Przykłady idei zero waste - czyli jak być bardziej eko w życiu codziennym

Statystyczny Polak produkuje 342 kg śmieci rocznie, czyli niemal kilogram odpadków dziennie. Mimo tego, że statystycznie jesteśmy poniżej średniej unijnej (500 kg), to jak się okazuje wcale nie mamy czym się chwalić. Odsetek śmieci poddawanych segregacji czy recyclingowi wciąż pozostaje bardzo niski. Dużym problemem jest także palenie śmieci w piecach i na prywatnych posesjach. Te czynniki przyczyniają się do postępującej degradacji środowiska naturalnego, której objawami są między innymi smog oraz – w dłuższej perspektywie – ocieplanie klimatu.

Coraz więcej osób jest takiego samego zdania: coś należy z tym zrobić. Mówią oni głośne „nie!“ przyspieszającej dewastacji przyrody. Stąd właśnie bierze się idea zero waste (po polsku zero śmieci), zbudowany wokół przekonania, że należy powstrzymywać się od dalszej produkcji śmieci w życiu codziennym. Do jego podstawowych filarów należą: unikanie, redukcja, ponowne wykorzystanie, recykling, kompostowanie – i to dokładnie w tej kolejności. Wielu blogerów i influencerów stara się motywować ludzi do podejmowania wyzwań w duchu zero waste – niektórzy przodownicy tego trendu chwalą się tym, że rocznie produkują tylko tyle śmieci, ile zmieści się w słoiku po ogórkach.

Coś, co początkowo wydaje się zupełnie niemożliwe, jest w rzeczywistości łatwiejsze niż myślimy. Zebraliśmy tutaj kilka przykładów zero waste z różnych dziedzin życia, które być może zainspirują cię do zmniejszenia produkcji śmieci we własnym gospodarstwie domowym.

Zero waste w łazience

Większość z nas zaczyna dzień od wizyty w łazience. Już w tym momencie możesz unikać tworzenia dodatkowych śmieci i wykonać krok w stronę życia wolnego od plastiku:

• Szczoteczki do zębów wykonane z plastiku lądują najczęściej po trzech miesiącach na śmietniku. Alternatywą dla nich może być bambusowa szczoteczka do zębów. Ten odnawialny surowiec rośnie szybko i znakomicie nadaje się na kompost. Część myjąca wykonana jest z bio plastiku lub z naturalnego włosia, tak więc każdy element szczoteczki jest przyjazny środowisku.

• Istnieją także alternatywy dla pasty do zębów, które pomagają zmniejszyć ilość produkowanych śmieci. W wielu drogeriach sprzedawane są tabletki do czyszczenia zębów. W procesie ich produkcji zużywane jest mniej plastiku i wody. Tabletki można spokojnie przechowywać w szklanym słoiczku.

• Wiadomym faktem jest istnienie mydeł do ciała w kostce, jednak mało kto wie, że istnieją też takie do włosów. Dodatkowo, kostka mydła świetnia sprawdzi się w podróży, wystarczy włożyć ją do małego metalowego pudełeczka.

• Kto szuka ten znajdzie: nici dentystyczne, maszynki do golenia i wiele innych produktów codziennego użytku ma swoje ekologiczne alternatywy. Wystarczy tylko chwilkę poszukać w Internecie. Warto jest także popytać wśród rodziny i znajomych, którzy mogą podpowiedzieć wiele ciekawych rozwiązań.

Zanim położymy się spać, czeka nas kolejna wizyta w łazience. Jeśli się malujemy, to trzeba jakoś pozbyć się makijażu. Warto poszukać alternatyw dla wacików i chusteczek do demakijażu. Ściereczki wielokrotnego użytku i zwykłe mydło wystarczą, by zmyć większość kosmetyków, a także pot z twarzy. A po wszystkim możesz po prostu wyprać je w pralce. Te kilka porad sprawi, że twoja łazienka stanie się bardziej zero waste!

Do przechowywania suchych produktów spożywczych znakomicie nadawać się będą słoiki do weków. Można także użyć w tym celu słoików po ogórkach konserwowych lub majonezie - po ich gruntownym umyciu i wysuszeniu. Ich największą zaletą jest to, że nie przepuszczają one powietrza, można je wielokrotnie użyć i mogą nam posłużyć całe lata (o ile się nie potłuką).

Także pijąc kawę i herbatę możemy postarać się by produkować mniej śmieci. Nie używajmy ekspresów kapsułkowych. Kapsułki po jednym użyciu lądują od razu w koszu – zwyczajne kawiarki stawiane na gazie lub maszyny robiące espresso są znacznie bardziej przyjazną środowisku opcją. Gdy kupujemy herbatę, wybierajmy tę pakowaną luzem, a nie w torebeczkach. Za pomocą zaparzaczy wielokrotnego użytku możemy cieszyć się smakiem pysznej herbaty bez zbędnych fusów.

Rurki do picia, folia spożywcza, serwetki i inne produkty jednorazowego użytku to artykuły, dla których bardzo łatwo znaleźć alternatywy. Rurki plastikowe można zastąpić szklanymi lub metalowymi, zamiast folii używać woskowijek, a papierowe serwetki zastąpić tymi materiałowymi. Na pewno przyjdzie ci do głowy jeszcze kilka pomysłów, by pozbyć się niepotrzebnych opakowań plastikowych z twojej kuchni albo jak zmienić je na bardziej przyjazne środowisku alternatywy.

Zero waste w kuchni wcale nie jest trudne, wystarczy kilka drobnych ulepszeń i już jesteśmy bardziej eko.

Zero plastiku w domu – jak pobyć się go z domu?

Także codzienne prace w gospodarstwie domowym wymagają od nas użycia całej serii plastikowych opakowań. Mydło w płynie, żel do prania, płyn do mycia naczyń – wszystkie z nich pakowane są w plastikowe pojemniki lub butelki. Także tych opakowań możemy uniknąć, jeśli niektóre artykuły chemii domowej zrobić samodzielnie – i jest to dziecinnie łatwe. Wystarczy tylko ocet, kwasek cytrynowy, soda oczyszczona, proszek do pieczenia i szare mydło – z tych składników można wykonać wiele środków czystości, do używania w domu. Internet aż roi się od pomysłów na przepisy chemii domowej DIY! Przechowywanie samodzielnie wykonanych środków czystości jest równie łatwe, wystarczą słoiki lub dobrze wypłukane butelki po tradycyjnej chemii domowej.

Dla tych, którzy nie mają zacięcia chemicznego wystarczą proste alternatywy – mydło w kostce, zamiast tego w płynie. Dobrze jest jeszcze zadbać podczas zakupów, by było zapakowane w papier i już pierwszy krok w stronę ochrony środowiska wykonany. Kupując środki do prania wybierzmy te tradycyjne – w proszku. Najczęściej mają one lepsze właściwości piorące, nie zawierają konserwantów i są pakowane w kartonowe pudełka.

Jak być bardziej eko w podróży?

Podróże sprzyjają szybkiemu gromadzeniu się śmieci. Każdy, kto zabiera ze sobą jedzenie do biura, na uniwersytet lub do szkoły może opracować kilka tricków, które pozwolą im uniknąć zbierania się śmieci.

Zero waste w podróży – podstawy

Istnieje wiele alternatyw dla folii aluminiowej i papieru śniadaniowego. Pojemniki wykonane ze szkła, metalu lub plastiku wolnego od BPA są łatwe do czyszczenia i można ich użyć wielokrotnie. Woskowijki są prawie tak samo elastyczne jak folia aluminiowa, a nie trzeba się ich pozbywać po jednym zastosowaniu. Dodatkowo są ekologiczne i neutralne dla naszego zdrowia. Jeśli nie jest ci obce obchodzenie się z igłą i nitką, możesz także wykorzystać naszą instrukcję i wykonać woskowijki DIY. Owoce, orzechy i inne przekąski dają się łatwo przechowywać w słoiczkach lub torebeczkach wielokrotnego użytku, tak by zawsze mieć je w biurze pod ręką. To pomoże uniknąć wycieczki do najbliższego sklepu po zapakowane w plastik słodycze, gdy najdzie nas ochota na coś słodkiego.

Kupując kawę w kawiarni zapytaj się, czy możesz przyjść z własnym kubkiem. Wiele z nich oferuje za to nawet niewielki rabat – w ten sposób zaoszczędzisz czasem kilka groszy! Woda dodawana do espresso powinna w najlepszym wypadku pochodzić z kranu. Polska kranówka jest zdatna do picia, a często nawet lepsza niż woda butelkowana. Inwestycja w metalowe, szklane lub plastikowe butelki wielokrotnego użytku będzie dobra nie tylko dla portfela, ale także pleców uwolnionych od dźwigania zgrzewek z wodą.

Idea zero waste nie kończy się tylko na unikaniu plastikowych opakowań. Dobrze jest także przemieszczać się głównie pieszo albo na rowerze. To korzystne nie tylko dla środowiska, ale także dla twojego zdrowia. Jeśli to nie możliwe, dobrze jest spróbować zorganizować system podwózek lub skorzystać z transportu publicznego jako najlepszej alternatywy. Większość firm transportowych oferuje bilety w formie elektronicznej, wybieranie ich zamiast papierowych to także znakomity sposób, by ograniczyć śmieci papierowe. Również instytucje kultury jak kina, teatry czy muzea mają już w większości system biletów online. Warto jednak przed każdą wizytą sprawdzić, czy biletu w formie elektronicznej nie musimy mimo wszystko wydrukować.

Jedzenie na wynos bez plastiku

Planujesz wyjść wieczorem do restauracji, ale wiesz, że porcje są bardzo duże? Weź od razu ze sobą pojemnik na resztki. Dzięki temu unikniesz pakowania pozostałości kolacji w styropianowe pudełka lub w folię aluminiową. Jeśli zapragniesz zjeść deser w lodziarni, to rozważ wzięcie lodów w wafelku, zamiast w kubeczku. Możesz także poprosić w restauracji o napoje bez słomek. Dla domu poszukaj kompletu rurek wykonanych ze stali lub metalu. Jedzenie plastikowymi sztućcami należy do wątpliwych przyjemności, dlatego też warto zainwestować we własny komplet podróżny, wykonany z drewna lub metalu. Nie zajmie on dużo miejsca, a jest bardziej ekologiczny od plastikowych alternatyw.

• Niezależnie od tego, czy kupujesz produkty spożywcze czy ubranie: zawsze sporządź listę zakupów! Dzięki temu będziesz wiedziała, czego dokładnie potrzebujesz, a także unikniesz niepotrzebnych wydatków.

• Noś przy sobie bawełniane torby wielokrotnego użytku. Ta ekologiczna alternatywa dla plastikowej torebki nie zajmuje wiele miejsca, a przy okazji zaoszczędzi ci kłopotu kupowania torebek przy kasie – to sama oszczędność!

• Jeśli tylko możesz, zrezygnuj z paragonu. W wielu sklepach będziesz pytana np. o to, czy potrzebujesz potwierdzenie wydruku z karty. Ten prosty krok pomoże ci zredukować ilość śmieci.

Kupowanie żywności luzem

• Owoce i warzywa możemy bez problemu kupować na rynku lub targu, bez zbędnych opakowań. Coraz więcej supermarketów także oferuje możliwość zakupów luzem.

• Do piekarni możesz zabierać jedną torbę bawełnianą specjalnie przeznaczoną na chleb i bułki.

• Warto zapytać także, czy dany sklep umożliwia zapakowanie sera i wędlin w przyniesiony przez nas pojemnik.

Wiele sklepów wielkopowierzchniowych sprzedaje produkty na wagę – bez opakowań. Są to najczęściej makarony, płatki śniadaniowe, orzechy, ale widuje się także mrożone warzywa, frytki czy nawet różne rodzaje pierogów. Wystarczy wtedy zapakować je do przyniesionego pojemnika. To bardzo dobry sposób na to, by uniknąć śmieci, a także na kupowanie tego, czego naprawdę potrzebujemy.

Ciekawą nowością jest także aplikacja Too Good To Go, która zyskuje coraz większą popularność. Restauracje, piekarnie i sklepy mogą oferować tam paczki z żywnością, która inaczej by się zmarnowała. Każda z paczek niespodzianek ma ustaloną cenę oraz czas odbioru. Warto jest więc przeglądać od czasu do czasu tę aplikację i łowić nadarzające się okazje.

Zakupy w duchu zero waste – dodatkowe porady

Ubrania, a także sprzęty gospodarstwa domowego powinny służyć nam przez długi czas. Dlatego też w tym miejscu warto jest zainwestować w jakość, a przede wszystkim być gotowym naprawiać zepsute rzeczy, zamiast kupowania nowych. Wcale nie trzeba posiadać wszystkich sprzętów na własność – wiertarka czy kosiarka, to przedmioty które możemy dzielić z sąsiadami lub pożyczyć od znajomych. Nienoszone już ubrania możesz oddać potrzebującym albo sięgnąć po maszynę do szycia i podarować im nowe życie. Upcycling jest trendy!

Kupując nowe rzeczy zwracaj uwagę na ich jakość i ponadczasowy wygląd. Dzięki temu nowy t-shirt założysz także w następnym sezonie.

Podsumowanie – jak być bardziej eko

Idea zero waste może wydawać się na początku bardzo trudna. W rzeczywistości jednak nie ma złych rozwiązań, jeśli tylko staramy się ograniczyć ilość produkowanych śmieci. Oczywiste jest to, że nie każdy może dojeżdżać do pracy na rowerze lub przerabiać własnoręcznie ubrania. Jednak nawet najmniejsze kroczki wykonane w tym kierunku przynoszą duże efekty dla środowiska, a także pomagają oszczędzać pieniądze. Używając podczas zakupów bawełnianych toreb nie wydajemy na reklamówki, a inwestycja w butelki wielokrotnego użytku zaowocuje w postaci oszczędności na kupnie wody butelkowanej. Nie powinniśmy być dla siebie zbyt surowi, przecież nie da zmienić się całego życia w jeden dzień. Każde unikanie śmiecenia jest istotne, a małymi kroczkami i uważnym obchodzeniem się z plastikowymi opakowaniami dojdziemy w końcu do upragnionego celu.

______________________________________________

Żródła:

https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/recykling-odpady-komunalne-gus-10896.html
(dostęp 25.04.2022)

https://obserwatorgospodarczy.pl/gospodarka/21-europa/786-kto-generuje-najwiecej-odpadow-a-kto-najmniej
(dostęp 25.04.2022)

https://forsal.pl/artykuly/1434880,przecietny-polak-produkuje-rocznie-54-kg-odpadow-spozywczych.html
(dostęp 25.04.2022)

Źródła zdjęć:

iStock.com/Ekaterina Morozova

iStock.com/Nomad

iStock.com/Nomad

iStock.com/Ekaterina Morozova

iStock.com/GrapeImages