Respectvol en correct gedrag tegenover wilde dieren - Hert in het bos.

Correct gedrag tegenover wilde dieren: belangrijkste tips

Meestal blijft de ontmoeting met een wild dier maar bij kort oogcontact, een observatie op afstand. Een wild dier van dichtbij kunnen bekijken in de natuur is vaak uiterst zeldzaam. Wilde dieren zijn erg schuw en hebben je meestal al waargenomen – geroken, gehoord of gezien – voordat jij het dier kon spotten.

We hebben een paar belangrijke tips samengevat over hoe je je moet gedragen zodat een eventuele ontmoeting voor zowel jou als het wilde dier geen kwaad kan. De belangrijkste informatie over ontmoetingen met wilde dieren vind je ook in onze praktische checklist:

Download PDF: Tips voor gedrag tegenover wilde dieren

Correct gedrag tegenover wilde dieren: vos in het bos.

Inhoudsopgave

Tips voor juist gedrag: oog in oog met wilde dieren
Wat te doen als je tegenover een wild zwijn staat?
Welk gedrag is correct bij ontmoeting met een wolf?
Gewond dier gevonden: wat moet ik doen?

Onder de Belgische inheemse wilde dieren vallen onder anderen wilde zwijnen, vossen, herten en sinds een aantal jaar de wolf, die zich langzaam maar zeker hier huisvest. Maar ook marters, wasberen, hazen en vogels zoals de grijze reiger en torenvalk vallen hieronder. Al deze dieren kunnen dorpen of steden doorkruizen en voelen zich ook steeds meer thuis in de buurt van mensen. Een ontmoeting met een wild zwijn of vos aan de rand van de stad is dan ook al lang geen zeldzaamheid meer.

Standaard gedragsregels bij een ontmoeting met een wild dier

Mocht je in een zeldzaam geval een wild dier van dichtbij tegenkomen, pas dan uit respect voor het wilde dier je gedrag aan, zodat je de wilde dieren niet opjaagt en in gevaar brengt. Je bent uiteindelijk in de woonkamer van deze dieren onderweg. Wat voor jou een recreatieve ruimte is, is tegelijkertijd een essentieel leefgebied voor de flora en fauna. Neem de borden met instructies in het bos serieus en toon natuurbewust gedrag. Pas de volgende regels altijd toe als je onderweg bent in de natuur:

Gooi afval nooit weg in de natuur, neem het mee of gooi het in de prullenbak
Blijf op de wandelpaden, zowel lopend als op de fiets
Voed geen wilde dieren
Honden op afstand houden of aanlijnen

Het is van belang dat mensen hun afval meenemen en niet in de natuur weggooien. Yoghurtbekers, verpakkingen van koekjes of chips en dergelijke kunnen ertoe leiden dat dieren gewond raken. De kans om een gewond dier tegen te komen tijdens je wandeling neemt hierdoor toe. Herten kunnen met hun gewei verstrikt raken in afval en vossen kunnen met hun kop vast komen te zitten in bekers en blikjes. Over het algemeen leidt afvaltot verwondingen in het maagdarmkanaal van de dieren.

Correct gedrag tegenover wilde dieren: blijf op de wandelpaden.

Volg alleen de gemarkeerde routes en wandelpaden, zodat je de wilde dieren met rust laat. Ze zijn gewend aan mensen op de paden en routes en vermijden deze drukbezochte plekken dan ook meestal. Op de wandelpaden kunnen dieren je beoordelen en word je niet snel als vijand aangezien. Wie op de wandelpaden blijft, veroorzaakt geen stress of angst. Dit kan namelijk sneller leiden tot agressief gedrag onder de wilde dieren. Dit is wel zo veilig voor jou of je gezin. Uit respect voor het leefgebied van de dieren, moet je ook niet onnodig lang aan de rand van het bos blijven staan. Bosranden zijn de favoriete plek van veel dieren.

Wilde dieren mag je nooit voeren. Dit heeft de volgende reden: als je ze voedsel geeft, zullen ze dit de eerste keer op een vriendelijke manier accepteren. Helaas gebeurt het heel vaak dat ze dit bij een volgende wandelaar agressief claimen. Om dit te voorkomen geldt daarom de volgende regel: voer geen wilde dieren.

Er zijn twee belangrijke redenen waarom je honden moet aanlijnen: ten eerste kunnen honden op deze manier geen dieren achtervolgen en zodoende blootstellen aan onnodige stress. Ten tweede kun je voorkomen dat met name kleine honden als prooi worden aangezien door roofvogels.

Tijdens wandelingen heb je soms het geluk dat je schuwe dieren zoals herten op afstand kunt bewonderen. In principe hebben deze dieren een vluchtinstinct en mijden ze het contact met mensen. Zolang ze niet bedreigt of in het gedreven worden, zijn ze geen gevaar voor mensen. Om de dieren niet te laten schrikken en onnodige stress te bezorgen, moet je afstand houden en ze niet storen (met bijvoorbeeld een flits van je camera).

Wat te doen als je oog in oog staat met een wild zwijn?

Wilde zwijnen kunnen met hun enorme lichaam en scherpe snijtanden – genaamd geweren – behoorlijk bedreigend en agressief overkomen. Van nature zijn het echter vreedzame dieren die mensen eerder uit de weg zullen gaan. Wilde zwijnen leven in groepen - ook wel rotte genoemd - tot wel dertig dieren. Een rotte bestaat uit een aantal vrouwtjes en hun jongen van het eerste en het tweede jaar. Mannetjes leven vanaf hun derde levensjaar alleen. Wie op de wandelpaden blijft, zal zelden een ontmoeting hebben met wilde zwijnen.

Zijn wilde zwijnen gevaarlijk? Zeug met haar biggen onderweg in het bos.

Wat te doen als je oog in oog staat met een wild zwijn?

Ze zijn vooral tijdens de schemering en in de nachtelijke uren actief. Van nature zijn het geen nachtdieren, maar vanwege de jacht hebben ze de dag omgeruild naar de nacht. Bij een ontmoeting met een wild zwijn, zijn er drie situaties waarin het gevaarlijk kan worden.

1. Je komt tussen een moederzwijn en haar biggen terecht

Neem hier het luide puffen en het brommen of blazen van de zeug als waarschuwingssignaal uitermate serieus en blijf onmiddellijk op afstand. Zoek naar een verhoging of een beklimbare boom in de buurt, en wacht hier veilig totdat de roedel voorbij getrokken is. Je moet nooit een stok in de lucht houden of andere dreigende gebaren maken. Als een zwijn eenmaal agressief is en zich bedreigd voelt, kan het erg gevaarlijk worden. Het hele jaar door kun je in dit soort situaties terechtkomen. Maar de risico maanden zijn van maart tot mei. Wilde zwijnen hebben echter door vele maisplantages en mildere winters steeds meer voedsel tot hun beschikking, waardoor ze zich in alle seizoenen kunnen voortplanten.

2. Je stuit op een een gewond mannetjes zwijn

Het kan voorkomen dat je een gewond mannetjes zwijn tegenkomt. Het gewonde dier dat vaak door een auto is aangereden of door een jager is geraakt kan toch nog behoorlijk agressief worden. In dat geval moet je, zodra je in veiligheid bent, de politie onmiddellijk waarschuwen. Dergelijke gewonde dieren, met een gewicht van vaak 100 kilo, kunnen ondanks hun verwonding toch nog in de aanval gaan. Het is belangrijk dat je de politie of een lokale jager waarschuwt zodat eventuele volgende wandelaars of fietsers beschermd kunnen worden.

3. Je verrast de dieren als het schemert

Als wilde zwijnen niet zijn voorbereid op de ontmoeting met mensen – bijvoorbeeld tijdens de schemering ver van paden vandaan – neemt de kans dat zij schrikken en verrast worden sterk toe. Dit geldt ook bij mensen die verrast worden en daardoor schrikken, ze reageren impulsief en kiezen voor de aanval of vluchten weg. Op de wandelpaden blijven is ook hier de beste keuze om wilde zwijnen in het bos te vermijden.

Er zijn drie basisregels bij het tegenkomen van wilde zwijnen in het bos: 1. Houd afstand. 2. Neem waarschuwingssignalen of dreigende gebaren serieus. 3. Trek langzaam en stil terug. Als je tijdens een wandeling wilde zwijnen ontdekt, moet je de dieren op voldoende afstand een ruime ligplaats geven, maar niet wegrennen. Als je een directe ontmoeting met wilde zwijnen niet meer kunt voorkomen, maak dan geen hectische bewegingen en zoek, indien mogelijk, in veiligheid in een boom of struik.

Gedrag tegenover een wolf: wolven in België

België kent niet veel natuur die geschikt is voor wolven, daarom zijn er geen grote aantallen in ons land. Naar schatting wonen er een kleine dertig rond, waarvan ongeveer 15 in Vlaanderen. Het zijn Euraziatische wolven. Sommigen komen uit de Duits-Poolse populatie en sommigen uit de italo-alpine populatie, die via Frankrijk hun weg naar België hebben gevonden. Uit onderzoek is gebleken dat er ongeveer ruimte is voor enkel tientallen roedels wolven.

Gedrag bij ontmoeting met wolf: een wolf in een bosgebied.

Correct gedrag tegenover wolven in het wild: belangrijkste tips

Blijf rustig. Neem langzaam afstand van het dier.
Komt de wolf op je af, strek je dan uit en maak je groot.
Schreeuw luidt en klap in de je handen. Dit verjaagt de wolf.
Ren niet weg, dat is een uitnodiging voor de wolf om je te achtervolgen
Neemt de wolf ondanks de genomen maatregelen geen afstand, bewapen jezelf dan met een stok en gooi obejcten naar het dier.

Zodra je weer in veiligheid bent, kun je het beste melding maken van het voorval bij het Agentschap voor Natuur en Bos of de politie.

Belangrijk: houd je hond aan de lijn als je in wolvengebied gaat wandelen. Wolven kunnen een serieuze bedreiging worden voor je hond als jij niet in de buurt blijft. Aan jouw zijde is je hond beschermd, doordat wolven schuw en angstig zijn voor mensen. Komt een wolf toch dichtbij? Gedraag je dan zoals we hierboven hebben beschreven.

Gewond dier gevonden – wat te doen?

Heb je het vermoeden dat je een gewond dier in het bos hebt gevonden? Bekijk het dier dan eerst vanaf een veilige afstand. Alleen de gewonde of zieke dieren hebben echt hulp nodig. Soms wacht een welp gewoon op zijn moeder, die in dat moment waarschijnlijk op zoek is naar voedsel. Het dier mag je in geen geval aanraken. Je loopt hierdoor kans op infectieziekten. Hoewel hondsdolheid al lang is uitgeroeid, zijn schurft en lintwormen slechts twee van de ziekten die nog steeds van dieren op mensen kunnen worden overgedragen.

Schakel deskundige hulp in als het dier na nadere observatie echt gewond blijkt te zijn. Je kunt hiervoor een regionale dierenambulance, dierenarts of een opvangcentrum voor beschermde inheemse dieren inlichten. Soms hebben beschermde inheemse dieren een eigenaar. Deze dieren hebben dan bijvoorbeeld een microchip, of vogels hebben een naadloos gesloten pootring. Vind je een gemerkt of gechipt dier, meld het dan bij de politie of de gemeente.

Tijdens een bergwandeling is het goed mogelijk dat je koeien tegenkomt. De vraag is daarom, vooral in het geval van loslopende kuddes vee: zijn koeien gevaarlijk? Runderen zijn in principe niet agressief, maar kunnen zich in bepaalde situaties onder druk gezet of geprovoceerd voelen en zichzelf verdedigen. Betreed daarom geen omheinde weilanden en houd ruime afstand tot vrij rondlopende kuddes vee. Dit geldt vooral als het om moederdieren en hun kalveren gaat. Als een officieel wandelpad je over een weiland voert, blijf dan toch op het pad en loop niet direct door de kudde. Denk er ook aan om altijd het weidehek achter je dicht te doen, zodat de dieren niet kunnen ontsnappen.

Conclusie: Ontmoetingen met wilde dieren in de natuur zijn uiterst zeldzaam

Het bos is een prachtige plek om te recreëren. Wie de basis gedragsregels in de natuur toepast, zorgt ervoor dat wilde dieren de nodige rust behouden in hun leefgebied. Daarbij minimaliseer je het risico op een onvriendelijke ontmoeting met een wild dier. Mocht het in een zeldzaam geval toch gevaarlijk worden, kun je jezelf met de juiste handelingen in veiligheid brengen.

Ontdek meer artikelen: