Verkeersveilige fiets – Waar moet ik op letten?

Of je nu een langere fietstocht plant, of elke morgen met de fiets naar je werk of naar school op en neer pendelt – de verkeersveiligheid van je fiets moet altijd gewaarborgd zijn. Met de juiste uitrusting zorg je goed voor je eigen veiligheid en die van andere verkeersdeelnemers. Bij de aanschaf van een fiets moet je erop letten, dat je fiets over een nodige veiligheidsuitrusting beschikt. Speciaal voor de fietssport ontwikkelde fietsen zoals mountainbikes of wielrenfietsen, beschikken niet altijd over een juiste veiligheidsuitrusting. Voor wie er al in het bezit is van een fiets, zorg ervoor dat deze ook na langere tijd nog voldoet aan de veiligheidseisen. Een overzicht van de voorgeschreven en aanbevolen uitrusting voor fietsen en de belangrijkste punten voor de regelmatige veiligheidscheck vind je in onze praktische checklist.

Dit is een verkeersveilig fiets

In België wordt door de fietsersbond besloten, aan welke eisen een verkeersveilige fiets moet voldoen. Zodat je veilig aan het verkeer kan deelnemen, zal je fiets over de volgende veiligheidsuitrusting moeten beschikken:

• Twee onafhankelijk van elkaar functionerende remmen of een terugtraprem

• Een goed werkende fietsbel, die luid genoeg is

• Een wit of geel voorlicht

• Rood achterlicht

  • Achterlichten kunnen ook in het spatbord of de bagagedrager geïntegreerd zijn

  • Twee gele spaakreflectoren per velg, als alternatief kunnen ook witte, reflecterende velglinten aan de fietsenbanden of de spaken aangebracht zijn

• Goed bevestigde fietspedalen met voldoende grip en per pedaal twee (amber)gele pedaalreflectoren

• Fietsverlichting met accu of batterijen (of een combinatie met een dynamo) zijn ook betrouwbaar.

Verkeersveilige fiets – Fietsremmen

In het verkeer zijn goed functionerende remmen van levensbelang, zodat je niet alleen je eigen veiligheid maar ook die van andere verkeersdeelnemers kunt garanderen. Remmen zijn nodig om je fiets op tijd tot stilstand te kunnen brengen, en zodat je in een noodgeval verkeershindernissen kunt ontwijken. Elke fiets zou over twee onafhankelijk van elkaar functionerende remmen moeten beschikken, dit kunnen verschillende soorten zijn: een trommelrem, v-brake remsysteem, hydraulische remmen of een terugtraprem systeem. Onafhankelijk van elkaar functionerende remmen betekent ook wel, dat zowel aan het voor- en achterwiel een rem aanwezig is en goed functioneert.

De meeste fietsremmen worden via een remgreep die aan het stuur bevestigd is bediend. Daarbij gaat het vaak om hydraulische velgremmen. Bij wielrenfietsen worden daarentegen toch vaak remschijven gebruikt, het voordeel van schijfremmen is dat deze onder alle type weersomstandigheden een gelijkmatige remkracht bieden.

Terugtrapremmen worden vaak alleen bij de eenvoudige stadsfietsen gebruikt. Deze bieden tegenover andere remsystemen een slechtere remkracht, ook remmen deze in een noodgeval een stuk langzamer.

Fietsen moeten over een energiebron beschikken, die de voor- en achterlicht van elektriciteit en licht voorzien. Daarvoor zijn een naafdynamo, wieldynamo, batterijen en bijvoorbeeld een accu geschikt.

Regels wat betreft vaste fietsverlichting: wit of geel licht voor; rood licht achter; de lampen moeten recht vooruit of recht achteruit schijnen; de lampen mogen knipperen. Heeft uw fiets 2 voorwielen? Dan moet u aan de voorkant 2 witte of gele lampen hebben; 1 links en 1 rechts van het midden van de fiets. Ze moeten allebei even ver van het midden af staan (symmetrisch). Verder gelden dezelfde regels als voor een gewone fiets.

Regels voor losse lampjes op een fiets: wit of geel licht voor; rood licht achter; de lampjes moeten recht vooruit of recht achteruit schijnen; de lampjes moeten goed zichtbaar zijn. Er mag dus niets voor of overheen hangen; de lampjes mogen knipperen; je mag de losse lampjes vastmaken aan je kleding of op je tas; je mag de lampjes alleen vastmaken op het bovenlichaam. Je mag dus geen lampjes op je hoofd, armen of benen vastmaken.

Voor de fietsverlichting zijn de volgende hoogtes, wat betreft de bevestiging van de fietsverlichting aan je fiets te hanteren:

• Voorlicht: 40 tot 120 cm

• Achterlicht: 40 tot 120 cm

• Achterlicht reflector en overige reflectoren: 25 tot 120 cm

Regels voor reflectie op een fiets: een fiets op 2 wielen moet de volgende reflectie hebben: een rode reflector op de achterkant van de fiets. Witte of gele reflectoren op de wielen (velgen) of fietsenbanden; oranje reflectoren op de trappers. 2 oranje reflectoren tussen de spaken van de wielen. Heeft je fiets 2 achterwielen? Dan moet je aan de voorkant een extra witte reflector hebben. Verder gelden dezelfde regels als voor een gewone fiets. Daarnaast heb je keuze uit spaakreflectoren en/of reflecterende witte velglinten, die op de band of velg worden aangebracht.

Eisen voor een veilige fiets

Voor veilig fietsen is het noodzakelijk, dat je een fiets hebt die past bij jouw lichaamsbouw: Voordat je je eerste tocht met je fiets maakt, moet je op de volgende aspecten letten:De versnellingen en remmen moeten binnen handbereik en gemakkelijk te bedienen zijn. Als je het stuur vastgrijpt, moeten je armen licht gebogen zijn. De remgrepen moeten zo worden afgesteld dat de uiteinden van de hendels van opzij gezien in lijn liggen met de onderarmen. De hendel moet gemakkelijk vast te pakken zijn met je wijs- en middelvinger.

Aanvullende uitrusting voor een verkeersveilige fiets

Naast de voorgeschreven en absoluut noodzakelijke fietsuitrusting zijn er nog andere accessoires die worden aanbevolen voor een comfortabele en veilige fiets. Daartoe behoren:

• Een kettingbeschermer verhindert dat kleding in de fietsketting verstrikt kan raken. Zo kan een mogelijke val worden voorkomen. Een kettingbeschermer is verkrijgbaar in de vorm van een kettingkast of een kettingscherm.

• Om tassen, rugzakken of andere bagage te transporteren, kun je het beste een bagagedrager monteren en gebruiken. Voor kleinere bagagestukken is ook een stuurtas erg praktisch. Hang je bijvoorbeeld plastic tassen aan je stuur, breng je je complete fiets uit balans. Bij een spontane remactie of ontwijkmanoeuvre kan dit sneller leiden tot ongelukken.

• Spatborden beschermen je tegen vuil en modder, deze voorkomen bij een modderige of natte ondergrond dat je benen vies worden.

• Versnellingen maken het fietsen tegen de wind in een stuk makkelijker. Je kunt hierdoor bij tegenwind eenvoudig terugschakelen. Als je geen versnellingen hebt, fietst het een stuk moeilijker en kan het eventueel voorkomen dat je niet verder kunt komen of omvalt.

• Tot slot is diefstalbeveiliging ook onderdeel van de veiligheidsuitrusting van je fiets. Deze fietsaccessoires beschermen je niet tegen verwondingen, maar ze beschermen je wel tegen materiële schade.

Voor je eigen veiligheid is een passende ook belangrijk. De helm moet een goed pasformaat hebben en volgens de aangegeven veiligheidsvoorschriften gedragen worden: de helm moet recht op het hoofd en niet te diep in de nek worden opgezet. De oren zullen zich in de driehoek moeten bevinden, die door de riempjes van de helm gevormd wordt. Een geschikte helm is te herkennen aan het feit dat hij niet van het hoofd glijdt met een losse kinband. De kinband moet zo worden aangetrokken dat er nog twee vingers tussen het bandje en de hals passen. Op deze manier zit de helm goed vast zonder de luchtwegen af te snijden.

Velen (met name volwassenen) kiezen ervoor om geen helm te dragen. Experten gaan er echter van uit, dat de meeste hoofd verwondingen door een fietshelm voorkomen kunnen worden, of in ieder geval sterk verminderd.

Zo voorkom je fietsdiefstal

Diefstalbeveiliging behoort in zekere zin ook tot de veiligheidsuitrusting van je fiets. Deze fietsaccessoire beschermt je niet tegen letsel, maar wel tegen aanzienlijke materiële schade. Om te voorkomen dat je fiets makkelijk gestolen wordt, kun je op deze punten letten:

• Vergrendel je fiets op het frame, voor- en achterwiel aan stevig verankerde objecten, bijvoorbeeld fietsenrekken. Gebruik een veilig fietsslot.

• Zet je fiets niet op eenzame of slecht zichtbare plaatsen.

• Ook thuis is het aan te raden om je fiets op slot te doen in de kelder of in afsluitbare fietsboxen te stallen.

• Verzamel de essentiële feiten zoals framenummer, merk en bijzonderheden in een fietspas.

• Geef je fiets een individuele touch. Fietsdieven zullen het moeilijker hebben om je fiets te verkopen als het opvallende kenmerken heeft.

• Remmen: Controleer het profiel van de remblokjes en vervang deze indien nodig. De slijtage grens ligt meestal bij 1 tot 2 millimeter.Vaak zijn de remblokjes van je fiets met streepjes voorzien, die aangeven wanneer de remblokjes vervangen moeten worden.

• Fietsbanden: Controleer de bandendruk, pomp deze indien nodig op tot de gewenste luchtdruk. Op de zijkant van de band vind je informatie over de benodigde luchtdruk. De precieze luchtdruk hangt verder van verschillende factoren af zoals de breedte van je banden en je gewicht.

• Fietsverlichting: Wees zeker dat de fietsverlichting functioneert. In geval van een defect zul je op zoek moeten gaan naar de oorzaak. Controleer allereerst de gloeilampen, kabels en stekkers of andere aansluitingsverbindingen. Controleer ook of de batterijen, of de accu eventueel opgeladen moeten worden. Let op dat alle reflecterende fietsonderdelen goed zichtbaar zijn, verwijder indien nodig het vuil.

• Schroeven en bouten: Controleer alle schroeven en bouten, draai de loszittende weer hand vast.

• Versnellingen: Alle versnellingen moeten probleemloos geschakeld kunnen worden. Als de ketting schuurt of eraf springt, moet in de meeste gevallen de kettingspanning strakker worden gezet of moet de ketting worden gereinigd.

• Bewegende fietsonderdelen: Reinig alle bewegende onderdelen van je fiets (remmen, ketting, versnellingssysteem, pedalen). Aansluitend moet je de bewegende fietsonderdelen ook nog insmeren met een daarvoor bestemde fietsolie, zodat je de fietsonderdelen goed beschermt tegen roest en vuil.

Een gedetailleerd overzicht van de belangrijkste punten van een veiligheidscheck vind je onze pdf-checklist.

Op deze manier kun je gemakkelijk elk apart onderdeel van je fiets goed controleren en daarbij eventuele reparaties meteen uitvoeren. Een grondige en nauwkeurige inspectie van je fiets kan ook bij fietsenwinkels en fietsenhandelaars worden gedaan. Mocht je hiervoor geen tijd en/of genoeg technische kennis hebben, zij zijn experts op dit gebied en kunnen eventuele reparaties ook meteen uitvoeren.

Conclusie – Dit is er nodig voor een verkeersveilige fiets

Zodat jij en je fiets veilig in het verkeer kunnen rijden, moet de fiets voldoen aan de veiligheidseisen. Tot een verkeersveilige fiets behoren een werkende fietsbel, functionerende remmen, fietsverlichting en talrijke reflecterende elementen. Let er bij de aankoop van een fiets op dat de fiets voldoet aan de veiligheidsstandaarden. Als je fiets langere tijd niet gebruikt wordt, zul je alle bewegende fietsonderdelen en schroeven moeten controleren op slijtage en/of defecten. Hiermee kun je veilig en wel de weg op, zodat het risico op ongelukken een stuk kleiner is.

______________________________________________

Bronnen en meer informatie

https://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=11079

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://www.belgium.be/nl/mobiliteit/fietsers_en_voetgangers/fietsers/plichten

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://www.fietsersbond.be/fietsverlichting

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://www.re-cycle.be/single-post/2016/06/20/Wat-is-het-verschil-tussen-Vbrakes-rollerbrakes-en-schijfremmen

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://www.fietsersbond.be/fietsverlichting

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://www.fietsersbond.be/fietsverlichting

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/verkeersveiligheid/veilig-fietsen

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://www.fietsersbond.be/fietshelm

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://blog.vaneycksport.com/nl/hoe-moet-je-remblokjes-vervangen/n

(geraadpleegd op 20-03-2023)

http://www.sport.be/cycling/nl/nieuws/article.html?Article_ID=796866

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://www.fietsersbond.be/fietsverlichting

(geraadpleegd op 20-03-2023)

https://www.bikecenter.be/nl/blog/post/kettingonderhoud

(geraadpleegd op 20-03-2023)

Bronnen van de afbeeldingen in chronologische volgorde in de tekst weergeven

Omslagfoto: iStock.com/zozzzzo

1e afbeelding in de tekst: iStock.com/dusanpetkovic

2e afbeelding in de tekst: iStock.com/Ekaterina79

3e afbeelding in de tekst: iStock.com/pixelfit

4e afbeelding in de tekst: iStock.com/Animaflora