Schaatsen in Nederland: schaatsers genieten van een tocht op natuurijs langs molens.

Schaatsen op de schaatsbaan of natuurijs

Schaatsen is diepgeworteld in de Nederlandse cultuur en wordt al eeuwenlang beoefend. Van de schilderijen van Anton Pieck tot de Elfstedentocht: schaatsen is onlosmakelijk verbonden met het leven op en rond het water in Nederland. Schaatsen is een sport voor jong en oud zolang je maar over een goede basisconditie beschikt. Zowel kinderen als volwassenen vinden het leuk om te schaatsen. In de winter, wanneer sloten en meren bevriezen, trekken duizenden Nederlanders hun schaatsen aan voor een toertocht of een recreatieve ronde op natuurijs. Voor wie niet op natuurijs kan wachten, bieden kunstijsbanen het hele jaar door mogelijkheden om te schaatsen.

In ons artikel ervaar je waarop je moet letten om zonder gevaar te kunnen schaatsen. Bovendien geven we tips voor de juiste schaatsuitrusting. Daarnaast stellen we een paar populaire plekken om te schaatsen voor en gaan we dieper in op het sportieve wedstrijdschaatsen.

Schaatsen op natuurijs: familie geniet van de buitenlucht tijdens het schaatsen.

Inhoudsopgave

Voordelen van het schaatsen
De juiste uitrusting om te schaatsen
Veiligheidstips voor het schaatsen
Schaatsen op natuurijs – gedragsregels en een aantal mooie locaties
Schaatsen op de schaatsbaan – gedragsregels en een aantal prachtige ijsbanen
Recreatie- en wedstrijdschaatsen in Nederland

De voordelen van schaatsen

Schaatsen heeft veel voordelen. Je kunt je coördinatievaardigheden verbeteren en de algemene conditie wordt sterk bevorderd. Bovendien is schaatsen door de harmoniserende bewegingen goed voor de gewrichten. Verder is het goed voor de opbouw van de spieren en verbetert het de conditie. De voordelen op een rijtje:

Geschikt voor alle leeftijden
Verbetering van de coördinatie
Bevordering van de bewegelijkheid
Versterking van de spieren
Verbetering van de conditie

Net als bij andere wintersporten is ook bij het schaatsen de zelfinschatting belangrijk. Als je je bijvoorbeeld onzeker voelt bij het betreden van het ijs, probeer het dan eerst heel voorzichtig. Neem geen onnodige risico’s, hiermee kun je jezelf en anderen in gevaar brengen. Met een beetje oefening krijg je de techniek van het schaatsen langzaam onder controle. Hoe zekerder je je op het ijs voelt, hoe meer plezier je in het schaatsen zult hebben.

Schaatsen: de juiste uitrusting om te schaatsen

Of je nu op natuurijs of op een schaatsbaan gaat schaatsen, de juiste kleding en uitrusting is belangrijk voor jouw veiligheid. Bij het schaatsen moet je warme, maar ook ventilerende kleding dragen. Wanneer de kleding goed kan ademen verhinder je daarmee dat je te veel afkoelt. Bovendien moet je erop letten dat je kleding comfortabel is en de bewegingsvrijheid niet beperkt wordt.

Om je hoofd te beschermen wordt het aanbevolen om een helm te dragen. Wanneer je liever geen helm wilt dragen is een warme muts het minste wat je als hoofdbescherming moet dragen. Handschoenen vermijden snijwonden wanneer je valt. Ook wanneer je onzeker of juist snel schaatst, zijn knie- elleboog- en polsbeschermers sterk aanbevolen.

Erg belangrijk bij het schaatsen is de pasvorm van de schaats. Daarnaast zijn scherpe ijzers een absolute must voor meer plezier tijdens het schaatsen. Afhankelijk van het gebruik zijn er verschillende schaatstypen, zoals noren, kunstschaatsen of ijshockeyschaatsen. Noren zijn speciaal ontwikkeld voor lange afstanden (lage noren) of een hogere snelheid (hoge noren). Let er bij de hoge noren op dat je enkel niet helemaal vastzit, maar dat je nog wel wat bewegingsvrijheid hebt. Je schaatsen moeten goed aansluiten en ze mogen niet drukken. Let bij het huren van schaatsen altijd goed op of de maat goed is. Wanneer je de schaatsen voor meerdere personen wilt gebruiken of op de groei wilt kopen, zijn verstelbare schaatsen erg handig.

Wanneer je zelf geen schaatsen wilt kopen, kun je ook schaatsen bij een schaatsverhuur lenen. Deze service wordt vaak bij schaatsbanen aangeboden. Let er bij het aanpassen op dat je stabiel staat: je moet recht op de ijzers kunnen staan, zonder om te vallen.

Eigen schaatsen moet je in een tas transporteren en niet in de hand dragen. Om onnodige beschadigingen bij het transport te vermijden, kun je schaatsbeschermers voor je ijzers gebruiken.

Juiste uitrusting bij het schaatsen

Passende schaatsen met scherpe ijzers
Warme en ademende kleding
Handschoenen en muts
Een helm
Eventueel knie-, elleboog- en polsbeschermers

Veiligheidstips voor schaatsen

Om je beter te kunnen bewegen, moet je beginnen met een paar warming-up oefeningen. Door het opwarmen van je spieren wordt het risico dat je je blesseert kleiner.

Voor het betreden van het ijs moet je je handschoenen en muts al hebben aangetrokken. Ook eventuele bescherming zoals een helm en kniebeschermers moet je al dragen wanneer je het ijs op gaat. Op de weg naar het ijs moet je de schaatsbeschermers onder de ijzers laten, zodat de ijzers goed geslepen blijven en om ongelukken te voorkomen.

Schaatsen is een conditiesport, daarom moet je van tevoren genoeg drinken. Het meenemen van eten en drinken op het ijs moet echter wel vermeden worden. Ook is het vanwege het grote verslikkingsgevaar een slecht idee om tijdens het schaatsen op lolly’s en andere snoepjes te sabbelen.

Beginners kunnen zich bij het schaatsen beter niet aan andere schaatsers vasthouden, omdat ze dan bij een eventuele val de ander meenemen. Als jullie samen op het ijs onderweg zijn, moeten jij en je partner elkaar direct loslaten tijdens een val, om het verwondingsrisico zo klein mogelijk te maken.

Schaatsen voor jong en oud: kinderen en volwassenen schaatsen op natuurijs.

Schaatsen op natuurijs: gedragsregels en mooie locaties

Hoe leuk het schaatsen op natuurijs ook is, het brengt wel een paar risico’s met zich mee. Daarom moet je alleen maar op natuurijs stappen, wanneer het ijs vrijgegeven is om op te schaatsen. Wanneer de ijsvlakte niet officieel is vrijgegeven, is het gebruik op eigen risico.

Een bevroren meer of vijver geeft signalen af, die je serieus moet nemen. Donkere plekken verraden je bijvoorbeeld dat het ijs nog veel te dun is. Ook wanneer er sneeuw op de ijsvlakte ligt of aan begroeide oevers of rivieren sneeuw aanwezig is moet je erg goed opletten. Op deze plekken kan de dikte van het ijs erg verschillend zijn, waardoor je het ene moment goed op het ijs kunt staan, maar het volgende moment er ook zo doorheen kan zakken. Hetzelfde gevaar vind je bij bruggen, steigers, overlopen van verschillende wateren in elkaar en bij de monding en afvoer van rivieren. Bij het schaatsen op natuurlijke wateren is het daarom erg belangrijk om de plaatselijke situatie te kennen. Daarbij hoort ook dat je informatie inwint over lokale reddingsmogelijkheden zoals zeilen, stangen, reddingsboeien, ladders, planken e.d. Verder moet je over de actuele weerssituatie en de weersvoorspelling geïnformeerd zijn, wanneer je natuurijs betreedt.

Hieronder lees je een aantal tips waarop je kunt letten, zodat je je zo veilig mogelijk op het ijs kunt begeven.

Gedragsregels bij het schaatsen op natuurijs

Ga nooit in je eentje het ijs op.
Informeer van tevoren of het ijs sterk genoeg is, om erop te schaatsen.
Ga alleen op goedgekeurd ijs schaatsen dat is vrijgegeven door de lokale instanties.
Let tijdens het schaatsen op kleurveranderingen, randen en scheuren in het ijs.
Schaats het beste achter elkaar met voldoende afstand.
Help anderen wanneer ze hulp nodig hebben.
Wanneer je het gevoel hebt dat je door het ijs heen gaat zakken: leg je vlak op het ijs en beweeg je voorzichtig de gelijke weg terug.
Roep niet om hulp wanneer er geen gevaar bestaat.
In het geval van nood moet je direct de eerste hulp bellen en de persoon uit het water halen met een plank, ladder of een omgedraaide schaats. Zo kun je het gewicht op het ijs beter verdelen.
De persoon die gered is met dekens en droge kleding opwarmen: onderkoelingen kunnen levensbedreigend zijn.

Mooie plekken in Nederland waar je op natuurijs kunt schaatsen

Zo gauw de weersvoorspelling zegt dat het gaat vriezen, begint in Nederland de schaatsgekte weer. Iedereen heeft het er dan over en er wordt volop gespeculeerd, of de Elfstedentocht na al die jaren dan eindelijk weer eens geschaatst kan worden. Helaas is dit niet vaak het geval, maar gelukkig zijn er wel veel mooie locaties, waar het ijs soms wel dik genoeg is. Wanneer dit dan daadwerkelijk het geval is, gaan we er massaal op uit, om te kunnen schaatsen. Waarschijnlijk zullen de meesten gewoon naar het dichtstbijzijnde ijs gaan, waarop geschaatst kan worden. Voor diegene die eens wat anders willen uitproberen, stellen we hier een aantal mooie schaatsplekken voor.

De grachten van Amsterdam: Onze hoofdstad biedt mooie uitzichten en is ideaal voor een weekendje schaatsen met kinderen.
Giethoorn en natuurgebied de Weerribben: op het natuurijs van het ‘Venetië van het Noorden’ kun je door een prachtig open landschap langs vele mooie waterdorpen een spectaculaire ronde schaatsen.
Schaatsen in Friesland: Friesland staat natuurlijk bekend om zijn Elfstedentocht, maar ook wanneer dit niet mogelijk is, biedt Friesland mooie plekjes om te schaatsen. Zo kun je bijvoorbeeld in het Nationaal Park De Alde Feanen bij Earnewâld een mooie tocht maken.
Elfdorpentocht in Groningen: Een variant van de Elfstedentocht die ook nog eens vaker gereden kan worden. Van Appingedam kun je bijvoorbeeld via het Damsterdiep richting Delfzijl gaan om uiteindelijk weer terug in Appingedam te komen.
Utrecht: In Utrecht kun je bijvoorbeeld op het Biltsche Meertje schaatsen.
Den Haag: Schaatsen op de natuurijsbaan van IJsvereniging Pijnacker.
IJs- en Skeelerclub Oosterhout (IJsco): Wanneer het hard genoeg gevroren heeft, kun je ook hier op natuurijs schaatsen.
IJsclub Glanerbrug in Enschede: In Enschede zijn er meerder natuurijsbanen te vinden, bijvoorbeeld de ijsbaan van IJsclub Glanerbrug.

Schaatsen op de schaatsbaan: twee schaatsers pauzeren op de kunstijsbaan.

Schaatsen op de schaatsbaan: de gedragsregels en leuke ijsbanen

Hoewel we in Nederland veel water hebben en er meerdere mogelijkheden zijn om te kunnen schaatsen, is het bij lange na niet altijd koud genoeg voor schaatsen op natuurijs. Gelukkig worden er op genoeg locaties in Nederland ijsbanen en schaatsbanen aangeboden, die voor een deel ook voor recreatieschaatsen zijn vrijgegeven. Schaatsliefhebbers kunnen zich het best informeren via internet, waar je precies kunt schaatsen en wanneer de banen voor het recreatief schaatsen beschikbaar zijn gesteld. Wij hebben hieronder een opsomming gemaakt van verschillende populaire schaatsbanen in Nederland.

Bij sommige schaatsbanen is er de mogelijkheid om schaatshulpen uit te lenen, die de kinderen kunnen gebruiken voor extra stevigheid. Op deze manier hoeven de ouders niet de hele tijd te bukken en kunnen de kinderen zelfstandig oefenen. De wat grotere kinderen die nog met een beetje hulp willen oefenen, moeten erop letten dat de hulpjes rechtop worden geschoven. Op deze manier ontwikkelen ze voldoende balansgevoel voor het schaatsen.

Gedragsregels bij schaatsen in de hal

Naast de algemene veiligheidstips die we hierboven al hebben genoemd, gelden er op de schaatsbaan de volgende regels:

De schaatsbaan niet betreden wanneer de ijsdweilmachine het ijs weer glad en egaal maakt
Voorgegeven schaatsrichting in acht nemen
Op versperringen letten
Individuele regels van de verschillende schaatsbanen in acht nemen

Schaatsbanen in Nederland voor recreatie- en wedstrijdniveau

Ontdek de mooiste schaatsbanen in Nederland, van recreatieve schaatsbanen tot professionele ijsbanen voor elk niveau:

Thialf Heerenveen (www.thialf.nl)
Jaap Eden IJsbaan Amsterdam (www.jaapeden.nl)
Travium Nijmegen (www.triavium.nl)
IJssportcentrum Eindhoven (www.ijssportcentrum.nl)
IJsbaan Haarlem (www.ijsbaanhaarlem.nl)
Ireen Wüst IJsbaan in Tilburg (www.sportintilburg.nl/sport-en-bewegen/schaatsen)
Kunstijsbaan de Scheg in Deventer (www.sportbedrijfdeventer.nl/descheg/ijsbaan/)
Schaatsbaan Rotterdam (www.schaatsbaanrotterdam.nl)
IJsbaancomplex De Vechtsebanen in Utrecht (www.vechtsebanen.nl)
IJsbaan Twente in Enschede (www.optisport.nl/schaatsbaan-twente)

Schaatsen op de ijsbaan: athleten trainen met noren op de ijsbaan.

Recreatie- en wedstrijdschaatsen in Nederland

Schaatsen in Nederland draait niet alleen om topsport; ook amateurs en jongeren worden enthousiast betrokken via schaatsclubs en ijsverenigingen. Schaatsen is meer dan een sport in Nederland. Het is een nationale trots en een traditie die jong en oud samenbrengt. Het land heeft een rijke traditie in het schaatsen en deze winterse sport kan op vele manieren recreatief worden beoefend: rondjes op je eigen tempo schaatsen, een wedstrijdje met vrienden, schaatsen als leuk dagje uit of om je conditie op peil te houden. Het langebaanschaatsen is uitermate geschikt voor een sportieve uitdaging, informeer naar de mogelijkheden voor lessen en trainingen via lokale ijsbanen.

Wedstrijdschaatsen: korte en lange afstanden

Naast recreatief schaatsen is Nederland toonaangevend in het wedstrijdschaatsen, met wereldberoemde kampioenen op zowel korte als lange afstanden. Het succes van Nederlandse schaatsers op het wereldtoneel blijft een inspiratiebron voor nieuwe generaties. Schaatsen is daarmee niet alleen een sport, maar een weerspiegeling van de Nederlandse identiteit en liefde voor het ijs. Wedstrijdschaatsen in Nederland kent twee belangrijke disciplines: korte afstanden en lange afstanden. Beide disciplines vragen om specifieke vaardigheden en strategieën:

Korte afstanden Bij de korte afstanden (500 meter, 1000 meter en 1500 meter) ligt de focus op kracht en snelheid. Schaatsers moeten vluchtig starten en binnen enkele seconden hun topsnelheid bereiken. De races worden vaak beslist op honderdsten van een seconde. Techniek speelt een cruciale rol, omdat fouten in bochten of bij de start de winstkansen direct kunnen beïnvloeden. Schaatsers zoals Michel Mulder en Jutta Leerdam hebben Nederland groot gemaakt op de korte afstanden.
Lange afstanden De lange afstanden (3000 meter, 5000 meter en 10.000 meter) vergen juist uithoudingsvermogen en mentale kracht. Hier draait het om een constante snelheid en een efficiënte techniek. Op deze afstanden hebben schaatsers, zoals Sven Kramer en Ireen Wüst, Nederland op de kaart gezet. Vooral de 10.000 meter, ook wel "de koninginnenrit" genoemd, is een ultieme test voor de langebaanschaatser.

Wedstrijdschaatsen vindt zijn oorsprong in de eeuwenoude Nederlandse schaatscultuur, waarin schaatsen zowel een transportmiddel als een geliefde vrijetijdsbesteding was. In moderne tijden wordt wedstrijdschaatsen voornamelijk beoefend op kunstijsbanen, zoals de beroemde Thialf-ijsbaan in Heerenveen, die wordt beschouwd als het Mekka van het schaatsen. Jaarlijks vinden hier nationale en internationale toernooien plaats, waaronder de Nederlandse Kampioenschappen Afstanden (NK Afstanden).

Conclusie: Schaatsen op natuurijs en op de schaatsbaan brengt plezier voor jong en oud

Schaatsen op natuurijs of op de schaatsbaan hoort bij de Nederlandse cultuur en is voor iedere leeftijd geschikt. Om ongelukken te voorkomen, heb je de juiste uitrusting nodig en respecteer je de gedragsregels en veiligheidstips. Let bij het schaatsen op natuurijs op de lokale omstandigheden en wacht tot het ijs wordt vrijgegeven door experts. Vind je schaatsen leuk en wil je de sport uitdagender maken, probeer dan eens mee te doen aan een schaatswedstrijd. Of beoefen schaatsen in Nederland op recreatieve wijze. Jong en oud kunnen zich op het ijs uitleven en met de juiste begeleiding staat niets je meer in de weg om van de mooie sport schaatsen te genieten.

Ontdek meer artikelen: