Media w życiu dziecka – jak wspólnie korzystać z cyfrowych środków masowego przekazu?

Media cyfrowe stały się integralną częścią naszej codzienności. Jest to szczególnie widoczne w życiu rodzinnym, dlatego tak ważne jest kształtowanie świadomego i odpowiedzialnego korzystania ze środków masowego przekazu. Pozwól dziecku odkryć świat mediów w formie zabawy, bowiem to najprzyjemniejsza forma rozwijania kompetencji cyfrowych. To także niebywała okazja, by poprzez wspólne doświadczanie dobrodziejstw rewolucji cyfrowej czerpać radość i wzmacniać więzi rodzinne! Odkryj z nami korzyści, jakie niesie za sobą wspólne korzystanie z mediów elektronicznych i Internetu. Przy okazji zobaczysz, że nauka może być podstawą świetnej zabawy, a czas spędzony w ten sposób z rodziną to czysta przyjemność!

By ułatwić zapamiętanie najważniejszych informacji, zebraliśmy dla ciebie najistotniejsze zagadnienia i wskazówki w formie praktycznego PDF-a. Dzięki niemu świadome korzystanie z mediów stanie się dziecinnie proste!

Jak dzieci odbierają media: kompetencje cyfrowe naszych podopiecznych

Maluchy w wieku przedszkolnym i szkolnym postrzegają świat inaczej niż my, dorośli. Ich zdolność skupienia uwagi i umiejętność rozumienia związków przyczynowo-skutkowych nie są na tym etapie jeszcze w pełni rozwinięte. Dlatego informacje pochodzące z mediów elektronicznych docierają do nich w sposób „nieprzefiltrowany”. Dopiero powyżej 7. roku życia w umyśle dziecka tworzą się struktury poznawcze, dzięki którym zaczyna ono dostrzegać różne związki i zależności. Co więcej, z upływem czasu twój maluch potrafi właściwie uporządkować zebrane doświadczenia. Aby jednak było to możliwe, musi on poznawać otaczający go świat wszystkimi zmysłami. Dlategodopilnuj, by twoja pociecha rozpoczęła swoją medialną przygodę we właściwym momencie – dzięki temu dziecko zachowa równowagę pomiędzy światem wirtualnym a rzeczywistością. Pamiętaj: w pierwszych latach życia nowoczesne media wywołują zwykle rozdrażnienie i nadpobudliwość. Co więcej, migotanie świateł i donośny dźwięk pochłaniają całą uwagę malców, utrudniając właściwy odbiór komunikatu.

Dlatego tak ważne jest, by rodzice mieli tego pełną świadomość i stopniowo wprowadzali swoje pociechy w świat mediów cyfrowych. Najlepiej sprawdzą się tu wszelkie formy rozrywki, dostosowane do wieku malucha i – co najważniejsze – wywołujące uśmiechy na twarzach wszystkich członków rodziny! Bądź co bądź, kontakt z mediami wydaje się dziś nieunikniony, dlatego świeć przykładem i korzystaj z urządzeń elektronicznych z głową!

Wraz z wiekiem maluch rozwija swoją zdolność skupienia uwagi i wykazuje coraz większe zainteresowanie programami telewizyjnymi. Co więcej, dzieci w wieku szkolnym potrafią już z reguły skupić się na filmie pełnometrażowym i entuzjastycznie reagują na programy popularnonaukowe. Z czasem dostrzegają też różnicę między filmem a klipem promocyjnym i stają się podatne na przekaz reklamowy. Dlatego pamiętaj, by dużo wcześniej wyjaśnić dziecku, na czym polega właściwy stosunek do reklam – dzięki temu możesz mieć pewność, że twoja pociecha nie wpadnie w sidła konsumpcjonizmu.

Media w życiu w rodziny – jak wspólnie korzystać z mediów elektronicznych?

Rzecz jasna dziecko rozwija swoje kompetencje cyfrowe poprzez kontakt z różnymi nośnikami informacji. Dlatego wspieraj swoją pociechę i pozwól jej poznać i zrozumieć świat mediów poprzez zabawę!

Jednak, jak mówi przysłowie: „Co za dużo, to niezdrowo”. Pamiętaj, by czas wolny dziecka wypełniać również innymi formami rozrywki. Bo to właśnie rzeczywistość pełna bodźców pozwoli dziecku zaspokoić niespożyte pokłady energii i jego niestrudzoną ciekawość intelektualną. Dlatego wspieraj rozwój zainteresowań szkraba i doskonal jego zdolności we wszystkich możliwych obszarach, takich jak: muzyka, taniec, zajęcia z plastyki czy sport. Ponadto dopilnuj, by dziecko miało regularny kontakt z rówieśnikami, np. podczas wspólnych gier i zabaw.

W naszym poradniku dostarczamy garści wskazówek, jakie media idealnie sprawdzą się na poszczególnych etapach rozwoju malucha. Ponadto odpowiadamy na pytanie, co zrobić, by konsumpcja mediów była z jednej strony sensowna i korzystna, a z drugiej sprawiała frajdę i rozwijała kreatywność malca. Świat nowoczesnych mediów nie tylko dostarczy wam rozrywki, lecz przede wszystkim przyczyni się do rozwoju kompetencji cyfrowych u pociechy.

Czytanki, kolorowanki i obrazki – rozwój kompetencji cyfrowych u dzieci w wieku od 0 do 2 lat

Dzieci do 2-go roku życia powinny unikać kontaktu z urządzeniami ekranowymi, takimi jak: telewizor, laptop czy smartfon. A wynika to z faktu, że na tym etapie maluchy nie rozumieją jeszcze bodźcówakustycznych i wizualnych. Niemniej jednak reagują one na nie i potrafią rozpoznać, na czym koncentruje się uwaga rodziców. I co najważniejsze: komunikują się poprzez kontakt wzrokowy, który wzmacnia ich więź z rodzicami i buduje wzajemne zaufanie. Dlatego, jeśli rodzice są skoncentrowani wyłącznie na smartfonie, telewizji lub innych urządzeniach cyfrowych, kontakt wzrokowy może zostać zaburzony.

Od 6-go miesiąca życia książka obrazkowa stanowi najważniejsze medium w życiu malucha. W książce obrazkowej odzwierciedlony jest bowiem cały świat wraz z jego układami, strukturami i relacjami, dlatego czytaj dziecku i wyjaśniaj obrazki już od pierwszych dni jego życia! Motywuj szkraba, by samodzielnie próbował opisać, co widzi na ilustracjach – nawet, jeśli początkowo są to tylko pojedyncze słowa – i zachęcaj, by wskazywał opisywane przedmioty. W ten sposób spędzisz z pociechą mnóstwo czasu, przyspieszysz trudny i skomplikowany proces, jakim jest rozwój mowy, a także pomożesz dziecku postawić swoje pierwsze kroki we współczesnym świecie mediów.

Zachęcaj dziecko, by podczas czytania aktywnie przysłuchiwało się czytanej opowieści. Porozmawiaj z maluchem o przedstawionych w niej motywach, poproś, by w kilku słowach opisało ilustracje, a na koniec spróbujcie przewidzieć koniec historyjki. Komunikacja to klucz do sukcesu – tylko tak dziecko będzie mogło przetwarzać informacje i wyciągać z nich wnioski. A pytając szkraba o szczegóły ilustracji, dostarczasz mu dodatkowych bodźców wzrokowych i wspierasz jego rozwój językowy, a także rozwój kreatywności i kompetencji cyfrowych.

Jednak apetyt rośnie w miarę jedzenia. Wraz z wiekiem dziecko pragnie doświadczać nowych rzeczy, dlatego do waszych codziennych aktywności stopniowo wprowadzaj urządzenia z ekranem dotykowym. Na początek sięgnij po aplikacje książkowe lub albumy ze zdjęciami w smartfonie. Dzięki temu upieczesz dwie pieczenie na jednym ogniu: z jednej strony wesprzesz rozwój poznawczy szkraba, z drugiej strony pozwolisz mu z zafascynowaniem odkrywać tajniki interfejsu ruchowego. Jednak przede wszystkim dostarczysz mu mnóstwa frajdy – nic bowiem nie wywoła u niego większej radości, jak np. rozmowa z babcią za pośrednictwem internetowego komunikatora. Jednak na tym nie koniec szerokich możliwości mediów cyfrowych. Również krótkie programy dla dzieci wyświetlane na tablecie okażą się nieocenioną pomocą w rozwoju poznawczym i językowym malucha. Dzięki możliwości zatrzymywania odtwarzanej bajki dziecko będzie mogło dokładnie opisać to, co widzi na ekranie. Wszystko to sprawia, że dziecko od małego uczy się właściwego obcowania z wirtualną rzeczywistością.

W wieku przedszkolnym dzieci potrafią już skoncentrować się na opowieściach bez ilustracji. Dlatego w żadnym wypadku nie rezygnuj z regularnego czytania i zaproponuj swojemu szkrabowi krótkie słuchowiska. W trakcie nagrania porozmawiajcie o fabule i postaciach, zastanówcie się nad ewentualnym zakończeniem historii, a usłyszane opisy przelejcie na papier w formie szalonych rysunków. W ten sposób wywołasz na twarzy swojego szkraba uśmiech od ucha do ucha i przyczynisz się do rozwoju umiejętności aktywnego słuchania. A przykłady mediów audiowizualnych dla dzieci znajdziesz tutaj.

Zadawaj swojemu malcowi pytania do treści audycji i zachęć go, by podzielił się z tobą swoimi przemyśleniami i oceną. Dzięki temu wspólnie rozwiejecie wszelkie wątpliwości, a twoje dziecko nauczy się formułować i wyrażać opinie na temat tego, co zobaczyło. Co więcej, w tym wieku dzieci uczą się również samodzielnego korzystania z mediów. Wystarczy aparat fotograficzny lub dyktafon, by zachęcić dziecko do kreatywnej zabawy i pozwolić mu stworzyć np. swój pierwszy krótki reportaż. Z pomocą komputera lub tabletu możesz z kolei wyjaśnić mu podstawowe funkcje narzędzi do obróbki zdjęć i filmów (przycinanie, obracanie, rysowanie, wstawianie tekstu itd.). Zastanówcie się wspólnie nad tematyką zdjęć, dajcie je do wywołania, a najciekawsze uwiecznijcie w albumie. Ponadto nie zapomnij o tym, by potowarzyszyć szkrabowi podczas kręcenia reportażu! Jeśli będziesz mieć pewność, że twój mały dziennikarz radzi sobie z obsługą aparatu, a zbieranie materiałów dostarcza mu mnóstwo frajdy, możesz mu pozwolić samodzielnie badać otoczenie.

Filmy, komputer i Internet – doświadczenia z mediami cyfrowymi w wieku od 8 do 10 lat

Rzecz jasna, w centrum zainteresowań dziecka pojawia się często telewizja. Na tym etapie maluchy coraz lepiej rozumieją wielowątkową tematykę filmów i zaczynają formułować opinie na podstawie własnych kryteriów oceny. Zapytaj swoją latorośl, dlaczego dany film, postać lub historia zasługuje na pochwałę, a co nieszczególnie przypadło mu do gustu. Dzięki temu maluch stopniowo odkryje swoją własną osobowość, a ty poznasz jego zainteresowania i upodobania. Lecz filmy to nie wszystko! W tym wieku nadchodzi również czas na dłuższe słuchowiska. Słuchajcie ich wspólnie i puszczajcie wodze fantazji: odgrywajcie scenki, wymyślajcie zakończenia historyjek… a może nagracie własne, oryginalne słuchowisko? Jedno jest pewne: pomysłów jest co niemiara, a kreatywne korzystanie z mediów pozwoli rozwinąć kompetencje cyfrowe i wyobraźnię malucha.

Pozwól dziecku stopniowo zagłębiać się w świat mediów cyfrowych: komputera i Internetu. W wyszukiwarkach dla dzieci możecie wspólnie szukać ciekawych stron, edukacyjnych gier i zabaw, czy oglądać śmieszne obrazki ze zwierzętami. Oprócz tego przygotuj dla swojej pociechy zestaw pytań i pobawcie się w milionerów! Dzięki temu nie tylko nauczycie się właściwie korzystać z Internetu, lecz także dowiecie się czegoś nowego na temat otaczającego was świata. Co więcej, pozwól dziecku postawić swój pierwszy krok w świecie cyfrowych gier i zabaw. Usiądźcie wspólnie przy komputerze, przejdźcie przez gąszcz propozycji i wybierze najlepszą. Właściwie dobrana gra może poprawić zdolność reakcji i koordynację wzrokowo-ruchową Twojego dziecka.

Smartfony i media społecznościowe – nastolatki w wieku od 11 do 13 lat

W tym stadium rozwoju dziecko z coraz większą świadomością kształtuje swoją osobowość. Rozwija się jego gust i krytyczne myślenie, które pozwala mu świadomie odróżniać swoje zdanie od zdania rówieśników. Ponadto w tym wieku dzieci coraz częściej chcą samodzielnie decydować o swoim czasie wolnym. Dlatego daj mu nieco swobody, jednak pamiętaj o tym, by nie rezygnować ze wspólnych aktywności. Doskonale sprawdzą się tu właśnie media, dzięki którym będziecie mieli co rusz garść nowych tematów do rozmów oraz pomysłów na gry i zabawy. Dowiedz się też, jakie są ulubione postacie fikcyjne twojego nastolatka i pozwól mu wyjaśnić, dlaczego.

Gry komputerowe i na konsolę to kolejny, ciekawy sposób na wspólne spędzenie wolnego czasu, który dostarczy wam mnóstwo frajdy. Niech twoja latorośl wyjaśni ci, jak obsługiwać pada i pozwólcie sobie na niezapomniane wrażenia. Dzięki grom przygodowym, odpowiednim do wieku i umiejętności twojej pociechy, dzieciaki ćwiczą szybkość reakcji na bodziec wzrokowy i uczą się właściwego stosunku do porażek. Co więcej, jeśli jesteście w jednej drużynie, wśród zalet można wymienić także kształtowanie umiejętności współpracowania w grupie. Gra przeciwko sobie pozwoli z kolei nabyć właściwego stosunku do rywalizacji i uczy postawy fair play.

Coraz większe znaczenie w życiu twojej pociechy mają również smartfon i, rzecz jasna, serwisy społecznościowe. Koniecznie porozmawiaj ze swoim dzieckiem na temat bezpieczeństwa w sieci i netykiety – zbioru zasad kulturalnego zachowania w Internecie. Wymieniajcie się ciekawymi stronami, wysyłajcie sobie zdjęcia i śmieszne powiedzonka – dzięki temu maluch nauczy się traktować media społecznościowe jako swoistą zabawę, która dostarczy mu mnóstwa frajdy. I co najważniejsze, będziesz mieć kontakt ze swoją pociechą również w wirtualnym świecie.

Podsumowanie: Dziecko powinno rozpocząć swoją edukację medialną już domu

Media to dla twojej rodziny niebywała okazja, by wymieniać się doświadczeniami i czerpać radość ze wspólnie spędzonych chwil. Dzięki nim otworzą się przed wami nowe sposoby spędzania wolnego czasu, ciekawe tematy do rozmów, kreatywne pomysły gier i zabaw, a przede wszystkim nowe doświadczenia z korzystania z mediów. Przeżycia im towarzyszące wzmocnią wasze rodzinne więzi, rozwijając równocześnie kompetencje cyfrowe dziecka. Pamiętaj jednak, by w ferworze zabawy nie zapomnieć o świadomym korzystaniu z mediów, w tym wybieraniu treści odpowiednich do wieku szkraba, a także o świecie rzeczywistym, który ma również mnóstwo aktywności do zaoferowania.

______________________________________________

Źródła:

http://malemisie.pl/autyzm-mozna-zdiagnozowac-juz-u-dwumiesiecznych-maluchow/

(dostęp 29.07.2022)

http://rozwojdzieciblog.pl/gry-komputerowe-szkodza-czy-rozwijaja/

(dostęp 29.07.2022)

https://szkolnictwo.pl/index.php?id=PU1639

(dostęp 29.07.2022)

https://monitorprzedszkola.pl/artykul/podstawy-kompetencji-cyfrowych-dzieci-w-wieku-przedszkolnym-wyzwanie-na-miare-xxi-wieku

(dostęp 29.07.2022)

https://nowoczesnapolska.org.pl/2016/11/30/kompetencje-medialne-i-cyfrowe-dzieci-i-mlodziezy/

(dostęp 29.07.2022)

Źródła zdjęć:

iStock.com/skynesher

iStock.com/Geber86

iStock.com/fizkes

iStock.com/PaulBradbury