Mediaopvoeding voor kinderen – Moeder en dochter nemen een selfie.

Mediaopvoeding – Regels en tips voor de mediaconsumptie van je kind

Kinderen moeten het grootste gedeelte van de dag ver weg van monitors doorbrengen en andere vrijetijdsactiviteiten ondernemen. Spelen met leeftijdsgenootjes, hobby’s en creatieve activiteitenzouden de hoofdactiviteiten moeten zijn in het dagelijkse leven. Hoe ouder je kind wordt, des te meer zal het zich gaan interesseren voor digitale media. Om een goed balans te vinden tussen zinvolle mediaconsumptie en andere vrijetijdsactiviteiten, geven wij je enkele tips over welke regels van nut kunnen zijn voor de mediaopvoeding van jouw kind en hoelang ze best bepaalde media gebruiken.

Mediatijd voor kinderen - moeder en dochter bespreken regels voor mediagebruik.

Inhoudsopgave:

Regels voor het mediagebruik van de kinderen
Aanbevolen schermtijd voor kinderen
Hoe kan ik schermtijd beperken
Aanbevelingen voor eigen toestellen
Mediatijden voor kinderen: hoeveel is te veel?
Mediaopvoeding voor het hele gezin

Regels voor het mediagebruik van je kind

Of je het mediagebruik van je kind moet reguleren, hangt af van hoe vaak je kind de voor hem of haar beschikbare media gebruikt. Enkele kinderen vermaken zich op eigen initiatief liever sportiever of beoefenen een creatieve hobby uit, terwijl andere zich door de mediawereld sterker aangetrokken voelen. Elk kind heeft een ander karakter en interessegebied. Daarom moet je de mediaconsumptie van je kind goed observeren en afwegen, hoe vaak en waarvoor het een medium mag gebruiken. Informatieve programma’s en andere leerrijke inhoud net als de creatieve omgang met media (fotografie, online tekenen/design etc.) zijn pedagogisch waardevoller dan tv-series of websites en veel games.

Als je vindt dat je regels voor mediagebruik nodig hebt om de schermtijd te beperken, moet je eerst samen praten over het mediagebruik van je kind. Vraag waarom en met welk doel je kind media gebruikt. Vaak zijn er korte fasen van intensief mediagebruik bij kinderen, die dan vanzelf weer afvlakken. Als het intensieve mediagebruik van je kind echter doorgaat, moet je de oorzaak tot op de bodem uitzoeken en samen regels voor mediagebruik opstellen. Betrek je kind bij dit proces. Op die manier hebben zij een zeker recht op medezeggenschap, begrijpen zij het belang van de mediaregels en kunnen zij begrijpen waarom deze regels moeten worden nageleefd. Bepaal ook samen wat er zal gebeuren als je kind de regels overtreedt.

Zorg er echter wel voor dat er enige flexibiliteit aanwezig is in jullie reglement. Op een regenachtige dag mag je kind misschien nog wat langer voor de tv zitten en de volgende dag volgt er dan bijvoorbeeld een mediapauze. Probeer over het algemeen media-vrije dagen in te stellen, zodat er voldoende tijd is voor vrijetijdsactiviteiten buiten de media om.

Het makkelijkste kun je de vastgelegde mediaregels in de praktijk omzetten, als je het dagelijkse leven goed structureert en er routine inaanbrengt. Je kind kan zich hier aan vaste tijden oriënteren en leert de hoeveelheid tijd, die het gebruikt voor media, beter in te schatten. Tips voor doeltreffende routines hiervoor zijn:

1-2 uur voor het slapengaan geen media consumeren
geen smartphones aan de eettafel of bij het maken van huiswerk
smartphone na schooltijd of tijdens het naar bed gaan aan de kant leggen
mediavrije dagen en tijden vastleggen
vaste tijden voor het mediagebruik van je kind inplannen

Vermijd dat je kind non-stop invloeden van media binnen krijgt. Zet de TV uit, als deze niet gebruikt wordt en let erop, of je kind actief media consumeert of dat de media alleen als achtergrondgeluid wordt waargenomen. Zet deze in het laatste geval liever uit. Op die manier kun je de schermtijd van je kind beperken en laten zien dat media het best actief en doelgericht moet worden gebruikt.

Hoeveel schermtijd wordt aanbevolen voor kinderen? - Mediatijden voor kinderen in een overzicht

Hoe lang je kind de verschillende media mag gebruiken, hangt ervan af, welk medium het precies gebruikt en waarvoor. Als je kind een medium zinvol en doelgericht gebruikt, hoeft de mediaconsumptie niet per se begrenst te worden. Ook gemeenschappelijke mediaconsumptie in het gezin kan af en toe zorgen voor aangepaste tijden wat betreft het mediagebruik van je kind. Wordt de computer voor huiswerk of voor het leren gebruikt, zal ook hier een uitzondering moeten gelden.

Hieronder geven wij je enkele richtlijnen en aanbevelingen voor media en schermtijd die je kunt gebruiken bij het opstellen van regels voor mediagebruik:

0 - 3 jaar
- Luistermedia: Tot 30 Minuten
- Beeldschermmedia: Helemaal niet
3 - 6 jaar
- Luistermedia: Tot 45 Minuten
- Beeldschermmedia: Gemeenschappelijk tot 30 minuten
6 - 10 jaar
- Luistermedia: Tot 60 Minuten
- Beeldschermmedia: Gemeenschappelijk 45 tot 60 minuten
ab 10 jaar
- Voor alle media: een uurtje per levensjaar in de week

Vanaf het tiende levensjaar, zal je jouw kind zijn/haar dag, meer en meer zelfstandig moeten laten indelen. Op die manier worden ze langzaam zelfstandiger en leren ze hun tijd beter te beheren en zelf actief op hun mediaconsumptie te letten.

Mediaconsumptie van kinderen - vader en zoon luisteren samen naar een hoorspel.

Mediatijd voor kinderen: Hoe kan ik de schermtijd van mijn kind beperken?

Om een overzicht te krijgen, van hoeveel en hoelang je kind media consumeert per dag, zijn er verschillende mogelijkheden. Jullie kunnen samen je creativiteit de vrije loop laten gaan. Bijvoorbeeld kunnen jullie een media-vrijetijd-planning ontwerpen en de tijden afvinken of met kleurrijke stickers „gebruikt“ markeren.

Verder kunnen jullie ook samen medium-tegoedbonnen ontwerpen, die je kind dan kan inleveren. Of je behoudt het overzicht met een symbolisch „budget “, in de vorm van knikkers. Je kind krijgt voor elke knikker een half uur tijd, die het kan gebruiken voor media. Als er geen knikkers meer over zijn. Is de schermtijd voor die week opgebruikt.

Ook technische apparatuur en apps kunnen je helpen, om een overzicht van de schermtijd van je kind te verkrijgen. Vele computers en smartphones bieden speciale instellingen aan, waarmee je de schermtijd kunt begrenzen. Ook op de Wifi-router zijn er instellingen te vinden, die de toegang begrenzen of de gebruikersduur instellen. Een eenvoudige en zeer effectief middel is een tijdschakelaar. Met deze schakelaar kun je de stroomtoevoer voor alle apparaten betrouwbaar begrenzen.

Mediagebruik voor kinderen: aanbevelingen voor eigen toestellen

Wanneer je kind ouder wordt, wenst het misschien wel een eigen digitaal apparaat, om zijn/haar lievelingsmedia te gebruiken. Ook hier zijn er enkele aanbevelingen, zoals bijvoorbeeld de 3-6-9-12-Regel:

onder 3 jaar: geen beeldschermmedia
onder 6 jaar: geen eigen gameconsole
onder 9 jaar: geen eigen telefoon of smartphone
onder 12 jaar: alleen media gebruiken onder toezicht

Deze leeftijdsgrenzen zijn richtlijnen. Beslis aan de hand van jullie situatie en het mediagedrag van je kind, hoe jullie dit willen bepalen.

Schermtijd voor kinderen: hoeveel is te veel?

Hoeveel mediaconsumptie van je kind daadwerkelijk te veel is, hangt van het karakter en de interesses van je kind af. Observeer je kind goed en probeer voor afwisseling te zorgen naast het gebruik van de media. Je kunt overmatige mediaconsumptie herkennen aan de volgende signalen:

Het verzuimen van schoolplichten
Desinteresse aan andere activiteiten en het verzuimen van hobby’s
Stemmingswisselingen en sneller geïrriteerd zijn
Concentratieproblemen
Overspannenheid
Mediagebruik van het kind is een veelvoorkomend conflict in het gezin

In dit geval zal je snel moeten handelen en regels voor het mediagebruik moeten opstellen om je kind te helpen. Zo kan je kind een gezonde mediaconsumptie aanleren.

Beeldschermmedia zoals computer, smartphone en televisie in de kinderkamer werken verlokkend deze vaker te gebruiken[i]. Als je dit verhindert kun je het mediagebruik van je kind reduceren.

Mediaopvoeding - moeder praat aan de telefoon en speelt met haar zoon aan de zijkant.

Mediaopvoeding voor ouders: hoe word je een rolmodel in mediagebruik

Als ouders ben je het belangrijkste voorbeeld voor je kind. Jij bent de hoofdopvoeder en van jou leert je kind het meeste. Daarom is het belangrijk, dat je je kind een verantwoordelijkheidsbewustzijn voor de omgang met digitale media aanleert en zo een positieve invloed hebt op de mediaopvoeding. Vaak merken we niet, hoe vaak we digitale media consumeren of onbemerkt toch gebruiken.

Observeer je eigen gedrag eens goed en wees je bewust, wanneer, waar en hoe vaak je digitale media gebruikt. Hier zijn een paar steunpunten, die je bij je overwegingen kunt observeren:

Hoe vaak gebruik je je telefoon/smartphone en in welke situaties?
Hoe vaak staan de TV en de radio aan bij jullie?
Hoe goed ken je de verschillende digitale media?
Ben je op de hoogte van de nieuwe mediatrends (bijv. op social media)?
Publiceer je foto’s van jezelf/of je kind op het internet? Hoe ga je daarmee om? Let je op de privacywetgeving?

Welke informatie publiceer je op het internet en wie kan je posts zien?Aan de hand van de antwoorden op deze vragen, kun je over je eigen gedrag nadenken. En je eventueel voornemen om aan bepaalde aspecten te werken. Een uitgebreide kennis over de mediaprocessen en procedures maken het je mogelijk, concrete antwoorden op vragen van je kind te kunnen geven en het zo goed mogelijk bij de mediaopvoeding te begeleiden. Valt je op, dat je zelf te veel tijd op je smartphone doorbrengt, dan helpt het bijvoorbeeld, om een smartphone-vrije-dag in te plannen of de schermtijd met een app te tracken.

Zodat elk familielid zich ervan bewust wordt, hoeveel tijd het met digitale media doorbrengt, kunnen jullie ook een simpele regel opstellen: iedereen mag een ander familielid erop aanwijzen, dat hij/zij teveel tijd voor het beeldscherm doorbrengt of bijv. tijdens het eten of tijdens een gesprek aandacht besteed aan een beeldscherm. Als jullie het gedrag van andere familieleden observeren, worden jullie automatisch oplettender en hierdoor observeer je bewuster, hoe en waarvoor jullie de verschillende media gebruiken.

Verzeker je kind, dat het met alle problemen en vragen rondom het thema media en internet naar je toe kan komen. Zo word je de contactpersoon van je kind en hierdoor kunnen jullie samen op en top fit worden voor het onderwerp internetveiligheid.

Conclusie: vaste mediatijden beperken de dagelijkse mediaconsumptie van kinderen

Een geslaagde mediaopvoeding verlangt van beide ouders een grote hoeveelheid aan toezicht, in de steeds sneller veranderende mediawereld. Wees een voorbeeld voor je kind wat betreft het doelgericht gebruik van digitale media, en animeer het, zoveel tijd als mogelijk buiten de mediawereld door te brengen. Bepaalde richtlijnen helpen je beter in te schatten, hoelang je kind media mag consumeren. Dit is echter afhankelijk van het karakter van je kind en waarvoor de media gebruikt worden. In onze samenvattende PDF hebben we nogmaals alle belangrijke informatie over het thema mediaopvoeding en aanbevolen schermtijden voor kinderen samengevat.

Ontdek meer artikelen: