Jak wybrać imię dla dziecka? Zasady nadawania imion dzieciom w Polsce

Rodzice mają wiele swobody w nadawaniu dzieciom imion – niezależnie od tego czy chcesz by twój maluch miał proste, podwójne, klasyczne, rzadkie a nawet neutralne płciowo imię – wybór należy do ciebie. By uniknąć problemów w Urzędzie Stanu Cywilnego powinnaś jednak zaczerpnąć wiedzy o zasadach nadawania imion. W tym artykule zebraliśmy informacje na temat tego, jakich imion nie nadawać dzieciom oraz o możliwościach zmiany imienia i nazwiska.

W Polsce nie istnieją konkretne przepisy mówiące o tym jakie imiona mogą być nadane. To oznacza, że nie ma listy dozwolonych imion, z których rodzice wybierają to, które chcą dać swojemu dziecku. Zamiast tego istnieją wytyczne co do tego, jakie imiona mogą być nadane, a propozycja rodziców jest za każdym razem rozpatrywana indywidualnie przez Urząd Stanu Cywilnego właściwy miejscu urodzenia dziecka. Urząd ma obowiązek trzymać się zasad zawartych w ustawie o aktach stanu cywilnego, a w razie wątpliwości może poprosić Radę Języka Polskiego o wydanie opinii.

__________

Czy wiesz, że...

Jeśli dziecko ma dwa imiona, wtedy jedno z nich będzie uznawane za to „główne”. Używając tego imienia będziemy się zwracać do tej osoby. Nie musi to zawsze być pierwsze imię, gdyż ich kolejność nie jest tutaj wyznacznikiem. Zamiast tego osoba o dwóch imionach może wybrać, którego imienia powinniśmy używać, gdy się do niej zwracamy.

__________

W Polsce nie ma zapisanych konkretnych reguł dotyczących nadawania imion dzieciom. Generalnie zostawia się rodzicom wolny wybór, dopóki dane imię nie jest dla dziecka krzywdzące. W praktyce jednak, w ustawie o aktach stanu cywilnego zawarte są reguły, które mogą pomóc pracownikom Urzędów Stanu Cywilnego w zatwierdzaniu wyborów rodziców.

Oto najważniejsze zasady:

• Można wybrać dla dziecka maksymalnie dwa imiona

• W akcie urodzenia imię musi być podane w pełnej formie, a nie w zdrobniałej (np. Joanna, a nie Asia)

• Nie może być dla dziecka krzywdzące – imiona o charakterze ośmieszającym lub nieprzyzwoitym są zabronione.

Ostatnie zmiany w ustawie dokonane były w 2015 roku i zliberalizowały one nieco obowiązujące dotychczas przepisy. Obecnie imię nie musi już jednoznacznie wskazywać płci dziecka, czyli może być neutralne płciowo. Dozwolone zostało także nadawanie imion obcobrzmiących, nawet jeśli jedno lub oboje rodziców nie są obcokrajowcami. Zapisy te dają więc rodzicom znacznie więcej swobody wyboru.

Nasz wybór imienia dla dziecka nie może go krzywdzić, czyli narażać na ośmieszenie. Oto kilka wskazówek jakich imion nie zaleca się nadawać dzieciom:

• Imion docelowo przyporządkowanym do negatywnych charakterów. Najlepszym przykładem mogą być tu postacie z Biblii. Nadanie dziecku imienia Judasz, Kain czy Szatan jednoznacznie budzi negatywne konotacje.

• Imion przypisanych bóstwom, jak Bóg, Jachwe, Vischna czy Chrystus.

• Imiona kojarzące się z nazwami firm, państw i miejscowości, np.: Malta, Korea, Cola.

• Zawierające tytuły szlacheckie, jak Lord czy Dama.

• Odnoszących się do wyrazów pospolitych, przykładowo: tulipan, bławatek, sonata.

W 2006 roku Rada Języka Polskiego wydała opinię, w której przedstawiła listę imion, których nie zaleca się nadawać dzieciom. Nastąpiło jednak błędne przekonanie, że są one „zakazane“. Rada nie ma prawa zakazać nadawania jakichkolwiek imion, ta decyzja należy do urzędnika w danym Urzędzie Stanu Cywilnego, może on jednak posiłkować się jej opiniami przy swoim wyborze.

__________

Czy wiesz, że...

W przypadku przekroczenia przez rodziców terminu rejestracji dziecka (21 dni od wystawienia karty narodzin przez szpital), imię wybierane jest przez urzędnika w Urzędzie Stanu Cywilnego - właściwemu miejscu urodzenia. Zazwyczaj korzysta on z listy najpopularniejszych imion nadawanych w Polsce.

__________

Wielu rodziców zajmuje się przede wszystkim znalezieniem perfekcyjnego imienia dla dziecka. Często jednak również wybór nazwiska może być problematyczny, szczególnie gdy para żyje w związku nieformalnym. Poniżej przedstawiamy kilka wariantów, z którymi można się spotkać podczas nadawania nazwiska potomstwu.

Jeśli chodzi o nadawanie nazwisk dzieciom par pozostających w związkach nieformalnych, sytuacja jest analogiczna,  jak w przypadku par małżeńskich. Należy także pamiętać o tym, że w przypadku braku porozumienia rodziców w tej kwestii, dziecku zostanie nadane nazwisko dwuczłonowe. Dodatkowo, zadbać trzeba o dołączenie oświadczenia o uznaniu ojcostwa przez partnera. Jeśli ojciec dziecka jest nieznany, zawsze będzie nosiło ono nazwisko matki.

Ważne: Niedozwolone jest posiadanie więcej niż dwóch członów nazwiska. W rzadkich przypadkach, gdy obie osoby pragnące zawrzeć związek małżeński mają nazwiska dwuczłonowe, należy wybrać z czterech istniejących członów dwa. Kolejność członów jest tutaj dowolna.

W związku z rygorystycznym terminem 21 dni na nadanie dziecku imienia, coraz częściej zdarza się, że świeżo upieczeni rodzice zostają skonfrontowani z imieniem nadanym dziecku przez urząd. Także rozwody i ponowne związki małżeńskie rodziców przysparzają wielu problemów natury prawnej.

Zmiana imienia dziecka jest możliwa bez zbędnych formalności – w trybie uproszczonym – do sześciu miesięcy od narodzin. Niezbędne do tego będzie oświadczenie obojga rodziców, złożone w Urzędzie Stanu Cywilnego w miejscu urodzeniu dziecka. Takiej zmiany można dokonać tylko raz i nie trzeba podawać powodów naniesionych poprawek. Jest to furtka dla zapominalskich, których dziecko zostało nazwane przez urząd, a także dla tych rodziców, którzy zmienili zdanie w kwestii imienia.

Po tym terminie zmiana jest również możliwa, ale wtedy należy wypełnić specjalny wniosek o zmianę imienia wraz z uzasadnieniem. Nie mamy tutaj jednak gwarancji, że nasze podanie zostanie rozpatrzone pozytywnie. Oto z jakich powodów można starać się o zmianę imienia:

• Jest ośmieszające lub nieprzyzwoite

• Ulegnie spolszczeniu (neutralizacji)

• Inne imię jest używane na co dzień (np. Paula zamiast Paulina)

• Jest niejednoznaczne (imię jest zbyt podobne do nazwiska lub innej nazwy własnej).

Każdy przypadek zmiany imienia jest oddzielnie rozpatrywany przez Urząd Stanu Cywilnego.

__________

Pamiętaj, że...

Każda zmiana imienia i nazwiska dziecka po ukończeniu przez niego 13 roku życia (również w przypadku dzieci adoptowanych) wymaga jego zgody.

__________

Zmiana nazwiska dziecka jest nieco bardziej skomplikowana, gdyż reguluje ją nie tylko ustawa o zmianie imienia i nazwiska, ale także Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Najważniejszą zasadą jest to, że rozwód rodziców nie ma wpływu na zmianę nazwiska dziecka, nawet w sytuacji, gdy jedno z rodziców zdecyduje się powrócić do nazwiska rodowego.

Do zmiany nazwiska dziecka dochodzi na wniosek jednego lub obojga rodziców (np. w przypadku zawarcia nowego związku). Należy przy tym pamiętać, że w większości przypadków potrzebna jest zgoda drugiego rodzica. Istnieją od tej zasady jednak pewne wyjątki. Nie potrzeba zgody drugiego rodzica, gdy ten:

• nie żyje

• ma ograniczone zdolności prawne

• został pozbawiony władzy rodzicielskiej

• ojciec jest nieznany.

Wszystkie spory pomiędzy rodzicami w tej kwestii rozstrzyga sąd rodzinny.

W przypadku adopcji, dziecko otrzymuje imię zgodne z oświadczeniami rodziców, złożonymi podczas zawierania związku małżeńskiego. Dla przysposobionego dziecka zostaje stworzony nowy akt urodzenia, a co za tym idzie, istnieje możliwość wybrania nowego imienia. Przy adopcji starszych dzieci trzeba jednak liczyć się z tym, że są już one do swojego imienia przywiązane. Niemniej jednak, prawo stwarza rodzicom adopcyjnym taką możliwość.

______________________________________________

https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=1726

(dostęp 24.02.2021)

https://rjp.pan.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=611

(dostęp 24.02.2021)

https://dzidziusiowo.pl/ciaza-i-porod/prawo/2490-przepisy-dotyczace-nadawania-imienia-dziecka-przez-urzednika

(dostęp 24.02.2021)

https://www.infor.pl/prawo/dziecko-i-prawo/dziecko-w-urzedzie/3050220,Dwuczlonowe-nazwisko-dziecka.html

(dostęp 25.02.2021)

https://administratywistka.pl/2018/10/jaka-jest-kolejnosc-nazwisk-po-slubie/

(dostęp 25.02.2021)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20140001741/U/D20141741Lj.pdf

(dostęp 25.02.2021)

https://businessinsider.com.pl/twoje-pieniadze/prawo-i-podatki/jak-zmienic-nazwisko-dziecku/

(dostęp 25.02.2021)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20082201414/U/D20081414Lj.pdf

(dostęp 25.02.2021)

iStock.com/Antonio_Diaz

iStock.com/vgajic

iStock.com/Liudmila_Fadzeyeva