Przedszkolaki uczą się czytać – czytanie sylabami i poznawanie liter
Nauka czytania rozpoczyna się już w przedszkolu. Maluchy poznają swoje otoczenie i interesują się literami i symbolami. Około 5-6 roku życia kończy się u dzieci rozwój mowy i zdobywają one świadomość fonologiczną. Jest to zdolność do rozpoznawania głosek, wyczucia rytmu mowy, a także rozróżniania słów od sylab, łącznie z ich rymowaniem. Gdy już się ona wykształci, można przystąpić do rozwoju kompetencji czytelniczych. Pokazujemy kilka łatwych ćwiczeń i gier, które pomogą twojemu dziecku nauczyć się czytać.
Nauka czytania przez zabawę: poznajemy litery i głoski
Zanim twoja pociecha nauczy się czytać, musi najpierw poznać głoski i litery. Możliwe, że już pod koniec przedszkola będzie cię pytać o różne litery. Dlatego też istotne jest to, żeby zaspokoić jej naturalną ciekawość oraz rozwijać zainteresowanie czytaniem za pomocą gier i zabaw.
Zgadnij co widzę
„Zgadnij co widzę“ to jedna z najbardziej popularnych gier pomagająca w nauce liter. Łączy nazwę przedmiotu z literą, na którą się zaczyna. Po powiedzeniu słów: „Widzę coś, co zaczyna się na literkę „N“ twoje dziecko, by znaleźć przedmiot musi skojarzyć pierwszą głoskę ze słowem, w jakim się znajduje.
Pamiętaj o tym by wypowiadać litery zgodnie z ich faktycznym brzmieniem i nie dodawać do nich na końcu „y”, czyli „M” zamiast „My” i „T” zamiast „Ty”. Warto jest także poprawnie wymawiać głoski wyizolowane, jak: „k”, „d”, „w”, „c” (zamiast „ka”, „de”, „wu” i „ce“). Dzięki temu dziecko lepiej będzie rozpoznawało je w wyrazach.
Pociąg z głoskami
Ta zabawa polega na wymyślaniu wyrazów na ostatnią literę rozpoczynającego słowa. Jeśli więc pierwszym słowem będzie „kot”, to kolejne musi zaczynać się na literkę „T” i tak dalej, w ten sposób tworząc pociąg z głoskami. Skusi ten, kto nie będzie umiał wymyślić następnego wyrazu lub powtórzy użyte już słówko.
Zilustruj litery
W celu lepszej nauki głosek spróbujcie zawsze przyporządkować im literę (lub litery), a następnie je zilustrujcie. Możecie ulepić je z plasteliny, pokolorować ich kontury lub w trakcie wypowiadania zapisać je patykiem na ziemi. To samo zróbcie z grupami liter układającymi się w głoski. Pomocne bywa także odczytywanie ich na głos.
Memory do nauki liter
Ulubiona gra małych i dużych, tzw. memory, może mieć także zastosowanie edukacyjne. Oto kilka sposobów na wykorzystanie tej zabawy:
Wariant 1 – połącz w pary:
Do zabawy mogą posłużyć wielkie i małe literki lub litera i obrazek z przedmiotem zaczynającym się na nią. Twoje dziecko równocześnie odkrywa po dwie karty i próbuje znaleźć odpowiednie pary.
Wariant drugi – rozpoznaj przedmioty:
Wybierz kilka przedmiotów i połóż je na stole. Twoja pociecha ma kilka chwil, by się z nimi zapoznać i je zapamiętać. Następnie przykryjcie je obrusem lub chustą. Teraz maluch ma za zadanie opisać rzeczy leżące na stole. Jednak może zrobić to tylko za pomocą słów na literę bądź głoskę, wybraną przez ciebie. Przykładowo wybierasz literę „S“ i z pudełka wyjdzie nam „stare pudełko“ lub „szare pudełko”.
Jak nauczyć się rozróżniać głoski dźwięczne i bezdźwięczne
W języku polskim niektóre głoski i litery sprawiają dzieciom więcej trudności niż inne. Szczególnie kłopotliwe bywa odróżnienie głosek dźwięcznych od bezdźwięcznych. Do głosek dźwięcznych zaliczamy wszystkie samogłoski oraz następujące spółgłoski: b, d, g, w, z, ź, ż, r, l, ł, m, n, ń, j, dz, dź, dż. Natomiast głoski bezdźwięczne to: p, t, k, f, s, ś, sz, c, ć, cz, h/ch. Dźwięczność głoski jest zależna od ułożenia więzadeł (strun) głosowych w krtani. Gdy są one zbliżone do siebie, zamykają one dostęp do płuc, a wydawany dźwięk wprawia je w drganie – w ten sposób artykułowana jest głoska dźwięczna. Głoski bezdźwięczne przepływają swobodnie przez otwarte więzadła głosowe. W celu nauczenia dzieci, która głoska jest dźwięczna, a która bezdźwięczna najłatwiej jest przyłożyć palec do szyi w okolicy krtani podczas ich wypowiadania. Dziecko czując drgania łatwiej rozpozna różnice.
Łatwo można również zauważyć, że większość głosek bezdźwięcznych mają swoje dźwięczne odpowiedniki: b-p, d-t, dz-c, dź-ć, dż-cz, g-k, w-f, z-s, ź-ś, ż-sz. Warto wtedy poćwiczyć z dzieckiem wymowę podobnych słów je zawierających jak: bąk i pąk oraz odpowiednio je zobrazować za pomocą malunków.
Dobrym pomysłem będzie także wprowadzenie dzieci w świat dźwiękonaśladownictwa i ćwiczenie z nimi odgłosów zwierzątek i pojazdów. Najbardziej klasyczną grą będzie tutaj zgadywanie po dźwięku, co wydaje taki odgłos lub na odwrót poproszenie dziecka o zaprezentowanie np. jak jedzie samochód („brum brum”). Dobrą opcją jest także zapoznawanie dzieci z onomatopejami – tutaj rewelacyjnie sprawdzi się wierszyk Juliana Tuwima "Lokomotywa”.
Śpiew pomoże wam w nauczeniu się różnic między samogłoskami a spółgłoskami. Samogłoski można bez problemu zaśpiewać, natomiast nie da się zaśpiewać (samodzielnie występujących) spółgłosek.
Czytanie sylabami
Jeśli twoja pociecha rozpoznaje już głoski i litery, to czas zacząć łączyć je w sylaby. To istotny kamień milowy na drodze do nauki czytania. Dzięki temu dziecko uczy się zdobywać wyczucie co do długości słów.
Najbardziej popularną grą ułatwiającą poznawanie sylab jest klaskanie. Wystarczy, że wybierzesz dowolne słowo. Na początek ogranicz się do tych dwusylabowych, by później stopniowo zwiększać stopień trudności. Teraz należy wypowiedzieć to słowo i klasnąć razem z dzieckiem po każdej sylabie. Zamiast klaskania możesz wymyślić inna zabawę, jak rzucanie piłką czy podskoki.
Warto jest rozpocząć naukę od tzw. sylab otwartych typu: „ma“, „mo“, „po“, „la“, „ta“ itp., a następnie powolnego łączenia ich w słowa i dopiero wtedy przejść do sylab zamkniętych, jak: „myk“, „nas“. Dzięki temu nasza pociecha stopniowo pozna sylaby i nauczy się budować z nich słowa, a także rozpoznawać i rozumieć je w tekście.
Poznawanie znaczenia słów za pomocą piosenek i rymowanek
Kolejnym krokiem w nauce czytania jest rozpoznawanie znaczenia słów. Sens danego wyrazu możesz pokazać swojemu dziecku za pomocą kart z kolorowymi rysunkami. Najlepiej jest kierować się zainteresowaniami maluchów. Jeśli w danym momencie twoje dziecko ma hopla na punkcie zwierzątek, to przygotuj karty, gdzie na jednej będzie narysowane dane zwierzę, a na drugiej napisana jego nazwa. Następnie je pomieszaj i poproś swoją pociechę o przyporządkowanie nazw do malunków.
Jeśli chcesz, by twoje dziecko lepiej rozpoznawało słowa, to możecie spróbować rymowanek. Nie będziesz do tego potrzebować żadnych dodatkowych materiałów. Zaczynasz wybierając jedno słowo, a twoja pociecha musi znaleźć inne, które się z nim rymuje. Następnie się zmieniacie. Bawcie się tak długo, aż wyczerpiecie wszystkie rymy.
Dodatkowo istnieje cała masa popularnych wierszyków i wyliczanek, które polubi każde dziecko. Oto kilka najpopularniejszych:
Siała baba mak
Siała baba mak,
Nie wiedziała jak,
A dziad wiedział,
Nie powiedział,
A to było tak
Tu sroczka kaszkę warzyła
Tu sroczka kaszkę warzyła,
Swoje dzieci karmiła:
Temu dała w garnuszeczku,
Temu dała w rondeleczku,
Temu dała na miseczce,
Temu dała na łyżeczce,
A temu nic nie dała,
Tylko frrr... poleciała.
Lata osa
Lata osa koło nosa,
Lata mucha koło ucha,
Lata pszczoła koło czoła,
Lecą ważki koło paszki,
Lata bąk koło rąk,
Lecą muszki koło nóżki,
Biegną mrówki koło główki.
Trenowanie zdolności mówienia i czytania powinno być częścią waszego dnia codziennego. Dobrze jest zmieniać i mieszać ćwiczenia rozwijające różne umiejętności, tak by nauka zawsze była przyjemna.
Podsumowanie
Zanim dzieci zaczną czytać, muszą nauczyć się rozróżniać głoski i litery, a także poznać znaczenie słów. Wszystko to można osiągnąć za pomocą ćwiczeń rozwijających zdolności czytelnicze i językowe. Także starsze dzieci mogą za pomocą zabawy poprawiać technikę czytania. Często nie potrzeba do tego wielu materiałów, a przedstawione przez nas gry łatwo da się wprowadzić do życia codziennego. W ten sposób dobrze przygotujesz swojego malucha do nabywania kompetencji czytelniczych.
Źródła:
https://www.superkid.pl/rymowanki-2
(dostęp 19.07.2021)
https://www.superkid.pl/rymowanki-1
(dostęp 19.07.2021)
https://www.bryk.pl/wypracowania/pozostale/pedagogika/23968-nauka-czytania-w-przedszkolu.html
(dostęp 19.07.2021)
https://kobieta.onet.pl/dziecko/gloski-czym-sa-rodzaje-podzial-glosek-nauka-gloskowania-przyklady/msj6f6q
(dostęp 19.07.2021)
https://www.mjakmama24.pl/edukacja/pomoc-w-nauce/-sa-gloski-dzwieczne-i-bezdzwieczne-jak-je-odroznic-aa-Nm12-u4d7-8S7G.html
(dostęp 19.07.2021)
https://zpe.gov.pl/a/dzwieczna-czy-bezdzwieczna/DhuXFa5EX
(dostęp 19.07.2021)
https://mommydraws.pl/jak-nauczyc-dzieci-czytac-metoda-globalna-i-sylabowa/
(dostęp 19.07.2021)
https://naszlekarz.pl/blog/cwiczenia-logopedyczne-dla-dzieci/
(dostęp 19.07.2021)
https://www.nebule.pl/logopedia-w-domu/
(dostęp 19.07.2021)
Źródła zdjęć:
iStock.com/FatCamera
iStock.com/Liderina
iStock.com/ilmoro100
iStock.com/nilimage
Czy wiesz, że... Nowi uczestnicy otrzymują 10% zniżki na powitanie*
Dołącz teraz, aby skorzystać z ofert specjalnych i przywilejów uczestników programu!
* Nasz rabat powitalny jest ważny przez 30 dni i może być wykorzystany tylko raz, w sklepach stacjonarnych C&A lub w sklepie internetowym C&A, oraz w naszej aplikacji. Minimalna wartość zamówienia wynosi 100 PLN. Nie może być łączony z innymi promocjami oraz rabatami C&A for you. Więcej informacji na temat warunków uczestnictwa można znaleźć na stronie www.c-and-a.com/pl/pl/shop/foryou#termsconditions
