Od ścieżki sensorycznej po mini zoo: poznawanie natury za pomocą zmysłu dotyku

Największym narządem zmysłu u człowieka jest skóra. Dzięki niej, przez cały czas odbieramy bodźce sensoryczne – od ledwie wyczuwalnego ciężaru naszych ubrań, poprzez muśnięcia letniej bryzy, aż po dotyk drugiej osoby. Jeśli chcesz wspomóc rozwój tego zmysłu u swoich dzieci, możesz skorzystać z wielu gier i zabaw na łonie natury. W tym celu doskonale sprawdzi się zarówno spacer po ścieżce sensorycznej, jak i głaskanie zwierzątek w mini zoo. Poznaj z nami te metody i dowiedz się więcej na temat zmysłu dotyku.

Wycieczki na łono natury zapewniają dzieciom wyjątkowe przeżycia. To świetna okazja, by maluchy mogły się zarówno wyszaleć w lesie czy na łąkach, jak i wyciszyć podczas cichej kontemplacji przyrody. Odkrywajcie wspólnie świat roślin oraz zwierząt, bawcie się tym co oferuje wam natura i doświadczajcie przyrody wszystkimi zmysłami. W ten sposób maluchy nauczą się nie tylko odpowiedzialnego obcowania z otaczającym je światem, ale także lepiej poznają impulsy wysyłane im przez własne zmysły i zrozumieją, co one oznaczają.

Zmysł dotyku bywa zaniedbywany. Najczęściej polegamy bowiem na naszym wzroku, by rozpoznawać różne przedmioty. Ważne jest jednak pełne wykorzystanie ludzkich możliwości poznawczych. Dlatego kształtujmy zmysł dotyku u dzieci poprzez doświadczanie rozmaitych powierzchni i struktur. W ten sposób nauczą się lepiej rozpoznawać tkaniny, naturalne materiały i inne przedmioty. Dodatkowo rozwiną również swoje zdolności motoryczne szybciej niż inne dzieci. Dzięki temu na przykład łatwiej nauczą się pisać. W tym artykule znajdziesz kreatywne gry i zabawy rozwijające zmysł dotyku, które warto wypróbować z dzieckiem podczas wspólnych wycieczek.

__________

Czy wiesz, że...

W literaturze naukowej, dotyczącej integracji sensorycznej dzieci, natkniesz się na zabawy rozwijające jednocześnie zmysł dotyku i tzw. priopercepcję. Pod tym pojęciem kryje się świadomość położenia własnego ciała, potocznie rozumiana jako zmysł równowagi. Kształtowanie priopercepcji u dzieci ma ogromny wpływ na prawidłowy rozwój mózgu.

__________

W tę grę możecie zagrać zarówno podczas rodzinnej wyprawy do lasu, jak i podczas klasowej wycieczki. Im więcej osób będzie się bawić, tym trudniej, ale także zabawniej będzie się grało. Najpierw osoba przygotowująca zabawę gromadzi różne naturalne materiały. Wybór jest niemal nieograniczony: liście, orzechy, kasztany, mech, patyczki, źdźbła trawy, kora i kamienie – wszystko co tylko przyjdzie wam do głowy. Ważne, by każdy z tych elementów miał swoją parę. Następnie wszyscy uczestnicy zabawy zamykają oczy i wyciągają ręce za plecami. Prowadzący grę podaje każdemu z graczy jeden przedmiot. Wszyscy powinni mieć minutę na rozpoznanie, co trzymają w rękach. Po upływie tego czasu rzeczy zostają zabrane, a gracze mogą otworzyć oczy. Następnie każdy dokładnie opisuje swój przedmiot innym uczestnikom i w ten sposób stara się znaleźć gracza, który również otrzymał taką samą rzecz.

Przed rozpoczęciem tej gry, osoba ją prowadząca, musi znaleźć ciekawe naturalne przedmioty. Następnie powinna ukryć je w kartonie np. po butach i wyciąć w nim dziurę tak, by zmieściła się tam tylko ręka. Oczywiście, przed zabawą, można wspołnie z dziećmi ozdobić to pudełko. Gra zaczyna się, gdy uczestnicy zamykają oczy, a prowadzący napełnia karton zebranymi przedmiotami. Dziecko ma za zadanie włożyć rękę do kartonu, wybrać przedmiot i zgadnąć co to jest, tylko za pomocą zmysłu dotyku.

Wskazówka: Chcąc silniej stymulować rozwój zmysłu dotyku u dzieci, poproś, by opisały odczucia towarzyszące dotykaniu różnych przedmiotów. W ten sposób będą one łączyć wrażenia sensoryczne ze słowami oraz nauczą się lepiej wyrażać uczucia.

Spacerując po lesie lub w trakcie przyjęcia urodzinowego, możecie poszukiwać wcześniej wybranych przedmiotów. Będziecie musieli sporządzić listę różnych tekstur do odnalezienia. W tym celu możesz kierować się naszymi przykładami:

Zadaniem dzieci będzie znalezienie w naturze czegoś, co w dotyku ma podaną strukturę. Większe dzieci mogą dodatkowo pisać nazwy znalezionych przedmiotów i w ten sposób urozmaicić całą zabawę. Maluchy powinny przynieść rzeczy do ciebie i wspólnie z tobą podjąć decyzję, czy spełniają one postawione wymagania.

__________

Nie zapomnij...

W celu urozmaicenia waszych spacerów, zabierz na nie własnoręcznie wykonaną masę plastyczną. Możecie jej użyć do odciskania różnych tekstur, jak np. kory drzewa, liści, kamieni, szyszek. Następnie porównajcie odcisk z oryginałem, a być może odkryjecie całą masę nowych, fascynujących detali.

__________

Nie tylko czubki palców naszych dłoni nadają się do poznawania otoczenia za pomocą dotyku, również stopy są bardzo wrażliwe na te doznania. Jesteśmy w stanie rozpoznać, kiedy schodzimy z asfaltu na miękką ściółkę leśną, nawet jeśli mamy na sobie buty. Doznania są jeszcze intensywniejsze, kiedy chodzimy boso. Trawa, piasek, żwirek, glina – każdy z tych rodzajów podłoża odczuwamy inaczej.

By poznać wiele rodzajów podłoża, wystarczy poszukać w naszej okolicy najbliższej ścieżki sensorycznej. Jest to specjalna trasa, na której mamy możliwość przejść boso po interesującym podłożu, bez obaw, że coś nam się stanie. Będzie to na pewno niezapomniane przeżycie dla wielu dzieci.

Jeśli nie możesz znaleźć w swojej okolicy ścieżki sensorycznej, to wykonaj ją samodzielnie (w ogrodzie/na podwórku)! Będziesz do tego potrzebować kilku pokrywek od pudełek po butach.Napełnij je różnymi materiałami, takimi jak żwirek, piasek, liście, kora czy mech. Ścieżkę bosych stóp stworzysz stawiając te pojemniki obok siebie. Teraz tylko wystarczy zdjąć buty i przejść się po tak przygotowanej trasie. Poproś swoją pociechę, by opisała ci co czuje. Wypróbuj ścieżkę bosych stóp również na własnej skórze, a następnie podziel się swoimi wrażeniami z dziećmi.

Dodatkowo, wizyta w gospodarstwie agroturystycznym to świetna okazja na to, by wyjaśnić pociechom, skąd bierze się nasze pożywienie: od pszenicy i żyta na polach, po wytwarzanie mąki i pieczenie chleba. Dowiedzą się także, jak mleko od krów przerabiane jest na masło oraz śmietankę. Dzieci nauczą się naturalnego łańcucha żywieniowego i będą w stanie lepiej docenić jedzenie trafiające na ich talerz.

Wycieczka do mini zoo lub gospodarstwa agroturystycznego to wspaniały i wartościowy moment pedagogiczny, który łączy wiele tematów we wspólną całość. Po to, by wasza wizyta była przyjemnością zarówno dla twoich dzieci jak i zwierzątek, które odwiedzacie, warto zastosować się do kilku praktycznych wskazówek:

• Podczas obchodzenia się ze zwierzętami, zachowajcie spokój.

• Głaskanie powinno być ostrożne i delikatne.

• Uszanujcie to, jeśli dane zwierzę się wycofuje, bo nie chce być w danym momencie dotykane.

• Podczas pierwszych kontaktów dzieci nie powinny karmić zwierząt, by te nie były zbyt niespokojne.

• Jeśli wasza pociecha boi się jakiegoś zwierzęcia, to najpierw obserwujcie je z daleka. Omawiajcie jego zachowanie i jeśli dziecko będzie tego chciało, powoli zmniejszajcie dystans. Często pomaga też, jeśli razem pójdziecie je pogłaskać.

Po głaskaniu zwierząt w mini zoo lub w gospodarstwie agroturystycznym porównajcie wasze odczucia. Które zwierzątko miało najbardziej miękkie futerko, które było najprzyjemniejsze w dotyku? Możecie również omówić, czego nauczyły się dzieci podczas obcowania ze zwierzętami. Dzięki temu twoje pociechy utrwalą zdobytą wiedzę i doświadczenie.

Pierwszym ze zmysłów, który wykształcamy, jest dotyk. Niemowlęta w 80% za jego pomocą poznają świat – poprzez branie rzeczy do buzi i ssanie. Później rączki pomagają im w doświadczaniu rzeczy na około, dlatego maluchy tak chętnie chwytają za wszystko, co znajduje się w ich zasięgu. Zmysł dotyku jest więc kluczowy dla ludzi w początkowej fazie życia. Nasze gry i pomysły na wycieczki pozwolą dzieciom rozwijać tę umiejętność i zaspokoją ich naturalną ciekawość.