Videogames voor kinderen en jongeren: Genres en platformen in één oogopslag

De wereld van videogames is divers, gevarieerd en kan overweldigend zijn voor buitenstaanders. Shooters, online role-playing games, Jump'n'Run, actie-avonturen spelletjes - achter al deze en de vele andere videogame genres zitten speciale plot elementen en gameplay mechanismen die ouders op het eerste gezicht niet altijd begrijpen. Ook wat betreft de platformen is er veel variatie: naast de klassieke consoles speelt mobiel gamen op de smartphone een steeds belangrijkere rol. In dit artikel leer je welke effecten de game-ervaring kan hebben op de videogameconsumptie van kinderen en jongeren en op welke genre-typische kenmerken je moet letten.

Spelconsoles of mobiel gamen - Platformen en spelervaring

In principe kan een onderscheid worden gemaakt tussen stationair gamen en mobiel gamen. Stationaire gaming kan worden afgespeeld op PC's en laptops met gamingmogelijkheden of op consoles. Handhelds, d.w.z. draagbare consoles, en smartphones maken op hun beurt de spelervaring onderweg mogelijk.

Een vergelijking tussen de verschillende stationaire platformen

Computer

Vertegenwoordiger

• Gaming-PCs/Gaming-Laptops van verschillende fabrikanten

Bijzonderheden

• Hardware kan worden geüpgraded en aangepast aan nieuwe technische normen

• PC/laptop dient ook als werkstation

• Toetsenbordinput vergemakkelijkt de bediening, bijvoorbeeld in strategiespellen en simulaties.

Stationaire console

Vertegenwoordiger

• Nintendo Switch (Hybride van stationaire/draagbare console)

• Wii

• PlayStation

• Xbox
  

Bijzonderheden

• Beter geschikt voor videospellen met vrienden en familie

• Gemakkelijkere controllerbesturing in race- en sportspellen

• Vele (gezinsvriendelijke) exclusieve artikelen

Of je nu kiest voor een gaming PC of een stationaire console is in veel gevallen puur een kwestie vansmaak. Gamecomputers zijn iets krachtiger, maar vaak duurder dan spelcomputers. Voor veel populaire spellen (bijvoorbeeld Mario Kart of The Legend of Zelda-serie) is een spelconsole nodig, omdat niet alle spellen aan de verschillende platformen zijn aangepast.

Een vergelijking tussen de verschillende Draagbare platformen

Handhelds/Portables

Vertegenwoordiger

• Nintendo Switch (Hybride van stationaire/draagbare console)

• Nintendo 3DS/2DS

• PlayStation Vita

Bijzonderheden

• Bediening via knoppen en joysticks gemakkelijker gemaakt

• Grotere keuze aan topspeltitels
  

Smartphones/Tablets

Vertegenwoordiger

• Apparaten met Android of iOS (evt. Windows) besturingssysteem

Bijzonderheden

• Veelzijdige functies naast het gamen (telefoongesprekken voeren, video's bekijken, foto's maken, surfen etc.)

• Veel game-apps zijn gratis beschikbaar

Als het gaat om mobiel gamen, wordt het spelen op een mobiele telefoon steeds populairder. Ze zijn immers in de meeste huishoudens toch al aanwezig en hoeven niet extra te worden gekocht. Terwijl handhelds meestal een betere spelervaring bieden door de geavanceerde hardware, zijn smartphones een praktisch alternatief om even snel tussendoor te gebruiken.

Voel je vrij om andere ouders en vrienden te vragen naar hun ervaringen - misschien kun je zelfs een console lenen en samen testen voordat je besluit. Uiteraard speelt ook jouw persoonlijke budget een rol bij de selectie. Veel consoles kunnen ook tweedehands worden aangeschaft, vaak zijn spelletjes dan al inbegrepen.

De regels voor het gebruik van de media en de aan de leeftijd aangepaste tijdsbudgetten kunnen jullie het beste bespreken en opstellen voordat je een spelplatform koopt. In het geval van stationaire platformen moet je er voor de aankoop ook over nadenken waar de spelcomputer of -console het best kan worden opgesteld. Voor kleinere kinderen tot 10 jaar is de beste locatie de woonkamer of een andere gemeenschappelijke ruimte om het tijdstip van gebruik in de gaten te houden.

Smartphonegames en handhelds zijn niet ruimtelijk gebonden. Met name mobiele telefoons zijn potentieel op elk moment en elke plaats beschikbaar, waardoor urenlang gamen in een grote verscheidenheid aan sociale situaties mogelijk is. Ouders vinden het vaak moeilijker om de keuze van mobiele spellen en soms zelfs het tijdstip van gebruik te controleren.  Ook hier staan de noodzakelijke instellingen voor de bescherming van de jeugd, bijvoorbeeld het beperken van het spelaanbod in overeenstemming met de leeftijd en duidelijke afspraken en regels, centraal.

Speluitbreidingen (DLC's, "Downloadable Content") en online abonnementen worden aangeboden voor alle soorten platforms met internettoegang: In het algemeen moeten ouders hun ogen open houden en betalingsfuncties beperken of uitschakelen om ongewenste kosten te vermijden.

Van actie-avonturenspel tot simulatiespel – Videogamegenres in het kort uitgelegd

Videogames zijn niet allemaal hetzelfde: gamemechanica, bepaalde plotelementen en inhoud zijn wezenlijk anders. Daarom willen we je een overzicht geven van de belangrijkste videogame-genres en enkele prominente vertegenwoordigers noemen.

Adventure/Action Adventure

Het leuke van adventure games is om de personages vooruit te helpen met verschillende opties voor actie en door het verkennen van de spelwereld: In de loop van het spel moeten puzzels worden opgelost, beslissingen worden genomen en tests worden gedaan. In actie-avonturengames worden actie-gebaseerde spelmechanismen en steeds meer gevechtsgerichte content toegevoegd. De vereiste vaardigheid en reactiesnelheid is nog hoger in actie-avonturen.

Bekende namen in Avontuur: Machinarium, Deponia, Edna & Harvey: The Brakeout, Life is Strange

Bekende namen in Actie Avontuur:  The Legend of Zelda, Assassin’s Creed, Tomb Raider, Uncharted

Jump’n’Run

In een vaak kleurrijke en gevarieerde spelwereld wordt een figuur op een rennende en springende manier bewogen. Vaak moeten hindernissen worden overwonnen en moeten platformen worden bereikt door middel van precieze sprongen. Jump'n'Run-spellen vereisen daarom meestal vaardigheid en ook geduld. De vertegenwoordigers van het genre vermijden gevechtshandelingen meestal, maar er is vaak een vlotte overgang naar adventure games.Bekende namen: Super Mario, Donkey Kong, Sonic the Hedgehog, Crash Bandicoot

Rollenspelen

In offline rollenspellen (meestal ook RPG, "Role Playing (Video) Game") staat het dramatische en vaak episch vertelde verhaal duidelijk op de voorgrond: In een complexe spelwereld neemt de speler de centrale rol op zich - vaak een heldhaftige figuur die een ramp binnen de verhalende wereld moet afwenden. RPG's staan spelers meestal uitgebreide ontwerpopties toe voor hun held, wat soms een groot potentieel voor identificatie biedt en meer gewicht geeft aan in-game beslissingen.Bekende namen: Kingdom Hearts, Pokémon, Final Fantasy

Race- en sportspellen

Sportgames stellen spelers in staat om hun personages te trainen en hun verworven vaardigheden te demonstreren in competities. In racegames moet een voertuig met succes naar de finish worden gebracht door snelheid en vaardigheid op een bepaalde route. In beide genres kunnen spelers het opnemen tegen computergestuurde of menselijke tegenstanders.Bekende namen: FIFA, Wii Sports, Mario Kart, Need for Speed

Schietspelletjes

In schietspelletjes is het spelprincipe in principe gebaseerd op de strijd. Niet voor niets is dit genre nogal controversieel en gepolariseerd: Het centrale spelelement is het gebruik van wapens, die kunnen worden gericht tegen menselijke spelkarakters of fantasiewezens. Hoe realistisch en gedetailleerd deze uitbeeldingen van geweld zijn, varieert van spel tot spel. Als er realistische gevechtsacties of geweld tegen mensen worden getoond, is een leeftijdsclassificatie voor jongeren onder de 16 jaar meestal uitgesloten.Hoofdvormen:

• First-person-shooter: Speler neemt het ik-perspectief van de hoofdpersoon aan

• Third-person-shooter: Speler kijkt over de schouder van de hoofdpersoon van een kleine afstand, overlapt met actie- en rollenspellen

Bekannte Vertreter: Fortnite, Valorant, Overwatch

Simulatie

In simulatiespellen kunnen de meest uiteenlopende gebieden van het leven en alledaagse processen realistisch worden nagebootst. In sommige spellen moet het hele leven van fictieve personages worden afgebeeld en geleid (levenssimulaties), terwijl andere zich concentreren op specifieke gebieden van het leven (bijv. voertuig, baan, economische simulaties).

Bekende namen: De Sims, Harvest Moon, Animal Crossing, Stardew Valley, Nintendogs

• Massively Multiplayer Online Games (MMOGs): Het gaat hier om online multiplayer games met een enorm aantal deelnemers. De spelers handelen in dezelfde virtuele wereld, concurreren tegen elkaar of werken samen. Populaire subtypes zijn rollenspellen ("Massively Multiplayer Online Role-Playing-Game", MOORPG) met vele duizenden spelers of real-time strategiespellen met talloze deelnemers.

• Online-Shooter: Spelers concurreren tegen elkaar op vooraf bepaalde, beperkte spelniveaus; het spelen in een team vereist veel communicatie.

• Multiplayer Online Battle Arena (MOBA): Minstens twee teams strijden tegen elkaar op een kaart die is ontworpen als een arena. Het doel is om vijandelijke basissen te vernietigen of andere teams te verslaan.

• Battle-Royal-spellen: Deze vorm van online games zijn turn-based survival games in een afgebakend spelgebied.

Bekende namen: League of Legends, World of Warcraft, The Elder Scrolls Online

Spelmechanismen en mogelijke risico's van verschillende videogame-genres

Ouders van kinderen die videogame-liefhebbers zijn, willen er natuurlijk voor zorgen dat hun kind alleen met leeftijdsgebonden spelinhoud wordt geconfronteerd als dat mogelijk is. Bij het zoeken naar een geschikt videospel moet daarom rekening worden gehouden met verschillende factoren zoals de complexiteit van het plot, de moeilijkheidsgraad, maar ook met genre-specifieke conventies.

Genre-typische kenmerken en leeftijdsaanbevelingen

Sommige videogamegenres, zoals platformgames of levenssimulaties, zijn erg geschikt om op verschillende manieren plezier te bieden en elementen die een slechte invloed kunnen hebben op kinderen ontrbreken. Er zijn echter ook genres die vanwege hun inhoud of het onderliggende spelprincipe typisch gericht zijn op jongeren van 16 jaar en ouder of zelfs uitsluitend op volwassenen. De meeste schiet-gebaseerde spellen, maar ook militaire strategie- of simulatiespellen, behoren tot deze categorie.Tip: Veel adviespagina's bieden zoekfuncties waarmee je kunt filteren op genre, leeftijdsaanbeveling en platform (bijv. Pegi.info). Zo kun je zoeken naar spellen die aansluiten bij de interesses van je kind en veilig zijn voor zijn of haar leeftijd.

Beoordeling van gemixte genres

Videogame-genres zijn niet altijd scherp van elkaar af te bakenen: Voor sommige liefhebbers van het actie-avonturengenre is de overgang naar third-person shooters vloeiend en daarom zijn veel titels gericht op oudere tieners en volwassenen (PEGI 16 of PEGI 18). Een soortgelijk spelprincip is ook niet altijd voor dezelfde doelgroep geschikt: terwijl avonturenspellen met kleurrijke, gezinsvriendelijke fantasiewerelden veilig zijn voor kinderen, zijn spellen van hetzelfde genre met thriller- en horrorinhoud natuurlijk vooral gericht op volwassenen. Bij het zoeken naar spellen van een bepaald genre of het mengen van genres, moet je dus rekening houden met de verscheidenheid aan mogelijke plot- en gameplay-elementen.

Potentieel risicovolle spelelementen

Door middel van bepaalde gameplay- en plotelementen willen de ontwikkelaars de spelers een zo uitgebreid en langdurig mogelijk spelplezier garanderen. Ook is het in het belang van de gamefabrikanten als spelers veel tijd en vaak geld investeren in bepaalde spellen. Sommige mechanismen oefenen een bijzondere aantrekkingskracht uit op kinderen, maar ook op veel volwassenen, en moedigen hen aan om vaak en langdurig te spelen of om extra aankopen te doen. De volgende kenmerken kunnen in principe problematisch zijn:

• Online-Multiplayer: Samenspelen als een team kan een bepaalde groepsdruk creëren en leiden tot het investeren van veel tijd in een spel. Je kind kan misschien ook contact maken met vreemden.

• Online-Functies: Zonder de nodige veiligheidsinstellingen kunnen kinderen toegang krijgen tot verkoopplatformen voor videospelletjes en extra inhoud.

• Beloningssystemen: In veel spellen is de vooruitgang niet alleen afhankelijk van de vaardigheid van de speler, maar ook van de geïnvesteerde tijd. Als je een groot aantal taken uitvoert, word je beloond met buit en ervaringspunten die je kunt gebruiken om je personages te verbeteren ("leveling"). Sommige spellen belonen ook het dagelijks inloggen. Al deze elementen kunnen er dan toe leiden dat er meer tijd wordt geïnvesteerd in het spel.

• Betalingssystemen of aankopen in het spel: Bepaalde functies of items kunnen worden ontgrendeld met echt geld. Dit is vooral verleidelijk voor kinderen als het hen een voordeel geeft ten opzichte van andere spelers.

Conclusie

Voor kinderen en jongeren staat het speelplezier meestal voorop. Ouders daarentegen hechten natuurlijk meer belang aan een veilige speelervaring voor hun kinderen en aan het overbrengen van een gezond gebruikersgedrag. Informeer je daarom grondig over de mogelijk problematische elementen waarmee je kind in het spel geconfronteerd kan worden en beperk de selectie daarvan. Als je kind geïnteresseerd is in bepaalde plotelementen of de voorkeur geeft aan spelmechanismen, heb je nog steeds de keuze tussen veel kindgerichte en bij de leeftijd passende titels. Je moet ook de instellingen van het ouderlijk toezicht van het betreffende platform controleren en de juiste beperkingen instellen. Op deze manier kun je de spelervaring van je kind verder beveiligen.

______________________________________________

Literatuurverwijzingen:

https://www.ad.nl/economie/nederlandse-vrouwen-gamen-vaker-dan-mannen~ae9e70a0/
(opgeroepen op 21-07-2020)

https://radar.avrotros.nl/hulp-tips/hulpartikelen/item/welke-spelcomputer-moet-je-kiezen-playstation-4-xbox-one-nintendo-switch-of-pc/
(opgeroepen op 20-07-2020)

https://www.gameninfo.nl/opvoeding/tips-voor-ouders
(opgeroepen op 20-07-2020)

https://www.mediawijsheid.nl/mediaopvoeding/
(opgeroepen op 20-07-2020)

https://pegi.info/nl
(opgeroepen op 20-07-2020)

Bron van de afbeelding:

iStock.com/vadimguzhva

iStock.com/fotostorm

iStock.com/Charday Penn

iStock.com/gorodenkoff