Rośliny miododajne dla pszczół i innych zapylaczy – trzmiel spija nektar z kwiatów lawendy.

Ogród przyjazny pszczołom i innym owadom zapylającym

Nad każdą kwietną łąką rozbrzmiewa nieustająca symfonia. Brzęczenie owadów zdradza, że mimo względnego spokoju, roślinny świat aż tętni życiem. Pszczoły, motyle, chrząszcze i inni mieszkańcy kolorowych rabatek uwijają się w rytmie codziennych obowiązków. A nie należą one do błahych! To owady odpowiedzialne są przecież za zadanie, bez którego żaden ogród nie mógłby istnieć: zapylanie roślin. Stąd, jeśli marzysz o obfitych plonach, zadbaj o to, by jak najwięcej skrzydlatych gości poczuło się u ciebie jak w domu. W artykule podpowiadamy, co zrobić, by zwabić na swoje grządki pożyteczne owady, zaoferować im optymalne warunki życia oraz zachować przy tym korzystną bioróżnorodność. Stosując poniższych kilka prostych kroków, bez trudu stworzysz bardziej ekologiczny ogród przyjazny pszczołom i innym zapylaczom.

Owady zapylające kwiaty – dwa motyle z gatunku dostojka malinowiec na kwiatach krwawnika.

W tekście

Ogród przyciągający owady – krok po kroku
O czym jeszcze warto pamiętać zakładając ogród dla pszczół?

Ogród przyciągający owady zapylające kwiaty – planowanie krok po kroku

Każdy skrawek zieleni może stać się schronieniem dla pożytecznych owadów. Ekologiczny ogród przybiera zatem bardzo różne formy – od rekreacyjnej działki na przedmieściach, przez przydomowy warzywnik po miejską grządkę przed blokiem lub na balkonie. Masz dryg do roślin i zarazem chcesz dołożyć od siebie cegiełkę do zachowania bioróżnorodności w przyrodzie? Stwórz swoją zieloną oazę z uwzględnieniem kilku prostych porad, a pszczoły, motyle i inne zapylacze wspaniale ci się odwdzięczą.

Krok 1: Czym wyróżnia się ogród przyjazny owadom zapylającym?

Aby zwabić do siebie pożytecznych mieszkańców, ogród musi zapewnić im wszystko, czego potrzebują do życia. Odpowiednie rośliny, drzewa i krzewy o nektarodajnych i pyłkodajnych kwiatostanach działają na większość owadów zapylających jak magnes. Jednak nie samym nektarem żyje pszczoła, a diabeł tkwi w szczegółach. Dlatego już podczas projektowania swoich grządek, zwróć uwagę na następujące kwestie:

Źródło wody: pożyteczne owady w ogrodzie oprócz pożywienia potrzebują też stałego dostępu do wody. Oczko wodne, ulokowane w strategicznym miejscu, przyczyni się do wzrostu bioróżnorodności na działce, przyciągając np. ważki. Jednak większość owadów nie potrafi pić bezpośrednio z otwartych zbiorników. Dlatego wyjdź im naprzeciw i przygotuj proste poidełko dla pszczół i innych zapylaczy: wysyp płaski spodek warstwą piasku i żwirku, a następnie polej go wodą. Zraszaj kamyczki za każdym razem, gdy podlewasz rośliny. Możesz też wykorzystać głębsze naczynie i napełnić je nasiąkliwymi materiałami naturalnymi unoszącymi się na wodzie – np. keramzytem lub węglem drzewnym.
Schronienie: owady potrzebują spokojnego, cichego i suchego miejsca, gdzie mogą się w razie potrzeby schować, a także w odpowiednim czasie rozpocząć zimową hibernację. Zastanów się, czy w twoim ogrodzie znajduje się taki azyl. Może nim być specjalny domek lub hotel dla pszczół, ale wiele z twoich skrzydlatych gości zadowoli się również stertą suchego drewna, porowatym murkiem z cegły, albo ścianą z piaskowca.
Warunki do rozmnażania: wiele insektów ma konkretne wymagania co do środowiska prokreacji. Przykładowo, niewielkie połacie piasku między rabatkami mogą umożliwić niektórym gatunkom złożenie jajeczek.
Ogród bez chemii: jeśli chcesz, by twój ogród stał się rajem dla owadów, wyrzuć do kosza trujące pestycydy i sztuczne nawozy. Zamiast tego, wyrywaj chwasty ręcznie i korzystaj z biologicznych środków ochrony roślin.

__________

Pamiętaj, że...

Owady mają swoje ulubione kwiaty. Pszczoły kochają przede wszystkim wierzbowe bazie, rozkwitłe pąki drzew owocowych, a także lawendę i tymianek. Z kolei motyle chmarami oblegają rabatki z budlejami i floksami, a trzmiele najchętniej spijają nektar z naparstnic, łubinów i polnych maków. Wśród roślin cieszących się powodzeniem u prawie wszystkich owadów znajdują się przegorzany i kłosowce.

__________

Krok 2: Rośliny dla pszczół i innych pożytecznych owadów - co rośnie w twoim ogrodzie?

Zanim zdecydujesz się na radykalne zmiany, zrób szybki przegląd gatunków, które już tworzą twoje grządki. Może się okazać, że jest wśród nich więcej miododajnych roślin i krzewów dla pszczół, niż mogłoby się wydawać. W tym przypadku, wystarczy, że uzupełnisz florę swojego ogrodu o kilka starannie dobranych okazów.

Wybierając nowe rośliny miej na uwadze to, ile światła potrzebują poszczególne gatunki. Przeanalizuj, na które klomby pada najwięcej promieni słonecznych, a które pozostają w cieniu. Następnie zapoznaj się z wymaganiami sadzonek, które wpadły ci w oko. W ten sposób zapewnisz im optymalne warunki wzrostu i kwitnienia, a tym samym zatroszczysz się o nektar dla swoich skrzydlatych gości.

Krok 3: Rośliny miododajne – plan prac ogrodniczych

Masz już za sobą analizę owadzich potrzeb i przegląd flory na twoich rabatkach? Czas przejść do trzeciego, kluczowego kroku: uzupełnienia ogrodu o nowe rośliny przyjazne pszczołom i innym zapylaczom. To rozłożone w czasie zadanie wymaga pewnego zacięcia logistycznego. Podczas planowania, z pomocą przyjdą ci następujące wskazówki:

Prawdziwym rajem dla insektów są łąki kwietne. Obfitość nektaru przyciąga różne gatunki owadów, które następnie współtworzą naturalny mikrowszechświat. Dostosuj rabatkę do swoich potrzeb, obsadzając ją jedno- lub wielorocznymi roślinami. Te pierwsze umożliwiają częstsze zmiany kwiatowych kompozycji, drugie są z kolei łatwiejsze w utrzymaniu. Jeśli nie chcesz przekształcać całego trawnika w łąkę, wydziel na nim osobną małą parcelę, np. skrajny pas ziemi. Owady i tak będą ci wdzięczne.
Drzewka i krzewy owocowe są dla zapylaczy jak restauracje ze szwedzkim stołem. Wiosną pszczoły pracowicie uwijają się wśród ukwieconych gałęzi, dbając o to, by pod koniec lata uginały się od owoców.
Jeśli tylko masz taką możliwość, koniecznie załóż przydomowy zielnik. Powinny się w nim znaleźć: lawenda, szałwia, tymianek, mięta, kolendra, oregano, majeranek, szczypiorek i koperek. Wszystkie wspomniane rośliny jak magnes przyciągają pożyteczne owady, a do tego kilka ich świeżych listków potrafi zamienić każdą potrawę w wykwintne danie!
Planując klomb z wieloletnimi bylinami, zadbaj o to, by znalazło się wśród nich kilka roślin miododajnych. Po pewnym czasie pszczoły staną się jego stałymi bywalcami.
Ważnym sprzymierzeńcem owadów w ogrodzie jest różnorodność gatunków. Im większe bogactwo kolorów oraz form kwiatostanów zaoferujesz owadom, tym częściej będą odwiedzać twoje grządki. Liczy się tu nie tylko ilość rodzajów roślin, ale również zachowanie odpowiednich proporcji pomiędzy bylinami, krzewami i drzewami.
Jeśli chcesz posadzić na zagonach kilka okazów tego samego gatunku, ulokuj je obok siebie. Dzięki temu pszczoła będzie mogła zebrać jednorazowo więcej nektaru, nie marnując zbędnej energii na pokonywanie odległości między kwiatami.
Zadbaj o to, by twój ogród miał coś do zaoferowania owadom niezależnie od pory roku. Podczas planowania grządek korzystaj z kalendarzy kwitnienia i dobieraj rośliny tak, by zawsze część z nich była pokryta kwiatami.

__________

Czy wiesz, że...

Efektem ubocznym procesu hodowli niektórych roślin jest zmniejszenie lub zanik pręcików. Mimo pięknych kwiatów, nie wytwarzają one więc pyłku, przez co nie są atrakcyjne dla owadów zapylających. Co ciekawe, również niektóre rośliny obce dla naszego klimatu, takie jak: forsycje, laurowiśnie, tuje oraz pelargonie nie przyciągają rodzimych pszczół, motyli i chrząszczy.

__________

Zimowanie, kompostownik i nie tylko – o czym jeszcze warto pamiętać zakładając ogród dla pszczół?

Wśród zapylaczy, pszczoły nie mają sobie równych. Mimo ogromnych zasług dla roślinnego świata i produkcji żywności, ich populacja co roku się zmniejsza. Następuje to głównie wskutek szerzenia się monokultur uprawowych i stosowania pestycydów. Tym większą wagę ma każde najmniejsze choćby działanie na rzecz ich ochrony. Zacznij od swojego skrawka zieleni, tworząc w nim przyjazną oazę pełną miododajnych roślin i wolną od szkodliwej chemii. Zakładając ogród przyjazny pszczołom, zwróć też uwagę na następujące kwestie:

Zanim obsadzisz zagony specjalnymi roślinami dla pszczół, zrób mały rekonesans i zaobserwuj, jakie zapylacze najczęściej odwiedzają twój ogród. W Polsce występuje ponad 450 gatunków dzikich pszczół, a część z nich specjalizuje się w zbieraniu pyłku lub nektaru z kwiatów konkretnych bylin, ziół czy krzewów. Nie wiesz, jak rozróżnić brzęczkę od lepiarki? Bez obaw, z pomocą przyjdzie ci internet. Prawdziwą kopalnię wiedzy znajdziesz między innymi na stronie: https://dzicyzapylacze.pl/gatunki-pszczol-w-polsce/
Jesienią podetnij nieco krzewy malin, jeżyn i róż. Niektóre pszczoły zaszywają się na zimę w wydrążonych kikutach gałęzi. Jeśli nie masz na działce odpowiednich roślin, za alternatywne schronienie może posłużyć owadom wspomniany już hotel dla pszczół.
Pewne gatunki, takie jak trzmiel ziemny i pszczolinka gniazdują w glebie. Dla ich dobra do minimum ogranicz spulchnianie ziemi haczką.

Ogród dla pszczół – owadzi hotel oferuje schronienie dla bzyczących gości.

Do użyźniania gleby stosuj nawozy zielone, czyli obsiewanie poletka roślinami podnoszącymi żyzność gleby. Znajdziesz wśród nich wielu naturalnych sprzymierzeńców pszczół, np.: facelię, kaszę gryczaną, nagietka, aksamitkę i słonecznik. Ich systemy korzeniowe rozluźniają i odżywiają glebę, częściowo zastępując jej manualne przekopywanie i nawożenie.
Staraj się podlewać rośliny rano lub wieczorem, by nie odstraszać zapylaczy, uwijających się przy otwierających się do słońca kwiatach.
Nie koś trawy częściej niż dwa lub trzy razy na sezon. Pozorne chwasty, takie jak mniszek lekarski, potrafią przyciągnąć mnóstwo pożytecznych owadów.
Zrezygnuj z lamp solarnych w ogrodzie. Chociaż z reguły są one przyjazne środowisku, to niestety mogą zaburzać naturalny biorytm wielu zwierząt. Ich światło przyciąga nocą owady, które krążą wokół lamp tak długo, aż umierają z wyczerpania.
Załóż przydomowy kompostownik. Organiczne resztki wykorzystasz do użyźnienia gleby, a przy okazji stworzysz idealne środowiska życia dla wielu gatunków skoczogonków, chruszczycowatych i trzmieli.

__________

Nie zapomnij...

Wszystkie powyższe wskazówki świetnie sprawdzą się również w miejskich warunkach. Wybierając kwiaty na balkon dla pszczół rozważ nektarodajne klasyki: dzwonki, lantany, nasturcje, scewole, lwie paszcze, stokrotki, a także małe słoneczniki.

__________

Podsumowanie: jeśli ty zadbasz o owady w ogrodzie, one zadbają o twoje plony

Założenie ekologicznego ogrodu, przyciągającego pożyteczne owady, wcale nie jest tak trudne, jak mogłoby się wydawać. Jego sekret tkwi przede wszystkim w doborze odpowiednich roślin dla pszczół oraz innych zapylaczy. Najlepiej sprawdzą się miododajne byliny, drzewa i krzewy owocowe. Koniecznie pamiętaj też, by zapewnić swoim skrzydlatym gościom ciche i suche miejsca, w których mogą się schronić i przezimować. Owady zapylające uwielbiają ogrody, do których wkrada się odrobina kontrolowanego chaosu. Rzadziej koszona połać trawnika przemieni się w bzyczącą i buczącą łąkę, a sterta suchych gałęzi we wspaniały hotel dla pszczół. Od czasu do czasu podaruj sobie więc odrobinę lenistwa bez wyrzutów sumienia, a natura tylko na tym skorzysta!

Odkryj więcej artykułów: