Respectvol gedrag op het internet: netiquette en gedragsregels op het internet

Online chatten, commentaar leveren, liken en communiceren – het internet biedt vele verschillende platformen, om meningen te delen of met vrienden en kennissen te interageren. Via social media, messengers of chatrooms kunnen we gesprekken voeren en de nieuwste informaties en artikelen delen. Net als in het dagelijkse leven gelden er ook online bepaalde regels en omgangsvormen, die gehandhaafd moeten worden, zodat we een respectvolle omgang met elkaar kunnen garanderen. We leggen uit, waar je online, in de omgang met anderen op moet letten en wat „Netiquette“ precies betekent. Verder geven we tips, hoe je met je kind chatregels kunt opstellen en waarop er bij het thema „Smartphones op school“ gelet moet worden.

Welke regels gelden op het internet? Handhaaf de netiquette online en offline

De anonimiteit van het internet werkt voor sommige gebruikers erg verlokkend, om bepaalde gedachtes zonder erbij na te denken gewoon te posten. Zo vind je in bepaalde chatrooms of commentaarvelden eventueel beledigende commentaren, die de chatregels en netiquette overschrijden. Daarbij gelden online dezelfde gedragsregels als in de normale omgang met elkaar buiten het internet om.

Netiquette definitie: Wat is netiquette?

In het begrip netiquette verbergen zich twee woorden, „net “– afkorting voor internet – en „etiquette“. Netiquette definieert ook wel de gedragsregels op het internet en regelt een vriendelijke en respectvolle omgang met elkaar in chatrooms, forums, commentaarvelden en vele andere bereiken. De administrator en moderator hebben de opgave om erop te letten, dat de netiquette op het betreffende platform wordt nageleefd. Toch houdt niet elke gebruiker zich automatisch aan de vastgelegde richtlijnen – een straf daartegen kan bijvoorbeeld zijn dat een persoon de toegang wordt ontzegd van het betreffende platform.

Respectvolle omgang online: samen praten over ervaringen en oefenen van netiquette

Zodat jij en je kind beter met zulke commentaren en opmerkingen kunnen omgaan, is het belangrijk, regelmatig over jullie online-ervaringen te praten. Deel hier zowel positieve als ook negatieve ervaringen met elkaar en bespreek jullie gedachtegangen en gevoelens in bepaalde situaties. Wat was er fout aan het gedrag van een bepaalde gebruiker? Welke formulering was passender of vriendelijker geweest? Zo bouw je vertrouwen op met je kind wat betreft de internetwereld, versterk je zelfbewustzijnsvermogen en stimuleer je het kind om een positieve houding op het internet aan te nemen. Hoe jullie samen veilig kunnen surfen op het internet, ervaar je in dit artikel.

Laat je verschillende websites, kinder-chats en social media uit de belevingswereld van je kind uitleggen. Op deze manier leer je eventueel misschien nog nieuwe functies kennen en kun je ook nog iets bijleren. Tegelijkertijd zie je daarbij ook welke aspecten je kind begrepen heeft en waar er nog eventuele vragen zijn. De eerste stappen in de wereld van social media en chatrooms voor kinderen moet je samen ondernemen. Leg je kind uit, dat er zich achter elke gebruikersnaam een echt mens bevindt. Door de grappige namen en profielfoto’s wordt dit soms vergeten. Praat erover met je kind, dat in een chat dezelfde regels gelden als in een echt gesprek met mensen en waarom men deze „netiquette“ dus moet handhaven.

Zodat alles zonder problemen verloopt, kun je samen een paar regels vastleggen. Een paar belangrijke chat-regels voor een respectvolle omgang online zijn:

• eerst nadenken voordat je iets typt

• berichten voor het versturen nog eenmaal doorlezen

• kies positieve woorden en formuleer kritiek constructief en vriendelijk

• vertel roddels niet verder

• klik niet op toegezonden links

• foto’s niet ongevraagd doorsturen

• praat er met de ouders over, als iemand beledigt wordt

Toon interesse aan wat je kind in een kinder-chatroom doet en praat over de ervaringen die je kind heeft opgedaan. Jullie zullen veel plezier beleven aan foto’s en mopjes die zijn toegestuurd. Let er wel op, dat je je kind in de introductiefase genoeg privéruimte geeft. Zo verzamelt je kind geheel zelfstandig eerste ervaringen waardoor de mediawijsheid wordt geschoold. Vertrouw je kind en bied hulp aan mocht dit nodig zijn.

Een kindvriendelijk alternatief voor WhatsApp is bijvoorbeeld Signal-Messenger. Deze biedt een hele rij van functies aan zoals chatten, telefoneren, spraakberichten en het versturen van foto’s en video’s, toch wordt er in deze app strenger op de privacywet gelet. De app slaat bijna geen metadata op en is end-to-end versleuteld. Metadata zijn extra informatie zoals bijvoorbeeld contactgegevens en gebruikerstijden. Deze kunnen later voor gepersonaliseerde reclame gebruikt worden. Signal-Messenger slaat metadata daarom niet op. Nog een pluspunt is, dat de berichten van je kind naar een ingestelde tijdsduur automatisch gewist kunnen worden in de app.

Netiquette op social media: regels van etiquette voor uitwisselingen op het internet

In tegenstelling tot een chatroom biedt social media meer ruimte voor interactie. Hiervoor heb je een bepaald overzicht en voldoende kennis nodig over het platform, om dit je kind uit te kunnen leggen. Let erop, dat je de veiligheids- en privacy-instellingen van jullie accounts aanpast, zodat alleen vrienden en uitgekozen personen jullie posts kunnen zien.

Leg je kind uit, waarom deze instellingen zo belangrijk zijn. Zo wordt je kind op eventuele gevaren op het internet bedachtzaam en zal de account-instellingen hierdoor minder snel veranderen.

Praat er open over, hoe de sociale netwerken in tegenstelling tot de chatrooms van elkaar verschillen, en hoe je hier de vastgelegde netiquette-regels kunt uitbreiden:

• Bedenk eerst, welke foto’s je wilt posten. Misschien kun je je er later wel voor schamen?

• Post geen adressen, telefoonnummers of woonplaatsen.

• Meld beledigingen bij de support.

• Wees geduldig en wacht liever iets langer voordat je antwoord.

• Voeg alleen personen toe aan je vriendenlijst die je al kent

• Begin geen gesprek met vreemden.

In het geval dat je kind een negatieve ervaring beleeft online, moet je de rust bewaren en samen over de situatie praten. Ook negatieve ervaringen scholen de mediacompetentie van je kind. Normaal gesproken zorgt een duidelijk ouders-kind-gesprek voor meer rust zodat jullie samen een oplossing kunnen vinden. Mocht dit niet het geval zijn, kun je de hulp van verschillende organisaties inschakelen. De volgende website biedt een handig overzicht aan van verschillende hulpinstanties voor verschillende onlineproblemen, het is zowel voor kinderen als ook ouders geschikt:

• https://www.internetmatters.org/nl/probleem-melden/

Ook een mediagroep op school kan het zelfbewustzijnsvermogen van je kind in de digitale wereld verder scholen. Hier vind je een aanloopplaats, waar je je problemen met andere ouders nogmaals kunt delen en bespreken. Na een gesprek met de verantwoordelijke leraar is een dergelijke groep makkelijk op te richten.

Daarom hebben we een paar basisregels, die de juiste omgang met een smartphone en tablet in het openbaar beschrijven, hier voor je samengevat:

• Persoonlijke gesprekken zijn meestal belangrijker dan telefoongesprekken

• In het restaurant blijft de telefoon in de tas

• In het openbaar zal de telefoon op stil moeten worden gezet

• In de trein, tram of in de bus is luid telefoneren niet gewenst

Verder is een verantwoordingsbewuste omgang met smartphones op school belangrijk, zodat je kind zich volledig kan concentreren tijdens de les. Hier vind je een paar basisregels tot het thema smartphones op school:

• Tijdens de les blijft de telefoon in de tas

• Tijdens de schooltijd staat de telefoon op vliegmodus

• Alleen als de leraar het bijvoorbeeld voor recherche-doeleinden toestaat, mag de telefoon tijdens de les worden gebruikt.

• Tijdens de les mogen er geen foto’s of video’s worden gemaakt

• Tijdens een toets of een klassenopdracht is het gebruik van een smartphone taboe

• Tijdens de pauze zal de smartphone zo weinig mogelijk gebruikt moeten worden. Speel en praat liever met klasgenootjes.

Bespreek deze regels met je kind en praat over, waarom juist deze regels zo belangrijk zijn voor betere prestaties op school. Het hoort bij een respectvolle omgang op school, dat de leraar of lerares de volledige aandacht krijgt van de kinderen. Een smartphone zorgt vaak sneller voor afleiding waardoor de les niet meer altijd doelgericht kan worden gegeven.

Conclusie: netiquette & chatiquette voor respectvolle omgang op het internet

De netiquette is een belangrijk aspect in het digitale dagelijkse leven, die toch vaak ondanks de opgemaakte regels worden vergeten. Spreek er open over met je kind, welke regels online gehandhaafd moeten worden, zodat je kind zulke situaties goed leert inschatten en een voorbeeldrol voor andere kinderen wordt. Ook de juiste omgang met smartphones in het openbaar en tijdens schooltijd hoort hierbij. Verder tips met betrekking tot het thema „Mediawijsheid voor kinderen en ouders“ vind je in onze PDF, die je gratis kunt downloaden.

______________________________________________

Bronnen

https://www.stoppestennu.nl/tips-bij-cyberpesten-voor-ouders-kenniscentrum-online-pesten

(geraadpleegd op 01-08-2022)

https://www.klascement.net/thema/nettiquette/

(geraadpleegd op 01-08-2022)

https://www.cjg043.nl/welke-risicos-loopt-mijn-kind-online/

(geraadpleegd op 01-08-2022)

https://www.leraar24.nl/2613136/hoe-ga-je-slim-om-met-smartphones-in-de-klas/

(geraadpleegd op 01-08-2022)

Bronnen van de afbeeldingen

iStock.com/grinvalds

iStock.com/Deagreez

iStock.com/Kerkez

iStock.com/skynesher