
Cztery pory roku w lesie: wiosenne, letnie, jesienne i zimowe gry i zabawy dla dzieci
Zmiana pór roku to wyjątkowe zjawisko przyrody zarówno dla młodszych, jak i starszych. Kiedy wiosną pojawiają się pierwsze zielone pędy, latem czuć wszędzie piękny zapach leśnych owoców, jesienią liście nabierają kolorów, a zimą wszystko spoczywa pod białą kołdrą śniegu. Zwłaszcza w lesie dzieci mogą z bliska doświadczać, jak zmienia się świat i samodzielnie odkrywać te różnice. Przedstawiamy więc zabawne, ekscytujące i edukacyjne gry na każdą porę roku w lesie, które możesz włączyć do swoich wycieczek bez większych przygotowań.
Najważniejsze jest, aby zachęcić dzieci do ciekawości i kreatywności, a jednocześnie uczyć ich szacunku dla przyrody. Wspólne wędrówki po lesie, obserwacje i rozmowy o tym, co się dzieje wokół, pomogą maluchom zrozumieć, jak ważna jest ochrona środowiska i jakie korzyści niesie ze sobą kontakt z naturą.
Wiosna w lesie: gry i zabawy na wiosenne spacery
Gdy tylko stopnieje śnieg, a w lesie pojawią się pierwsze kwiaty, wszystko wskazuje na to, że wiosna jest tuż za rogiem. To idealny czas, aby wspólnie z twoim maluchem doświadczyć tego niezwykłego przebudzenia przyrody. Wybierzcie się na wspólny wiosenny spacer do lasu i sprawdźcie, jakie rośliny zaczynają kiełkować. Wiosną w lesie pojawiają się także różne gatunki ptaków, które dopiero co wróciły z ciepłych krajów i zaczynają budować gniazda. Wsłuchajcie się uważnie w ich piękny śpiew i rozejrzycie się dookoła, kto wie co jeszcze spotkacie.
Poza tymi wszystkimi ekscytującymi obserwacjami przyrody możecie też wypróbować różne zabawy na wiosnę, które przybliżą twojemu dziecku tę piękną porę roku.
Wspólne odkrywanie roślin kwitnących wiosną w lesie
Jednym z pierwszych zwiastunów wiosny są kwiaty, które zaczynają się pojawiać, w miarę jak topnieje śnieg i temperatura powietrza zaczyna rosnąć. Wtedy to rośliny wypuszczają swoje pędy. Wczesne kwiaty, takie jak krokusy, przebiśniegi czy zawilce, są często pierwszymi roślinami, które kwitną w lesie po zimie i stanowią piękną zapowiedź zbliżającej się wiosny. Razem z dzieckiem możecie wybrać się na wycieczkę do lasu i poszukajcie tych pierwszych oznak wiosennego czasu. Jeśli nie znacie roślin kwitnących wiosną w lesie i nie wiecie, jak wyglądają, poniżej wymieniliśmy najważniejsze z nich. W ich rozpoznaniu może pomóc wam także praktyczny kieszonkowy przewodnik po lesie.
Oprócz przebiśniegów i krokusów istnieje wiele innych roślin kwitnących wiosną w lesie np.:
Pierwiosnek: ich nazwa idealnie pasuje, ponieważ zwiastują wiosnę. Są to niewielkie kwiatki z jasnożółtymi płatkami, a na ich łodygach znajdują się charakterystyczne „włoski”.
Śnieżyca: śnieżyce wyglądają bardzo podobnie do przebiśniegów. Jednak kwiat przebiśniegu jest nieco szerszy i ma 6 płatków z zielono-żółtą kropką na końcu.
Kokorycz pusta: tę wcześnie kwitnącą roślinę można rozpoznać w lesie po delikatnych fioletowych kwiatach, które przypominają orchideę.
Zawilec gajowy: kwiat zawilca składa się z pięciu białych płatków i żółtego słupka. Tylna część płatków może mieć jasny odcień fioletu.
Śledziennica skrętolistna: ta drobna roślina o zielono-żółtych kwiatach przede wszystkim dobrze czuje się w bardzo zaciemnionych częściach lasu.
Pamiętaj też o tym, że wiele z tych kwiatów jest trujących. Dlatego zanim rozpoczniecie spacer porozmawiaj na ten temat z dzieckiem, podkreślając, żeby niczego nie zrywało, a tym bardziej nie brało do buzi bez pozwolenia.
Więcej przydatnych zasad, które warto ustalić z dzieckiem przed wizytą w lesie, znajdziesz w naszym artykule „Bezpieczeństwo dzieci w lesie“.

Jakie tajemnice skrywają korony drzew, a co znajduje się w ich wnętrzu?
Obserwowanie natury może być bardzo ciekawym zajęciem, a przy tym jest związane z edukacją. Co powiecie na telewizję przyrodniczą na żywo? Weźcie koc piknikowy, wybierzcie drzewo i zacznijcie obserwacje. Kto wspina się po jego korze? Jakie ptaki lądują na gałęziach? Kto pełza u jego podnóża? Oczywiście twoje dziecko może również wyruszyć w podróż odkrywczą i dotknąć kory i przyjrzeć się z bliska temu co się dzieje na pniu. Aby utrwalić te wspomnienia, po powrocie do domu namalujcie to co widzieliście.
Wiosenne gry i zabawy dla dzieci: gniazdo DIY
Wiosna w lesie to także czas, kiedy wiele gatunków ptaków zaczyna budować gniazda. Dzieje się tak zwykle w celu przygotowania na sezon lęgowy, podczas którego samice składają jaja i wysiadują je. Ich budowa to ważna umiejętność dla ptaków, ponieważ zapewniają im one schronienie i ochronę przed drapieżnikami, a także miejsce do wychowywania młodych.
Ptaki budują je z różnych materiałów, takich jak trawy, patyki, liście, mech, pióra, sierść i inne rzeczy dostępne w ich środowisku. Spróbujcie zbudować własne gniazda i dzięki temu lepiej zrozumieć, jak powstają.
Rzeczy potrzebne do jego wykonania poszukajcie najlepiej w lesie. Zacznijcie od ziemi (najlepiej o gliniastej konsystencji). Następnie znajdźcie trochę trawy, małe gałązki, liście i płatki kwiatów.
Kiedy wszystko będzie gotowe, dziecko może wymieszać ziemię z odrobiną wody, tak aby stała się lepka konsystencja, nadająca się do formowania. Następnie ułóż z trawy, liści i małych gałązek coś na wzór misy. Teraz weź trochę błota i wmieszaj je w formę. Pozwól, aby gniazdo wyschło na słońcu przez około jeden dzień. Jak już będzie gotowe, możecie je jeszcze ładnie udekorować.
Wskazówka: Jeśli masz do dyspozycji tylko piaszczystą ziemię, możecie zrobić gniazdo z masy solnej.
Lato w lesie: aktywności dla maluchów
Lato w mieście potrafi być bardzo upalne i niekoniecznie przyjemne dla każdego. Jednocześnie lasy mogą zapewnić wymarzoną ochłodę, ponieważ rośliny w lesie absorbują promienie słoneczne, a dodatkowo gęsty baldachim z liści sprawia, że jest tam cień. Lato w lesie to również czas, kiedy działa cały ekosystem. Przyroda lasu oferuje wiele możliwości do obserwacji dzikich zwierząt, zbierania owoców leśnych, czy też po prostu do spacerów i relaksu wśród pięknej natury. Las jest więc idealnym miejscem na wycieczkę z rodziną.
Aby jeszcze lepiej wykorzystać ten czas, spróbujcie tych gier i zabaw na lato dla dzieci:
Kolorowy bieg: czy znasz wszystkie barwy?
Ustalcie wspólnie dziesięć ulubionych kolorów i zapiszcie je na kartce. Spacerując po lesie, szukajcie rzeczy, które pasują do barw z waszej listy. Czy jesteście wstanie znaleźć coś w każdym odcieniu?
Wybierzcie się na wspólny spacer z maluchami do lasu tuż przed pójściem do łóżek. O zmierzchu możecie posłuchać niezwykłego koncertu żab nad jeziorem, zobaczyć jelenie przemykające przez las i jeże szukające pożywienia. Może nawet uda wam się dostrzec gdzieś w oddali nietoperza. W tym czasie musicie jednak zachować szczególną ostrożność i ciszę, aby nie spłoszyć i nie przeszkadzać zwierzętom.
Zaproszenie do leśnej kawiarni – zabawa z naturalnymi materiałami
Dzieci uwielbiają podczas zabaw odtwarzać codzienne sytuacje. Dlatego z pewnością spodoba im się pomysł leśnej kawiarni. Udawaj, że jesteś klientem lub klientką i idziesz na posiłek do nowo otwartej knajpy twojego malucha. Złóż zamówienie i zaczekaj, co pysznego wyczaruje twój mały kucharz, czy też kuchareczka. Dania mogą zostać stworzone z gleby, liści i wszystkiego co tylko będzie nadawało się na „jedzenie”. Natomiast jakikolwiek napój może zastąpić woda. Masz ochotę także na deser? Poproś szkraba o upichcenie jakiegoś specjału. Podczas tej zabawy, twoje dziecko nie tylko poznaje naturalne materiały, ale musi wykazać się kreatywnością i co najważniejsze jest to idealna okazja do pobrudzenia się. Wszystko to jest częścią leśnej kawiarni.

Mali artyści: pędzle z naturalnych materiałów
Znajdźcie w lesie wiele różnych materiałów, które mogą stanowić końcówki pędzli (np. kilka cienkich liści, trawy, kwiaty, igły itp.) oraz małe patyki, które posłużą jako trzonki. W domu przyklejcie kreatywne „włosie” do patyków i już będą gotowe do użycia. Twoje maluch może dać się ponieść wyobraźni i przetestować swoje narzędzie używając akwareli lub farb plakatowych.
Tipp: Możecie też stworzyć własne organiczne farby z naturalnych surowców.
Jesień w lesie: jesienne zajęcia dla dzieci
Jesień w lesie to bardzo piękna pora roku, kiedy liście drzew zmieniają kolor na ciepłe odcienie pomarańczy, czerwieni i żółci, tworząc niezwykły krajobraz. Las nabiera wówczas zupełnie innego charakteru - staje się tajemniczy, ale również pełen uroku. Na ziemi możesz znaleźć żołędzie, szyszki, kasztany i wiele innych. Jesień to również czas, kiedy zwierzęta przygotowują się na zimę, zbierając zapasy jedzenia i wytwarzając zapasy tłuszczu lub udają się na południe do ciepłych krajów.
Choć jesienią pogoda staje się coraz bardziej wietrzna i chłodna, pojawiające się promienie słońca odkrywają piękno kolorowych liści, które opadają na ziemię. W takiej atmosferze spacer przez las staje się niezapomnianym przeżyciem. Istnieją też jesienne zabawy dla dzieci, które przybliżą wam piękno tej pory roku:
Ekspert od drzew: Czy potrafisz rozpoznać wszystkie gatunki?
W lesie mieszanym możesz znaleźć wiele różnych gatunków drzew liściastych i iglastych. Aby stać się prawdziwymi ekspertami od drzew i lepiej je poznać, możecie wspólnie wybrać się na wycieczkę. Skorzystajcie z naszego pliku PDF, który wyjaśnia cechy charakterystyczne różnych odmian. Dla uwiecznienia tej wędrówki możecie też stworzyć zielnik.

Zabawy z jesiennymi liśćmi dla dzieci – parada zwierząt
Zbierzcie jak najwięcej różnokolorowych liści i naturalnych materiałów, które znajdziecie w jesiennym lesie. W zależności od pogody możecie wykonać małe figurki zwierząt z liści i owoców w terenie lub po powrocie, w domu. Jakie zwierzęta uda wam się stworzyć? Czy jesteście w stanie zbudować pełen krajobraz i może opowiedzieć historię składającą się z kilku waszych prac.
Poszukiwanie skarbów w lesie: co uda wam się odnaleźć?
Podczas spaceru zaktywizuj swoje dziecko do poszukiwania leśnych skarbów. Zróbcie razem listę rzeczy, które chcielibyście znaleźć. Mogą to być np.:
owoce, takie jak kasztany, żołędzie, orzechy, szyszki, noski klonowe itd.
liście, np. określone kolory lub gatunki drzew
kora drzew (nie zrywaj jej z drzewa, szukaj takiej, która leży na ziemi)
ślady zwierząt
puste skorupy ślimaków lub pióra.
Te jesienne zajęcia dla dzieci, nie tylko wiążą się z ogromną dawką radości, ale pokazują, jak cenna jest natura i dlaczego warto o nią dbać. Pamiętaj, że wiele zabaw można dostosować do wieku dziecka i warunków pogodowych.

Zima w lesie: aktywności na świeżym powietrzu dla najmłodszych
Zima w lesie to czas, w którym możemy doświadczyć spokoju białego krajobrazu. W tym momencie cała przyroda zwalnia tempo, wiele zwierząt chowa się w kryjówkach, aby zapaść w zimowy sen, drzewa nie mają już liści i stają się bezszelestne, a ziemię pokrywa śnieg. Nawet jeśli na początku wydaje się to nieciekawe, las zimą nie jest nudny.
Dzięki tym zabawom na zimę dla dzieci będziecie mieć niezłą frajdę z przebywania w lesie o tej porze roku:
Na tropie zwierząt: poszukiwanie śladów
Podczas spaceru zimą w lesie warto patrzeć też pod nogi. Jeśli dobrze się przypatrzysz zarówno w śniegu, jak i błocie, możesz dostrzec wiele śladów pozostawionych przez czworonożnych mieszkańców. W naszym PDF-ie wyjaśniamy dzieciom, które ślady należą do jakiego gatunku. Po wspólnej lekturze, możecie wybrać się na wycieczkę, podczas której malec będzie szukać śladów i starać się je dopasować.
PDF „Zimą na tropie zwierząt“ do pobrania
Zapasy wiewiórki: zimowe zabawy dla dzieci
Zanim nadejdą mroźne dni, a biały puch przykryje ziemię, wiewiórki, tak jak wiele innych zwierząt zbierają zapasy na zimę. Gromadzą one głównie nasiona, orzechy i jagody. Ale co najważniejsze ukrywają je w różnych miejscach, takich jak dziuple, zakamarki drzew, w wykopanych dziurach, czy innych kryjówkach, które znajdą w swoim otoczeniu. Dzięki temu mają pewność, że jeśli zgłodnieją w okresie hibernacji, zawsze będą mogły coś zjeść. To fascynujące zachowanie można przenieść na grę z dzieckiem. Każdy dostaje od 5 do 10 orzechów i ma za zadanie ukryć je w okolicy. Następnie kontynuujcie swój spacer po lesie i poszukajcie tych schowanych skarbów dopiero w drodze powrotnej. Teraz każdy musi ponownie znaleźć swoje orzechy. Czy uda wam się zapamiętać wszystkie kryjówki? A może jednak wcale nie będzie to takie proste.
Leśny detektyw: czy wszystko jest na miejscu?
Kto nie chciał być kiedyś detektywem i odkrywać tajemnice. Mamy propozycję gry, która pobudzi spostrzegawczość twojego malucha i sprawi, że będzie się przy niej świetnie bawił. Zaznacz niewielki obszar w lesie (np. kamieniami lub patykami). Następnie daj dziecku minutę na zapamiętanie runa leśnego w zaznaczonym miejscu. Teraz malec odwraca się, a ty zmieniasz coś na ziemi (np. dodajesz szyszki świerkowe, zabierasz gałęzie itp.). I jak, łatwo jest dostrzec zmiany, czy jednak niekoniecznie?
Obserwowanie zwierząt w domu
Zrób wspólnie z dzieckiem karmnik dla ptaków i powieście go w ogrodzie lub na balkonie. Nie zapomnijcie o specjalnych przysmakach, dzięki którym przyciągniecie różne gatunki. To sprawi, że będziecie cieszyć się ich obserwacją, jednocześnie pomagając im przetrwać w trudnych zimowych warunkach.
Podsumowanie: Odkrywanie czterech pór roku w lesie poprzez gry i zabawy dla dzieci
Niezależnie od tego, czy wybierzecie się na krótki spacer do lasu, a może na dłuższą wyprawę, proponowane przez nas gry dla dzieci, umilą wam ten czas. dodatkowo pomogą też zbliżyć maluchy do natury i lepiej zrozumieć cztery pory roku w lesie. Dowiecie się więcej o roślinach kwitnących na wiosnę, zabawach z jesiennymi liśćmi, czy też zachowaniach zwierząt podczas zimy. Oprócz tych zajęć, możesz znaleźć wiele innych aktywności i pomysłów na rzemiosło w naszym artykule "Gry i zabawy w lesie" i w przewodniku "Wycieczki na łono natury z dziećmi".
______________________________________________
Źródła
https://okonek.pila.lasy.gov.pl/cztery-pory-roku-w-lesie#.Y_02_ezMLRM
(dostęp 28.02.2023)
http://kreatywnieaktywnie.pl/robic-dziecmi-lesie/
(dostęp 28.02.2023)
https://www.silvermint.pl/co-kwitnie-wiosna-w-lesie/
(dostęp 28.02.2023)
Źródła zdjęć
iStock.com/Hispanolistic
iStock.com/FamVeld
iStock.com/SbytovaMN
iStock.com/Elena Abrosimova
iStock.com/tatyana_tomsickova
iStock.com/Imgorthand