Eksperymenty dla dzieci w obszarze STEM: proste pomysły na naukowe zabawy w domu i wykorzystanie aplikacji oraz książek edukacyjnych dla dzieci

Rodzice odgrywają ważną rolę w zachęcaniu swoich pociech do zainteresowania się nauką i mogą wspierać ich spontaniczny pęd do wiedzy. Wykorzystując elementy zabawy, rodzice i opiekunowie są w stanie w naturalny sposób wzbudzić zainteresowanie przedmiotami z obszaru STEM i zmotywować swoje dziecko do nauki. W tym artykule przedstawiamy wskazówki dotyczące wspomagania edukacji w przedmiotach STEM przez propozycje łatwych do wykonania eksperymentów dla dzieci w domu. Dajemy również garść inspiracji i rekomendacji, z jakich aplikacji edukacyjnych korzystać oraz po jakie książki sięgać, aby wspierać naukę STEM w warunkach domowych.

Eksperymenty dla dzieci z wodą, elektrycznością, powietrzem i światłem

Doświadczenia to doskonały sposób na wprowadzenie dziecka w obszar STEM. Eksperymenty fascynują już nawet maluchy, zachęcają do zadawania pytań i pobudzają zainteresowanie naukami ścisłymi. Wspólne eksperymentowanie to także świetna zabawa. Poniżej zebraliśmy kilka prostych doświadczeń i podajemy wskazówki, jak z powodzeniem przeprowadzić je w warunkach domowych.

Eksperymenty dla dzieci z użyciem wody

Woda jest jednym z najważniejszych elementów w naszym życiu codziennym. Aby lepiej wyjaśnić dzieciom, czym jest i jakie ma właściwości, istnieje szereg doświadczeń, które można z łatwością wykonać samodzielnie:

Eksperyment z pływającym jajkiem

Czy wiesz, dlaczego pływanie w wodzie morskiej sprawia, że czujesz się lżej niż pływając w jeziorze? Aby się tego dowiedzieć, potrzebujesz:

• 2 szklanki wypełnione ciepłą wodą

• 2 surowe jajka

• sól

• cukier.

Wykonanie:

1. Umieść jajka w szklankach z wodą. Obserwuj uważnie, co się stanie.

2. Zastanów się, co można zrobić, aby jajko nie zatonęło. Najpierw dodaj cukier do jednej szklanki i wymieszaj.

3. Teraz do gry wkracza sól. Dodaj ją do wody w drugiej szklance, wymieszaj i obserwuj, jak jajko zaczyna unosić się na powierzchni wody.

Wyjaśnienie: Słona woda posiada większą gęstość niż taka sama ilość wody słodkiej. Ma to również znaczenie na przykład dla żeglugi – statek ma mniejszą wyporność w wodzie słodkiej niż słonej. Należy wziąć to pod uwagę m.in. podczas planowania załadunku.

Eksperyment „Unosząca się woda”

Za pomocą tego doświadczenia można zaobserwować, co należy zrobić, by woda unosiła się do góry. Do wykonania tego ciekawego eksperymentu na oszukanie grawitacji potrzebne są:

• rolka papieru kuchennego

• 5 szklanek (3 wypełnione wodą)

• akwarela w 3 kolorach (np. czerwony, żółty, zielony).

Wykonanie:

1. Zabarw akwarelą wodę w trzech szklankach, używając innego koloru w każdej z nich.

2. Teraz ustaw szklanki naprzemiennie tak, aby te z wodą znajdowały się na zewnątrz i w środku. Umieść puste szklanki pomiędzy nimi.

3. Weź cztery arkusze rolki papieru kuchennego i złóż je dwukrotnie.

4. Włóż jeden koniec złożonego papieru kuchennego do napełnionej szklanki z wodą, a drugi koniec do pustej szklanki. Teraz należy poczekać, aż woda zacznie się poruszać – co można zaobserwować po kolorze wody.

Wyjaśnienie: Ponieważ rolka papieru kuchennego ma wgłębienia między włóknami papieru, woda może unosić się w górę jak przez rurkę i przemieszczać się do pustych szklanek. W fizyce proces ten znany jest również jako zjawisko kapilarne.

Więcej ciekawych i prostych pomysłów na eksperymenty z wodą można znaleźć w naszym przewodniku „Eksperymenty z wodą”. W artykule tym podsuwamy też sposoby, jak wyjaśnić dziecku, czym jest obieg wody czy parowanie. Pokazujemy również, jak wspólnie zbudować prosty filtr wodny.

Eksperymenty dla dzieci z użyciem powietrza

Jak właściwie przepływa powietrze i w jaki sposób można zaobserwować jego ruch? Poniższe eksperymenty pomogą dziecku lepiej zrozumieć specyfikę powietrza jako jednego z żywiołów.

Doświadczenie z ciepłym przepływem powietrza

Możesz przeprowadzić ten prosty eksperyment ze swoją pociechą, aby wyjaśnić, w jaki sposób powstaje przepływ powietrza. Potrzebne do tego będą:

• arkusz papieru

• dłuższy, cienki przewód

• kolorowe kredki

• źródło ciepła.

Wykonanie:

1. Najpierw narysuj spiralę na arkuszu papieru, którą dziecko może pokolorować.

2. Wytnij spiralę i przymocuj sznurek do jej środka.

3. Weź sznurek do ręki, unieś go i obserwujcie, jak porusza się spirala.

4. Następnie przytrzymaj spiralę na sznurku np. nad ciepłym grzejnikiem. Zaobserwujecie, że spirala zacznie się szybko obracać.

Wyjaśnienie: Gorące powietrze unosi się, ponieważ ma mniejszą gęstość niż zimne powietrze. Gdy spirala jest trzymana nad grzejnikiem, cieplejsze powietrze wywiera ciśnienie od dołu i wprawia spiralę w ruch. Ta sama zasada działa na Ziemi: słońce ogrzewa ziemię, powietrze staje się cieplejsze i unosi się, a chłodne powietrze napływa w miejsce, które zostało zwolnione przez masy ciepłego powietrza.

Wykonanie:

1. Wlej do butelki ocet do wysokości odpowiadającej szerokości dwóch palców.

2. Napełnij balon proszkiem do pieczenia. W razie potrzeby użyj małego lejka.

3. Zamocuj balon na główce butelki, ale tak, aby proszek do pieczenia nie wpadł do octu.

4. Podnieś balon i obserwuj, co się stanie, gdy proszek zmiesza się z octem.

Wyjaśnienie: Kiedy ocet i proszek do pieczenia wchodzą w reakcje, wytwarza się dwutlenek węgla. Jest go na tyle dużo, że może nadmuchać balon.

Eksperymenty dla dzieci z użyciem światła

Dlaczego widzimy kolory inaczej przez okulary przeciwsłoneczne niż bez nich? Ten eksperyment dla dzieci pokazuje, jaką rolę w postrzeganiu kolorów odgrywa światło. Do wykonania tego doświadczenia potrzebne będą:

• ciemny pokój

• obiekty jednokolorowe w różnych barwach

• latarka

• jednokolorowe folie/ściereczki

• gumki recepturki.

Wykonanie:

1. Rozłóż przedmioty w ciemnym pomieszczeniu.

2. Oświetl obiekty latarką. Jak dobrze widzisz kolory?

3. Teraz użyj kolorowych folii/ściereczek. Trzymaj je naprzemiennie przed latarką, w razie potrzeby zabezpiecz je gumką i powtórz eksperyment. Świeć światłem na obiekty i sprawdź, czy nadal mają ten sam kolor co wcześniej.

Wyjaśnienie: W białym świetle latarki widzimy kolory, jakie znamy. Jeśli jednak obiekty są oświetlone kolorowym światłem, rozpoznanie oryginalnych kolorów staje się trudniejsze. Jest to spowodowane przez nasze komórki siatkówki oka (tzw. fotoreceptory), które w słabych warunkach oświetleniowych postrzegają raczej odcienie szarości niż kolory.

Eksperymenty dla dzieci z wykorzystaniem elektryczności

Doświadczenia z elektrycznością są zawsze bardzo efektowne i robią na dzieciach duże wrażenie. Od baterii cytrynowej i statycznie naładowanego balonu po sprytne oddzielanie soli od pieprzu: istnieje wiele eksperymentów z elektrycznością, które można wykonać w domowych warunkach nawet z małymi dziećmi. Szczegółowe instrukcje dotyczące tych i innych eksperymentów można znaleźć w naszym artykule „Eksperymenty z elektrycznością dla dzieci”.

• Seek od iNaturalist: pomaga dzieciom w łatwej identyfikacji gatunków zwierząt i roślin, dzięki wykonaniu zdjęć smartfonem.

• phyphox: umożliwia wykorzystanie czujników smartfona/tabletu do eksperymentów (na przykład do pomiaru ciśnienia powietrza).

• Funexpected Maths: aplikacja rozwija myślenie matematyczne wykorzystując elementy zabawy. Dziecko w ciągu roku razem z cyfrowym nauczycielem odkrywa świat matematyki, logiki czy algorytmów.

• Scratch Jr.: darmowa aplikacja pomagająca opanować podstawy programowania już 5-7 latkom.

• Thinkrolls: seria aplikacji pozwalająca ćwiczyć rozwiązywanie łamigłówek fizycznych; trenuje kreatywność i logiczne myślenie.

• Anton: oferuje dzieciom możliwość pogłębienia wiedzy z przedmiotów objętych programem nauczania, na przykład geografii, biologii, chemii lub fizyki.

Książki edukacyjne dla dzieci pomocne w edukacji STEM

Dzięki książkom dzieci mogą już od maleńkości chłonąć wiedzę na różne tematy. Przedszkolakom czytają oczywiście rodzice bądź opiekunowie, a szkolniaki same mogą już sięgać po interesujące ich pozycje. Czytanie nie tylko przynosi korzyści w edukacji z obszaru STEM, ale także pomaga starszym dzieciom ćwiczyć kompetencje czytelnicze. Na rynku wydawniczym dostępnych jest wiele książek edukacyjnych dla dzieci dostosowanych do ich wieku oraz posiadanej wiedzy. Z pewnością wizyta w lokalnej bibliotece też będzie pomocna dla tych, którzy szukają książek edukacyjnych z obszaru STEM, aby poszerzyć swoją wiedzę i zgłębiać interesujące zagadnienia.

Podsumowanie: eksperymenty dla dzieci w domu to znakomita okazja, aby rozpocząć swoją przygodę z naukami ścisłymi i edukacją STEM

Rodzice mogą pomóc swoim dzieciom rozwijać zainteresowanie naukami ścisłymi także w domu. Ekscytujące, a zarazem proste eksperymenty z elektrycznością, światłem, powietrzem lub wodą z pewnością wzbudzą ciekawość każdego malucha bądź starszaka i zachęcą ich do zadawania pytań oraz szukania odpowiedzi na nie. Niezwykle pomocne jest przeprowadzanie eksperymentów związanych z życiem codziennym oraz z wykorzystaniem znanych przedmiotów. Dodatkowo sprawdzą się również aplikacje edukacyjne oraz specjalne książki, które pomogą rozbudzać chęć do nauki przedmiotów STEM.

______________________________________________

Źródła

https://www.dzieckokreatywne.pl/2020/11/07/rola-eksperymentu-i-doswiadczenia-w-rozwoju-dziecka/
(dostęp 2.10.2024)

https://krainaeksperymentow-zgora.pl/jak-eksperymenty-naukowe-dla-dzieci-wplywaja-na-ich-rozwoj/
(dostęp 2.10.2024)

https://uzdalnieni.pl/8-aplikacji-do-obserwacji-przyrody/
(dostęp 2.10.2024)

https://smartkidsplanet.pl/jak-korzystac-z-technologii-w-edukacji-dziecka-7-aplikacji-ktore-warto-znac/
(dostęp 2.10.2024)

https://www.hotgear.pl/aplikacje/przeglad-aplikacji-do-rozpoznawania-roslin-i-zwierzat-pomysl-na-wakacyjny-wypad-z-dziecmi/
(dostęp 2.10.2024)

https://dziecisawazne.pl/10-prostych-eksperymentow-dla-przedszkolakow/
(dostęp 2.10.2024)

https://dzieciecafizyka.pl/eksperymenty/cieple-powietrze-unosi-sie
(dostęp 2.10.2024)

Źródła zdjęć w kolejności chronologicznej w tekście

Zdjęcie tytułowe: InsideCreativeHouse – stock.adobe.com
1. zdjęcie w tekście: Sukjai Photo – stock.adobe.com
2. zdjęcie w tekście: fabio – stock.adobe.com
3. zdjęcie w tekście: Anchalee – stock.adobe.com