Karnawał – tradycje i zwyczaje, grupa przyjaciół sypie konfetti.

Zwyczaje karnawałowe oraz tradycje związane z ostatkami

Kolorowe przebrania, głośna muzyka czy nawet parady - wiele krajów na świecie ma swoje sposoby na świętowanie karnawału. Zwyczaj ten przyjął się także w Polsce. W tym artykule przyglądamy się zarówno rodzimym, jak i światowym tradycjom karnawałowym. Dodatkowo przedstawiamy nasze pomysły na kostiumy, dekoracje i maski karnawałowe.

Od­kryj wię­cej ar­ty­ku­łów:

Tra­dy­cje kar­na­wa­ło­we

Karnawał to czas przed postem, ostatni moment na harce i jedzenie potraw niepostnych. Zapiski o czasie rozpusty sięgają nawet starożytnej Grecji, gdzie świętowano Dionizje i wyprawiano huczne zabawy na cześć boga wina – Dionizosa. Podczas karnawału przygotowujemy się do Wielkiego Postu, ostatni raz świętując i popuszczając pasa. Dlatego też według tradycji, w czasie karnawałowych zabaw, spożywane są takie potrawy jak mięso, słodycze, tłuszcz, które zakazane są krótko przed Wielkanocą. Karnawał kończą w naszej tradycji Ostatki, we Francji i Włoszech nazywane Mardi gras lub Martedi grasso (lub także „Tłusty wtorek”).

Świętowanie karnawału znane jest przede wszystkim w tradycji katolickiej i często sięga wiele wieków wstecz. Pierwsze wzmianki o paradach i zabawach karnawałowych pojawiały się już w XII wieku. Do Polski zwyczaj ten przywędrował najpewniej z zachodu i chętnie został podjęty około XVII wieku, zarówno przez szlachtę, jak i chłopów. Wtedy nazywano ten okres „zapustami“ lub „mięsopustem“. Nazwa ta nawiązuje do zaczynania postu.

Zwyczaje karnawałowe – dwie postacie w kolorowych maskach podczas karnawału w Wenecji.

Kiedy zaczyna się karnawał? Polskie tradycje karnawałowe i ostatkowe

Według tradycji karnawał zaczyna się 6 stycznia, wraz ze świętem Trzech Króli. Dniami tradycyjnie zamykającymi karnawał jest Tłusty Czwartek, Ostatki oraz następująca po nich Środa Popielcowa.

Pol­skie zwy­cza­je kar­na­wa­ło­we – jak świę­to­wa­no daw­niej

Do jednych z najbardziej znanych zwyczajów karnawałowych należy kulig. Tradycja ta była głównie praktykowana przez szlachtę, której członkowie umilając sobie długie zimowe popołudnia w wielkich saniach zaprzęgniętych w konie jeździli od dworku do dworku biorąc udział w hucznych ucztach. Niektóre kuligi potrafiły trwać nawet kilka dni!

Mieszczanie i chłopi najczęściej w tym czasie urządzali zabawy na świeżym powietrzu oraz kolorowe parady. Czasami zakładano także maski karnawałowe, żeby zachować anonimowość i by każdy mógł się dobrze bawić niezależnie od statusy społecznego.

__________

Czy wiesz, że...

Słowo karnawał najprawdopodobniej pochodzi z łacińskich słów „carne levare“, co oznacza tyle co „mięso żegnaj”, dlatego też dawna polska nazwa karnawału to mięsopust.

__________

Tłu­sty Czwar­tek i Ostat­ki

Zgodnie z tradycją Tłusty Czwartek i Ostatki zamykają w Polsce czas karnawału. To właśnie w weekend znajdujący się pomiędzy tymi dwoma dniami przypada najwięcej zabaw karnawałowych. W Tłusty Czwartek według zwyczaju objadamy się pączkami ze smakowitym nadzieniem. Cukiernicy w naszym kraju przygotowują ich nawet 7 tysięcy ton rocznie. W weekend po Tłustym Czwartku często organizowane są bale przebierańców.

Zwy­cza­je ostat­ko­we

Dawniej nazywano tak ostatnie dni zapustów, czyli karnawału, poczynając od Tłustego Czwartku, aż po wtorek poprzedzający Środę Popielcową (obecnie nazywany Ostatkami). Jedną z tradycji ostatkowych są „maszkary zapustne“ – czyli hałasujący przebierańcy, którzy swoim zachowaniem mieli za zadanie przepędzić zimę i przywołać wiosnę. Odwiedzali oni w przebraniu okoliczne domy śpiewając i mówiąc wierszyki, prosząc w zamian o podarunek. Dawniej najczęstszymi przebraniami były: Niedźwiedź, Baba, Dziad, Diabeł, Cygan, Żyd oraz Turoń – tego ostatniego nie mogło zabraknąć w żadnym pochodzie ostatkowym, gdyż symbolizuje on siłę zdrowie oraz energię. Do stworzenia przebrań używano skór zwierzęcych, masek i ubrań codziennych.

Obecnie w Ostatki, czyli ostatni wtorek karnawału chętnie jemy faworki (nazywane czasem chrustami) popijając je smakowitą grzanką czekoladową. Dzieci natomiast często chodzą po domach śpiewając piosenki i domagając się słodyczy.

Oto jeden z popularniejszych wierszyków na ostatki:

„Przyszliśmy tu na Ostatki

Nie ma ojca ani matki,

Trzeba dzieci poratować

Chleba z masłem posmarować.“

Kiedy zaczyna się karnawał? Klaun gra na trąbce podczas parady.

Jak na świecie obchodzi się karnawał?

Nie tylko w Polsce hucznie obchodzimy karnawał, także inne kraje mają swoje tradycje karnawałowe. U naszych zachodnich sąsiadów w regionie Nadrenii bardzo popularne są pochody karnawałowe. Najsłynniejsze z nich odbywają się w Düsseldorfie, Kolonii i Mainz, niektóre z nich są nawet transmitowane w telewizji.

Także wiele innych krajów ma swoje nie mniej kolorowe zwyczaje. Oto kilka innych przykładów tradycji karnawałowych w Europie i na świecie:

  • Jednym ze słynniejszych karnawałów jest ten odbywający się w Wenecji. Praktycznie każdy zna charakterystyczne maski, gondole z uczestnikami i tysiące widzów z całego świata oglądających ten kolorowy spektakl.

  • Nieco mniej znany, ale bardzo kolorowy jest karnawał w Nicei. To największa zabawa w całej Francji i trwa nawet dwa tygodnie. Charakterystycznym elementem tego karnawału jest niemal przesadnie udekorowany kwiatami pojazd, który zawsze rozpoczyna całą paradę.

  • Nie ma chyba osoby, która nie kojarzyłaby karnawału w Rio de Janeiro. Ten jedyny w swoim rodzaju spektakl to czysta radość i rozpusta. Jego największą atrakcją jest rywalizacja szkół samby, podczas której tancerki i tancerze w kolorowych kostiumach konkurują o tytuł królowej i króla karnawału.

  • Ogrom gości z całego świata przyciąga także Mardi-Gras w Nowym Orleanie. Kolorowe pochody, przyozdobione wozy na paradzie, bale maskowe i różnego rodzaju zabawy sprawiają, że całe miasto zamienia się w jedną wielką imprezę.

__________

Pamiętaj, że...

Wiele zabaw karnawałowych produkuje dużo śmieci – można jednak na wiele sposobów ograniczyć ich ilość. Zaliczają się do nich przykładowo: biodegradowalne konfetti i serpentyny czy słodycze pochodzące ze zrównoważonego handlu. Kostiumy możesz wyczarować ze starych ubrań , do których dobierzesz odpowiednie akcesoria. Być może uda ci się skorzystać z kilku naszych wskazówek już w czasie tegorocznej zabawy karnawałowej

__________

Przebranie karnawałowe na ostatnią chwilę: grupa przyjaciółw w własnoręcznie zrobionych kostiumach.

Stroje karnawałowe – przebrania last minute

W czasie karnawału łatwo się natknąć na ulicy na kogoś w kolorowym przebraniu. Po to, by dobrze się bawić nie zawsze potrzeba najbardziej skomplikowanego i drogiego kostiumu. Kiedy poszukujesz szybkiego przebrania, możesz w kilka sekund za pomocą codziennych ubrań i odrobiny kreatywności wyczarować prawdziwe kostiumowe perełki. W tym artykule przedstawiamy cztery pomysły na stroje karnawałowe na ostatnią chwilę, które z łatwością wykonasz z ubrań posiadanych już w swojej szafie.

Przebranie last minute
Strój karnawałowy dla dziecka DIY – chłopcy i dziewczynka w przebraniach.

Przebrania karnawałowe dla dzieci na ostatnią chwilę

W przedszkolu jutro odbywa się bal przebierańców, a twoja pociecha dopiero teraz ci o tym powiedziała? Nie ma powodów do paniki, wiele uroczych i zabawnych kostiumów dla dziecka wyczarujesz w oka mgnieniu z ubrań, które masz już pod ręką. Przedstawiamy cztery pomysły na strój na karnawał dla dziecka DIY – z łatwością wykonasz je także bez pomocy maszyny na szycia. Gwarantujemy, że twoja pociecha będzie zadowolona.

Strój karnawałowy dla dziecka
Dekoracje karnawałowe – pomysły na ozdoby łatwe do przygotowania z dziećmi.

Dekoracje karnawałowe do zrobienia razem z dziećmi

Kolorowe konfetti, papierowe czapeczki i girlandy – kreatywność podczas tworzenia dekoracji karnawałowych nie zna granic. Najważniejsze, żeby wszystko było wesołe i kolorowe. Czas karnawału to znakomita okazja na prace plastyczne, które bez trudu wykonasz ze swoimi maluchami. W tym artykule zebraliśmy kilka pomysłów na łatwe a zarazem efektowne ozdoby karnawałowe, jakie możesz wykonać razem ze swoimi dziećmi.

Dekoracje karnawałowe do zrobienia z dziećmi
Maska karnawałowa dla dzieci – różne szablony.

Jak zrobić maskę karnawałową – porady i wskazówki

Już sama maska karnawałowa może zmienić zwykłe ubranie w kostium. Samodzielnie wykonane maski, dają ci wiele możliwości dobrania do nich stroju, niezależnie od tego czy pragniesz przebrać się za motyla czy za superbohatera. W tym artykule pokazujemy, jak samodzielnie zrobić łatwe maski karnawałowe z papierowych talerzyków lub kartonu. Dodatkowo, żeby ułatwić ci pracę przygotowaliśmy PDFa wraz z wzorami różnych masek do pobrania. Teraz już nic nie stoi ci na przeszkodzie w wyruszeniu na bal przebierańców.

Maska karnawałowa DIY

__________

Wskazówka:

Samodzielnie wykonane maski karnawałowe mogą być dobrym kompromisem dla dzieci, które nie lubią przebieranek i wyszukanych kostiumów, ale mimo wszystko pragną wziąć udział w balu przebierańców. Pamiętaj o tym, że to normalne, że czasem twoja pociecha nie ma ochoty się przebrać lub pomalować, trzeba wtedy to uszanować i nie zmuszać jej do tego.

__________

______________________________________________

Źródła i dalsze informacje

https://kobietamag.pl/karnawal-w-polsce/

(dostęp 05.10.2022)

https://soultravel.pl/kultura/tradycje-i-wierzenia/karnawal-na-swiecie-poznaj-wyjatkowe-tradycje-i-zwyczaje-karnawalowe/#Karnawal_w_Polsce_-_skad_sie_wzial_i_kiedy_sie_zaczyna

(dostęp 05.10.2022)

https://miastodzieci.pl/czytelnia/karnawal-na-ludowo/

(dostęp 05.10.2022)

https://horyzonty.info/karnawalowe-zwyczaje-w-polsce-i-na-swiecie

(dostęp 05.10.2022)

https://mamotoja.pl/rodzina/swieta-i-uroczystosci/ostatki-co-to-jest-kiedy-przypada-zwyczaje-33381-r1/

(dostęp 05.10.2022)

https://www.rmf24.pl/ciekawostki/news-tlusty-czwartek-w-liczbach-ile-paczkow-zjedza-polacy,nId,4336147#crp_state=1

(dostęp 05.10.2022)

Źródła zdjęć

iStock.com/wundervisuals

iStock.com/Jules_Kitano

iStock.com/1Tomm

iStock.com/svetikd

iStock.com/FamVeld

iStock.com/Anastasiia Boriagina

10% rabatu*
Zapisz się do naszego Newslettera i otrzymaj 10% rabatu na następne zakupy.

warningPodaj ważny adres e-mail.