Turystyka alternatywna: mama z kilkuletnim synem podziwia panoramę Lublany.

Jak być eko na wakacjach? Turystyka alternatywna od A do Z

Stronisz od tłumów i hałasu, a przy tym serce ściska ci się na widok spustoszenia, jakie turystyka masowa sieje w najpiękniejszych zakątkach globu? Chcesz podróżować w bardziej zrównoważony sposób? Ale co to właściwie znaczy? Turystyka alternatywna, nazywana też „miękką“, polega na takim planowaniu wypoczynku, by twoja obecność w minimalny sposób oddziaływała na życie mieszkańców i środowisko naturalne odwiedzanych miejsc. Wbrew pozorom ekologiczne wakacje nie wymagają dużych starań i nakładów finansowych. Już drobne zmiany nawyków podróżniczych pomogą chronić naturalne zasoby naszej planety. W artykule podpowiadamy, jak zrobić krok w stronę bardziej świadomej turystyki: od zmniejszenia swojego śladu węglowego po odpowiedzialne kupowanie pamiątek.

Turystyka miękka: grupa urlopowiczów zwiedza starówkę miasta Volterra we Włoszech.

W tekście:

Zrównoważone przemieszczanie się i aktywności na świeżym powietrzu
Odpowiedzialna turystyka: oszczędzanie wody i energii
Wakacje zero waste: unikanie śmieci w podróży
Turystyka alternatywna: odpowiedzialne kupowanie pamiątek
Ekonomiczne i społeczne aspekty zrównoważonych podróży

Jak być eko na wakacjach? Przyjaciółki zmniejszają swój ślad węglowy, zwiedzając Rzym na rowerach.

Turystyka miękka: przemieszczanie się i aktywności na świeżym powietrzu

Przyjeżdżając w nieznane sobie miejsce, rozpiera cię ciekawość świata – pragniesz w krótkim czasie jak najwięcej zobaczyć i doświadczyć. Tym razem postaw na jakość, a nie ilość! Zamiast odhaczać kolejne atrakcje, zobacz destynację oczami jej mieszkańców. Z pomocą przyjdą ci ekologiczne środki transportu, dzięki którym będziesz chłonąć mijane widoki dużo bardziej beztrosko niż zza kierownicy samochodu:

Do pokonywania dużych odległości w miejscu wypoczynku, korzystaj z komunikacji zbiorowej, np. autobusów, tramwajów, metra i pociągów.
Jeśli cenisz sobie elastyczność i odrobinę aktywności fizycznej, rozważ wynajem roweru. W ten sposób ograniczysz emisję spalin do zera.
Planujesz przemieszczanie się na większych dystansach lub po pagórkowatym terenie? W tej sytuacji wynajem roweru elektrycznego okaże się świetnym kompromisem.

Również wszelkiego rodzaju aktywności na świeżym powietrzu pozwolą ci lepiej poznać zwiedzaną okolicę, a do tego przyjrzeć się z bliska jej ekosystemom. Sposobów na kontakt z naturą podczas wakacji jest bez liku: od niespiesznej przechadzki po wielogodzinny trekking. Planując outdoorowe atrakcje, weź pod uwagę następujące wskazówki:

Wybieraj aktywności sportowe przyjazne dla środowiska. Przykładowo: spędzając dzień nad jeziorem, zaplanuj spływ kajakiem, a nie jazdę na nartach wodnych, skuterze czy motorówce.
Warto wybrać się na wędrówkę z lokalnym przewodnikiem. W ten sposób nie tylko nie zgubisz się w trudnym terenie, ale także poznasz przyrodnicze ciekawostki z pierwszej ręki i lepiej zrozumiesz zależności odwiedzanego ekosystemu.
Pozostaw przyrodę w nienaruszonym stanie: nie zabieraj ze sobą muszli, kamieni i piasku, nie zrywaj roślin i pod żadnym pozorem nie śmieć.

Staraj się unikać atrakcji turystycznych z udziałem zwierząt. W większości przypadków chęć zysku ich właścicieli spycha dobro podopiecznych na drugi plan, a ich warunki życia pozostawiają wiele do życzenia. Jeśli chcesz zrobić coś dobrego dla dzikiej fauny regionu, wesprzyj darowizną lokalny rezerwat przyrody lub park narodowy.

Zrównoważone wakacje: oszczędzaj energię i wodę

Ważnym filarem ekoturystyki jest rozważne korzystanie z zasobów naturalnych. Wiele osób, przebywając w hotelu lub pensjonacie ma wrażenie, że już zapłaciło za media, więc nie ma znaczenia, ile ich zużyje. Takie podejście jest jednak raczej krótkowzroczne i nie uwzględnia dobra planety. Nie traktuj urlopu jako okazji do poluzowania swoich zasad, a wręcz przeciwnie – będąc gościem w nowym miejscu zachowuj się tak samo odpowiedzialnie, jak u siebie w domu. Dlatego:

Bierz prysznic zamiast codziennej kąpieli w wannie. Postaraj się przy tym ograniczyć do kilku minut, a w razie możliwości zakręcaj dopływ wody podczas namydlania.
Nie pozostawiaj odkręconej wody w kranie bez potrzeby (np. w trakcie mycia zębów).
Używaj ręcznika dłużej niż jeden dzień, zanim go wypierzesz lub oddasz do prania.
Postaraj się rozsądnie korzystać z klimatyzacji i wentylatorów. Przed każdym włączeniem tego typu urządzeń, zastanów się, czy jest to naprawdę konieczne. W przypadku systemów klimatyzacji pomieszczeń – przed każdym wyjściem z pokoju sprawdź, czy zostały wyłączone.

Jeszcze przed udaniem się w podróż, sprawdź, czy wybrana przez ciebie destynacja znajduje się na liście krajów zagrożonych deficytem wody (np. Barbados, Cypr czy Arabia Saudyjska). Intensywny rozwój turystyki masowej w takich miejscach może mieć katastrofalne skutki, gdyż wiele elementów infrastruktury, takich jak hotele all-inclusive, aquaparki i pola golfowe, zużywa nieproporcjonalnie wiele zasobów. Jeśli chcesz korzystać z podobnych atrakcji, zdecydowanie wybierz inną destynację.

Chcesz podróżować w bardziej zrównoważony sposób? Rozważ wypoczynek we własnym kraju lub regionie. Odkrywanie swojego podwórka z nowej perspektywy oraz planowanie ekscytujących mikroprzygód w najbliższej okolicy pozwolą ci nie tylko oszczędzić zasoby naturalne, ale również czas potrzebny na dojazdy w bardziej egzotyczne destynacje.

Unikanie śmieci na wakacjach: dziewczyna pije wodę z wielorazowej metalowej butelki.

Eko na wakacjach: unikaj śmieci w podróży

Małe butelki z wodą, pakowane przekąski, ulotki i broszury, plastikowe woreczki na pamiątki – ani się obejrzysz, a po dniu urlopu masz na swoim koncie cały worek śmieci. Czy musi tak być? Wypróbuj kilka poniższych wskazówek, by zastąpić jednorazowe opakowania i produkty bardziej ekologicznymi odpowiednikami:

Spakuj do walizki wielorazowe butelki do picia, np. ze szkła lub stali nierdzewnej. W większości krajów europejskich możesz bez obaw pić wodę z kranu. Na wszelki wypadek dowiedz się przed wyjazdem, czy dotyczy to też wybranej przez ciebie destynacji.
Jeśli w odwiedzanym kraju kranówka nie nadaje się do picia, zaopatrz się w wodę pakowaną w jak największej butli lub kanistrze, którą możesz następnie przelewać do swojego podręcznego bidonu. Dzięki temu zredukujesz ilość plastikowych śmieci, pochodzących z wielu małych butelek.
Miej zawsze pod ręką materiałową torbęi kilka mniejszych woreczków. Szczególnie w małych sklepikach z pamiątkami zakupy często są rutynowo pakowane w cienkie foliowe torebki. W takim przypadku możesz grzecznie odmówić i schować drobiazgi do płóciennego worka.
Często bez zastanowienia bierzemy tuziny darmowych ulotek, broszur i map, które następnie wyrzucamy, prawie z nich nie skorzystawszy. Dla środowisko lepiej będzie, gdy nauczysz się korzystać z wirtualnych map, aplikacji i przewodników. Przy tym zajmują one mniej miejsca w bagażu.

Turystyka alternatywna: kupuj pamiątki odpowiedzialnie i świadomie

Szukając idealnej pamiątki dla siebie lub prezentów z podróży dla bliskich osób, prędzej czy później trafisz do kramiku pełnego plastikowych bibelotów, który mógłby znajdować się w dowolnym turystycznym kurorcie na świecie. Omiń go szerokim łukiem – większość ze sprzedawanych przedmiotów została wyprodukowana po drugiej stronie globu z wątpliwej jakości materiałów, a nierzadko też przy złamaniu zasad sprawiedliwego handlu. By uniknąć tego typu pułapek, przy wyborze pamiątek kieruj się poniższymi zasadami:

Kupuj miejscowe produkty wytwarzane ręcznie. W ten sposób wesprzesz lokalne manufaktury i ich pracowników. W razie wątpliwości nie wahaj się pytać sprzedawców o proces produkcji i wykorzystane w nim materiały.
Przedmioty codziennego użytku to zazwyczaj lepsze pamiątki niż dekoracyjne bibeloty. Ręcznie malowana ceramiczna filiżanka lub drewniana miska z certyfikatem FSC będzie towarzyszyć ci na co dzień i często przypominać o beztroskiej atmosferze wakacji.
Jadalne pamiątki, np. mieszanki przypraw, suszone owoce, marynowane warzywa, słodycze, wina i oliwy pozwolą ci zabrać ze sobą typowe smaki i aromaty regionu.
Naturalne kosmetyki ze składnikami aktywnymi pozyskiwanymi z lokalnych źródeł lub produkowane na miejscu to też dobra opcja. W miarę możliwości sięgaj po te zawierające składniki z certyfikowanych organicznych upraw.

Ekonomiczne i społeczne aspekty zrównoważonych podróży

Cele turystyki alternatywnej nie skupiają się jedynie na ochronie środowiska i klimatu. Osoby podróżujące w ten sposób chcą też świadomie przeciwdziałać niesprawiedliwości ekonomicznej i społecznej. W praktyce oznacza to, dokonywanie takich wyborów, by turystyka wspierała rozwój danego regionu i przynosiła korzyści jego mieszkańcom, zamiast pogłębiać istniejące podziały. Jednocześnie alternatywny turysta dba o to, by jego obecność w jak najmniejszym stopniu ingerowała w zastaną kulturę i stara się dostosować do realiów kraju, w którym jest gościem. Jeśli i ty chcesz dołożyć swoją cegiełkę do bardziej zrównoważonego podróżowania, wypróbuj jeden z poniższych sposobów:

Nocuj w małych hotelach i pensjonatach prowadzonych przez właścicieli. Mniejsze obiekty noclegowe, w przeciwieństwie np. do sieci hotelowych, są mocniej zakorzenione w gospodarce regionu. Zaopatrują się w produkty u innych miejscowych przedsiębiorców, polecają lokalnych usługodawców i zatrudniają mieszkańców okolicy.
Wspieraj lokalny handel i gastronomię. W ten sposób pobudzasz gospodarkę regionu, a przy okazji zbierasz autentyczne doświadczenia. Dotyczy to zarówno kupna pamiątek, kosmetyków i bibelotów, jak i zaopatrywania się w jedzenie. Poznając nowe smaki w lokalnych tawernach, zamiast zdawać się na globalnych restauracyjnych gigantów, nie raz pozytywnie się zaskoczysz. Kto wie, być może kulinarne przygody staną się gwoździem programu twoich zrównoważonych wakacji!
Szanuj regionalną kulturę i jej przedstawicieli. Jeszcze przed wyjazdem dowiedz się, jakie zwyczaje panują w odwiedzanym miejscu i jakie są najczęstsze gafy popełniane przez turystów. Wrażliwość kulturowa i spora doza wyczucia są szczególnie ważne podczas odwiedzania miejsc kultu, takich jak: kościoły, katedry, meczety, sanktuaria, klasztory, meczety i inne świątynie.
Nie rób zdjęć miejscowym bez zapytania o pozwolenie. Ludzie, którzy wykonują zwyczajne codzienne czynności lub pracują, często nie chcą być fotografowani przez nieznajomych. Dlatego zawsze zapytaj uprzejmie o pozwolenie i w razie odmowy zaakceptuj ją.
Opanuj podstawowe zwroty w lokalnym języku lub dialekcie. Choć w wielu turystycznych miejscowościach można dogadać się po angielsku, miejscowi na pewno docenią twoje starania i będzie im miło, że szanujesz ich odrębność kulturową.

Turystyka miękka i twarda: kobieta szuka ręcznie wykonanych pamiątek na bazarze w Maroko.

Chcesz, by twoja zrównoważona podróż była naprawdę niezapomniana? Odważ się zagadać do miejscowych na ulicy i poproś ich o osobiste rekomendacje atrakcji lub urokliwych knajpek. Być może ich opinie nie będą pokrywać się z informacjami z przewodnika, ale na pewno odkryjesz miejsca z dala od udeptanego szlaku.

Coraz łatwiej jest trafić na hotele i pensjonaty spełniające ekologiczne standardy. Takie miejsca aktywnie troszczą się o kwestie ochrony klimatu i sprawiedliwości społecznej. Jeśli w trakcie swoich wojaży odkryjesz prawdziwą perełkę, nie zapomnij się tym podzielić! Napisz pozytywną recenzję zrównoważonego miejsca zakwaterowania, by zachęcić innych urlopowiczów do wakacji bardziej przyjaznych środowisku.

Podsumowanie: alternatywna turystyka to klucz do czystszego środowiska i sumienia

Poznawanie odmiennych kultur, krajów i ekosystemów to niezwykle wzbogacające doświadczenie. Dzięki stosowaniu zasad zrównoważonej turystyki ograniczysz do minimum negatywny wpływ podróżowania na środowisko naturalne. Wybierając bardziej ekologiczne wakacje nie musisz wcale rezygnować z przyjemności. Wręcz przeciwnie, stosując wspomniane wyżej wskazówki, na nowo odkryjesz radość podróży, uwolnisz się od przymusu zaliczania kolejnych atrakcji i przeżyjesz więcej autentycznych doświadczeń.

Odkryj więcej artykułów: