschillende schuilplaatsen nodig. Probeer ook een bijenweide in je tuin te creëren en laat bepaalde hoekjes een beetje rommelig groeien. Stapels bladeren, takken en stapels hout zijn perfecte schuil- en overwinteringsplaatsen voor insecten. Hoe natuurlijker je tuin is, hoe meer insecten zich bij jou op hun gemak zullen voelen.

Ontdek meer artikelen: