Vrijwilligerswerk bij medische en reddingsdiensten: inzet in noodsituaties

Hulp en bijstand verlenen aan mensen in noodsituaties is een belangrijke en verantwoordelijke taak. Als je als vrijwilliger bij de reddingsdienst werkt, doe je onmisbaar werk in kritieke situaties - vrijwilligerswerk op dit gebied is daarom voor veel mensen een zeer dankbare taak waar ze veel voldoening uit halen.

Als je op vrijwillige basis mensen wilt helpen en bij de reddingsdienst of de ambulancedienst wilt werken, dan moet je eerst een opleiding of training in die richting afronden. In dit artikel wordt uitgelegd aan welke eisen je moet voldoen en welke taken je op de verschillende werkterreinen te wachten staan.

Hoe vind ik de juiste vrijwilligersfunctie bij de reddingsdienst of ambulancedienst?

De overkoepelende term "reddingsdienst" gaat over verschillende verantwoordelijkheidsgebieden en speciale organisaties die in verschillende noodsituaties worden ingezet. De reddingsdienst verleent medische bijstand en verzorgt spoedpatiënten voordat zij in het ziekenhuis kunnen worden opgenomen en neemt het daaropvolgende vervoer van patiënten over. Het wordt gebruikt na ongevallen, bij verwondingen, vergiftiging en ziekten en heeft als doel mensenlevens te redden. De reddingsdienst is onderverdeeld in verschillende gespecialiseerde gebieden:

• Reddingsdienst op het land

• Reddingsdienst in de lucht

• Grot- en bergreddingsdienst

• Maritieme reddingsdienst (op het water)

Natuurlijk bestaat de reddingsdienst grotendeels uit fulltime of parttime professionals, maar er zijn ook veel vrijwilligers. In sommige regio's of operatiegebieden (bijv. bergredding) worden bijna uitsluitend vrijwilligers ingezet.

Welke inzetgebieden en taken kan ik verwachten bij de reddingsdienst?

Alle vrijwilligers bij de hulpdiensten hebben een gemeenschappelijk doel: mensen helpen en levens redden. Afhankelijk van de organisatie kun je bijvoorbeeld vrijwilligerswerk doen op de volgende gebieden:

• Als paramedicus behandel je verwondingen en ziekten van bezoekers bij grote evenementen zoals beurzen en festivals. Op die manier kunnen patiënten snel en professioneel worden behandeld, terwijl de hulpdiensten worden ontlast. Pas als vervoer naar het ziekenhuis noodzakelijk is, dan kan de paramedische dienst ook dit proces ondersteunen.

• Als medisch hulpverlener kom je in actie na ongevallen, bij verwondingen, vergiftigingen en ziekten en voer je in deze noodsituaties levensreddende en levensondersteunende maatregelen uit. Daarnaast verzorgt de reddingsdienst regionaal en multiregionaal ziekenvervoer.

• Maritieme reddingswerkers hebben tot taak mensen in nood in en op het water te helpen en te redden. Andere taken bij waterredding zijn zwemtraining en voorlichting over gevaren in en rond het water.

• Welke opleiding wordt verzorgd of ondersteund door de hulporganisatie?

Anderzijds zijn er natuurlijk ook verschillende persoonlijke factoren die je kunnen helpen bepalen welke vrijwilligersfunctie bij de reddingsdienst of ambulancedienst het beste bij je past: sommige vrijwilligers hebben bijvoorbeeld al bepaalde kwalificaties vanwege hun beroep (bijvoorbeeld een opleiding tot bedrijfshulpverlener of brandbestrijder, rijbewijs klasse B of C1), waardoor zij gemakkelijker aan de slag kunnen. Bovendien vragen de afzonderlijke opleidingstrajecten in de ambulance- en reddingsdienst uiteraard om verschillende hoeveelheden tijd en gaan zij gepaard met verschillende kosten.

Aan welke eisen moet ik voldoen als vrijwilliger bij de reddingsdienst?

De precieze vereisten voor een vrijwilligersfunctie bij de reddingsdienst hangen af van de hulporganisatie waarbij je betrokken wilt zijn en wat je toekomstige inzetgebied wordt. Natuurlijk is het feit dat je graag mensen wilt helpen en bereid bent een deel van je vrije tijd te investeren een absolute voorwaarde. De volgende criteria zijn eveneens van toepassing:

Vrijwilligerswerk bij de reddingsdienst: basisvereisten

• Voor bepaalde banen is een minimumleeftijd vereist. De voorwaarden voor minderjarige vrijwilligers zijn hetzelfde als op de gewone arbeidsmarkt.

• Een specifieke schoolopleiding is meestal niet wettelijk vereist, maar afhankelijk van de organisatie kan een minimale leeftijd worden geëist of goedkeuring van je werkgever om tijdens je werk inzetbaar te zijn.

• Een EHBO-cursus of EHBO-opleiding moet worden gevolgd of gecertificeerd. Deze certificaten mogen vaak niet ouder zijn dan twee jaar.

• Als je badmeester of paramedicus wilt worden, moet je mentaal en fysiek weerbaar zijn.

• Jouw gezondheidstoestand of geschiktheid voor de betreffende opleiding moet vaak worden aangetoond met een actuele medische verklaring.

• Je moet voldoende tijd hebben voor het vrijwilligerswerk en bereid zijn om onregelmatig te werken - bijvoorbeeld 's nachts of in het weekend.

Vrijwilligerswerk bij de reddingsdienst: vereiste competenties

Voor een functie als vrijwilliger bij de reddingsdienst zijn ook bepaalde persoonlijke en sociale vaardigheden van belang, zowel om een goede samenwerking met andere reddingswerkers mogelijk te maken als om de omgang met patiënten te vergemakkelijken:

• Empathie

• Verantwoordelijkheidsgevoel

• Zorgvuldigheid

• Vermogen om in teamverband te werken

• Vermogen om onder druk/stress te werken

Voor sommige werkterreinen, zoals pastorale noodhulp, is het ook van belang dat de vrijwilligers psychologisch en sociaal stabiel zijn of in het recente verleden zelf geen traumatische ervaringen hebben gehad. Dit is om te voorkomen dat je overweldigd wordt of lijdt onder de druk van het uitvoeren van je vrijwilligerswerk.

Vrijwilligerswerk bij de reddingsdienst: waar kun je training volgen?

Als je vrijwilligerswerk wilt doen als badmeester of paramedicus, dan kun je contact opnemen met verschillende hulporganisaties die op deze gebieden actief zijn. Opleiding in ambulance- en reddingsdiensten is mogelijk bij de volgende organisaties:

• https://www.wensambulancezorgvzw.be/vrijwilliger/

• https://geneeskundigehulp.plot.be/opleidingen-voor-professionele-hulpverleners/professionele-hulpverleners/basisopleiding-hulpverlener-ambulancier/

• https://kustwacht.be/nl/inhoud/organisatie

• https://gardecotiere.be/nl/faq/hoe-word-ik-redder-aan-zee-0

Vrijwilligerswerk bij de reddingsdienst: hoe lang duurt de opleiding?

De duur van de opleiding hangt af van het vakgebied waarin je werkt en van je toekomstige werkterrein. Terwijl de opleiding tot hulpverlener gewoonlijk ongeveer 50 uur duurt, afhankelijk van de hulporganisatie, duurt de opleiding tot paramedicus ongeveer 130 uur.

Vrijwilligerswerk bij de reddingsdienst: bijscholing en speciale cursussen

Een groot aantal werkterreinen voor vrijwilligers in de reddingsdienst zijn zeer veeleisend: daarom moet je vaak verschillende, opeenvolgende opleidingsonderdelen of een basisopleiding met aansluitende bijscholing volgen. Op de website of bij de regionale contactpersonen van de respectieve hulporganisaties kan je precies te weten komen welke opleiding je te wachten staat.

Vrijwilligerswerk bij de reddingsdienst: opties voor jongeren

Op vrijwilligerswerk.be kun je naar lokaal vrijwilligerswerk, maar zelfs ook in het buitenland zoeken. Veel organisaties hebben speciale jeugdgroepen. Omdat reddingsdiensten vaak een certificaat of opleiding vereisen, is het voor jongeren niet altijd even toegankelijk als voor volwassenen. De Vlaamse Jeugdraad helpt jongeren zonder vooropleidingen aan vrijwilligerswerk. De regel blijft dat je bij specifieke reddingsdiensten de daarvoor nodige opleidingen en trainingen moet volgen.

Vanaf welke leeftijd kunnen jongeren actief deelnemen?

Afhankelijk van de hulporganisatie waarbij kinderen en jongeren willen helpen, zijn er verschillende leeftijdsgrenzen. De jeugdverenigingen zijn vaak verdeeld in verschillende (leeftijds)groepen om beter aan de behoeften van de kinderen en jongeren tegemoet te komen. Zo kun jij je steentje bijdragen en ervaring opdoen bij het Jeugd Rode Kruis Vlaanderen, geschikt voor jongeren vanaf6 tot 18 jaar.

Vanaf 18 jaar kan men bij de meeste hulporganisaties overstappen naar de vereniging voor volwassenen.

Wat kun je als jongere verwachten van een vrijwilligersfunctie?

In de jeugdgroepen van de hulporganisaties verwerven de jonge leden reeds belangrijke basiskennis die hen later in staat stelt om actief deel te nemen aan de reddingsdienst en aan vele andere werkterreinen van de organisaties. De leden maken op een aan hun leeftijd aangepaste manier kennis met onderwerpen als natuur- en milieubescherming, gezondheid, internationaal begrip of sociale verantwoordelijkheid. Afhankelijk van de organisatie kan praktische kennis worden opgedaan in de vorm van zwem- en badmeesteropleidingen, EHBO-cursussen, assistentie bij de school EHBO-dienst of campagnewerk.

Conclusie: vrijwilligerswerk om mensen in de reddingsdienst te ondersteunen

Vrijwilligerswerk in de reddingsdienst is voor veel mensen een zaak van het hart: als je strandwacht of paramedicus wilt worden, of bij de bergredding of waterredding wilt werken, dan moet je eerst een opleiding in je vakgebied en vaak ook bepaalde bijscholingscursussen volgen. Daarna kun je de vaardigheden die je hebt verworven, toepassen als vrijwilliger bij de reddingsdienst en zo in je vrije tijd een waardevolle en zinvolle activiteit uitoefenen. Neem gerust contact op met de regionale of plaatselijke verenigingen voor informatie over de vereisten en mogelijke inzetgebieden.

______________________________________________

Bronnen en aanvullende informatie:

http://www.lifeguard.be/opleidingen/cursus-hulpverlener/

(geraadpleegd op 26-01-2023)

https://jeugd.rodekruis.be/

(geraadpleegd op 26-01-2023)

https://sodaplus.be/nl-be/anderen/info/wat-kan-u-betekenen/ik-word-vrijwilliger-voor-soda?

(geraadpleegd op 27-01-2023)

https://www.vrijwilligerswerk.be/weldoeners

(geraadpleegd op 27-01-2023)

Bronnen van de afbeeldingen:

iStock.com/kzenon

iStock.com/stefanamer

iStock.com/majorosl

iStock.com/wundervisuals

iStock.com/NicolasMcComber