Werkplaats met naaimachine en klaargemaakte kleren en ander textiel voor upcycling.

Upcycling van kleding - praktische herbruikbare DIY-doeken

Zero Waste Lifestyle in de keuken en badkamer

Het thema zero waste en duurzaam gebruik van consumptiegoederen wordt steeds belangrijker. Een van de doelstellingen is af te zien van de ontelbare wegwerpproducten in het dagelijks leven en alternatieven te creëren. Zowel in de keuken als in de badkamer worden veel wegwerpproducten geproduceerd, zoals keukenrol, wattenschijfjes, make-updoekjes of babydoekjes. In België wordt er meer dan 67 miljoen ton jaarlijks aan afval geproduceerd.

Door gebruikte kleding en ander huishoudtextiel te upcyclen ontstaan duurzame alternatieven voor veel wegwerpproducten. Met onze eenvoudige stapsgewijze naai-instructies kun je oude kleren gemakkelijk nieuw leven inblazen. Tegelijkertijd wordt het alledaagse wegwerpspul vervangen door wasbare en herbruikbare multifunctionele en zelfgemaakte doeken.

Het juiste materiaal voor upcycling doeken

Bij de keuze van de juiste materialen is het belangrijk dat het textiel geschikt is voor het toekomstige gebruik van het upcycling idee. De onderhoudseigenschappen, de duurzaamheid en het gevoel van het geupcyclede textiel zijn bepalend voor het latere gebruik ervan.

Diverse kledingstukken gemaakt van plantaardige vezels: Textiel en handdoeken van katoen, viscose of linnen.

Eigenschappen van de upcyclingstof

De keuze van de juiste stoffen is van groot belang voor de functionaliteit van jouw zelfgenaaide dagelijkse hulpmiddelen. In het huishouden en op het gebied van de hygiëne spelen de verzorgende eigenschappen van het materiaal dan ook een essentiële rol.

In de eerste plaats is het absorptievermogen van het materiaal van cruciaal belang. Zowel in de badkamer als in de keuken kunnen we zelden zonder water of andere vloeistoffen. Daarom moet de stof goed vocht kunnen absorberen. Bovendien is de temperatuurbestendigheid van het materiaal belangrijk. Om opgenomen vuil en bacteriën hygiënisch te verwijderen, moet de stof op hoge temperaturen kunnen worden gewassen.

Let opHet is niet ongewoon dat stoffen worden gemaakt van een mengsel van vezels. Indien een weefsel slechts gedeeltelijk uit plantaardige vezels bestaat, veranderen de toegevoegde synthetische of dierlijke vezels de eigenschappen van het weefsel.

Let opHet is niet ongewoon dat stoffen worden gemaakt van een mengsel van vezels. Indien een weefsel slechts gedeeltelijk uit plantaardige vezels bestaat, veranderen de toegevoegde synthetische of dierlijke vezels de eigenschappen van het weefsel.

Voor gebruik als cosmetica- of babydoekjes hebben plantaardige vezels ook een andere goede eigenschap – het is namelijk zeer huidvriendelijkheid.

Haptische textuur van de geupcyclede stof

De voorwaarden voor de verzorgende eigenschappen van DIY-doeken zijn dezelfde wanneer zij worden gebruikt als cosmetisch doekje of als keukendoekje. Als het echter gaat om het gevoel en dus het aanvoelen van de stof op de huid, zijn er grote verschillen naargelang voor welke doeleinden het precies wordt gebruikt.

Als de DIY-doeken voor verschillende doeleinden worden gebruikt voor het schoonmaken van oppervlakken in de keuken en de badkamer, is een aangenaam gevoel voor de huid vrij onbelangrijk. De nadruk ligt op het absorptievermogen en de temperatuurbestendigheid van de stof. Daarom zijn minder zachte materialen ook geschikt voor dit doel. Voor cosmetisch gebruik, bijvoorbeeld als make-up remover, wattenschijfje of babydoekje, moet het oppervlak van de stof zacht zijn. Hier worden enerzijds gladde stoffen van blouses of T-shirts aanbevolen en anderzijds bijzonder zachte badstof van handdoeken en badjassen of ook niet-geweven stoffen van katoen of viscose.

CheckVoor alle naaibeginners is een stof die niet te elastisch is aan te raden. Deze is namelijk veel makkelijker te verwerken.

CheckVoor alle naaibeginners is een stof die niet te elastisch is aan te raden. Deze is namelijk veel makkelijker te verwerken.

Upcycling: naai-instructies voor handige DIY-doeken

Herbruikbare keuken-, make-up of babydoekjes van gebruikte kleding zijn gemakkelijk te naaien, zelfs voor naaibeginners. Als je geen naaimachine hebt, kun je de DIY-doeken natuurlijk ook met de hand naaien. Aangezien er meestal meerdere van dergelijke nuttige alledaagse hulpmiddelen nodig zijn, is een eenvoudige huishoudnaaimachine toch een voordeel.

Naast een naaimachine heb je het volgende nodig:

  • Kleding of huishoudtextiel, vervaardigd van plantaardige vezels zoals katoen, linnen of viscose
  • Garen in een kleur die bij de stoffen past
  • Stofschaar
  • Meetlint of liniaal
  • Watervaste stift of een speciale markeerstift
  • Een stuk papier
  • Spelden
  • Strijkijzer - maar dit is geen must

Als je alle benodigdheden bij elkaar hebt, dan kun je beginnen met het naaien van de upcycling doeken van jouw gebruikte kleren:

Bij het upcyclen van oude kleding is het zinvol om het kledingstuk eerst uit elkaar te halen in zijn afzonderlijke onderdelen. Knip daartoe langs de naden van het T-shirt, de blouse of iets dergelijks.


Benodigdheden voor het naaien van DIY-doeken - stof, schaar, draad, meetlint en liniaal.

De makkelijkste manier om de DIY-doeken te maken is door ze rechthoekig te maken. Hier is een afmeting van 14 bij 20 centimeter een goede maat, aangezien dit ongeveer de oppervlakte van een hand bedekt. Afhankelijk van het beoogde gebruik kunnen de afmetingen en de vorm worden aangepast. U kunt bijvoorbeeld herbruikbare wattenschijfjes naaien in een kleiner formaat en rond.

Teken met een watervaste stift een rechthoek op een van de lapjes stof. Als alternatief kun je een sjabloon maken van karton. Het voordeel van het sjabloon is dat je het kunt bewaren en hergebruiken als je later meer DIY-doeken wilt naaien.

Let bij het maken van de patroondelen op de zogenaamde naadtoeslag, anders wordt jouw lap kleiner dan oorspronkelijk gepland. Voeg daarom nog een centimeter toe aan elke rand van jouw rechthoek. Jouw getekende rechthoek is nu 15 bij 21 centimeter.

Knip de afzonderlijke delen voor de DIY-doeken met behulp van een voorbereid sjabloon.

De volgende stap is het knippen van de stukken stof. Leg verschillende lagen stof op elkaar om snijwerk te besparen. Zet de lagen stof voor het knippen vast met een paar spelden om te voorkomen dat de afzonderlijke lagen gaan schuiven. Kies, afhankelijk van de dikte van de stof, slechts zoveel lagen dat je er soepel met de stofschaar doorheen kunt.

Leg vervolgens twee stukken stof klaar om ze aan elkaar te naaien. Het is zinvol om twee verschillende stoffen te gebruiken. Bij stoffen met motieven is het de moeite waard ze te combineren met een eenkleurige stof. Bestaan jouw twee stukken stof uit wat dunnere stoffen, dan voeg je gewoon nog een laag stof toe. Hier is de keuze van kleur en gevoel van stof onbelangrijk, omdat dit in het doek zal verdwijnen.

Neem nu de twee stukken stof, leg ze met de goede kanten op elkaar en naai rond de rechthoek op één centimeter van de rand van de stof. Na de eerste drie of vier steken moet je even achteruit naaien om het begin van de naad vast te zetten. Stop ongeveer twee, tot drie centimeter voordat je het begin van jouw naad raakt met naaien om een opening over te laten. Maak ook een terugslag aan het einde van de naad door een paar steken naar achteren en dan weer naar voren te naaien. In het geval van een derde laag, plaats je het extra stuk stof bovenop de twee stukken stof die met de goede kanten op elkaar zijn gelegd.

AanwijzingEen stof heeft altijd een binnen- en een buitenkant. De buitenkant wordt als de mooiste beschouwd, omdat die in kledingstukken altijd naar buiten is gericht.

AanwijzingEen stof heeft altijd een binnen- en een buitenkant. De buitenkant wordt als de mooiste beschouwd, omdat die in kledingstukken altijd naar buiten is gericht.

Twee stofdelen met de naaimachine samen naaien.
Het draaien van het naaigoed - De hoeken netjes afwerken.

Keer nu de twee samengevoegde lagen stof door de binnenkant door de opening naar buiten te brengen. Zorg ervoor dat je de randen gladstrijkt en ook de hoeken, zodat je weer een rechthoek krijgt. Een goede hulp hierbij is het strijkijzer, waarmee je de omgeslagen randen kunt vastzetten. Voor een doek bestaande uit drie lagen stof, draai de doek zo dat de twee oorspronkelijke lagen aan de buitenkant liggen en de derde aan de binnenkant verdwijnt.

In de laatste stap naai je een decoratieve naad rond de rechthoek die een naaivoet breed is om de opening te sluiten en de vorm van de rechthoek permanent te fixeren. De naaivoet breed plaatsen betekent dat je de rand van jouw naaimachinevoet op de buitenrand van jouw naaigoed plaatst.

En klaar is jouw herbruikbare DIY-doekje, die u, afhankelijk van het materiaal, kunt gebruiken als keukenhanddoek of cosmeticahanddoek.

Naaivoetbrede decoratieve naad om de opening te sluiten en de vorm te fixeren.
Afgewerkte zelfgenaaide doek als upcycling hulpmiddel in de keuken.

Zelf handdoeken en theedoeken naaien

Met voldoende zelfgenaaide keukenhanddoeken van absorberend, duurzaam en hittebestendig katoen kun je de keukenrol in een handomdraai uit jouw keuken verbannen en zo een hoop verspilling voorkomen.

Een goede basis voor de fabricage vind je in oude T-shirts, sweatshirts of flanellen shirts. Aangezien, zoals reeds gezegd, het gevoel geen grote rol speelt bij gebruik in de keuken, zijn twee lagen stof hier voldoende.

Vooral in de keuken komt de DIY-doek veel vuil en bacteriën tegen, en daarom is schoonmaken bijzonder belangrijk. Daarom moet je de keukendoeken op minstens 60 graden kunnen wassen. Wassen op 60 graden is meestal voldoende om de vuildeeltjes te verwijderen. Als je echter geen risico's wilt nemen, kun je de doeken ook op 90 graden wassen. Hoe je zelf milieuvriendelijk wasmiddel kunt maken, tonen we je hier.

DIY make-up doekjes voor de badkamer

De DIY-doekjes gemaakt van geupcyclede stoffen kunnen niet alleen make-up doekjes vervangen, maar ook wattenschijfjes in de badkamer. Hier is het raadzaam twee verschillende stoffen te gebruiken voor de productie. Zeer geschikt is de combinatie van een zachte badstof van oude handdoeken, washandjes of een badjas en een gladde blousestof.

De badstof is meestal dik genoeg, zodat ook hier twee lagen stof volstaan. Als je dunnere materialen gebruikt, moet je bij het naaien een derde laag gebruiken.

Aangezien sommige cosmetische producten, zoals mascara, eyeliner e.d., sterke vervuiling of verkleuring veroorzaken, is het een goede keuze om gekleurde stoffen te gebruiken voor de upcycling doeken. Op die manier zijn lichte verkleuringen die niet door wassen kunnen worden verwijderd, minder zichtbaar. DIY make-up doekjes kunnen ook worden gewassen op 60 of 90 graden, afhankelijk van de mate van vlekvorming. Een wascyclus op 60 graden is echter vriendelijker voor het milieu.

Afgewerkt zelf genaaid doek als upcycling cosmetische handdoek in de badkamer.

Het maken van jouw eigen babydoekjes

Het vochtige babydoekje is aanvankelijk niet anders dan het hierboven beschreven DIY-cosmetisch doekje. U kunt dezelfde materialen gebruiken en ook dezelfde maat en naai-instructies.

Als de doek eenmaal genaaid is, kun je gemakkelijk een vloeistof maken waarin je de doek onderdompelt en hem dan lichtjes uitwringt zodat hij vochtig maar niet nat is. Voor de productie van de vloeistof voor jouw eigen babydoekjes heb je nodig:

  • 500 ml gedestilleerd of gekookt water
  • Een theelepel kokosolie en een theelepel zonnebloemolie
  • Een pot
  • Een lepel

Om de reinigingsvloeistof voor het babydoekje te maken, verwarmt je het water in een pan tot 30 à 40 graden. Voeg dan de kokosolie toe en roer tot deze volledig is opgelost. Herhaal deze stap met de eetlepel zonnebloemolie tot er geen afzonderlijke ingrediënten meer zichtbaar zijn in de vloeistof. Maak nu jouw zelfgemaakte upcycling doekjes nat met de reinigingsvloeistof. Bewaar de DIY-doekjes in een afsluitbare, luchtdichte verpakking om het vocht te bewaren.

Conclusie

Zelfgemaakte herbruikbare doekjes zijn een gemakkelijk idee om de zero waste levensstijl in jouw eigen huishouden te integreren. Het bewust vermijden van wegwerpproducten vermindert niet alleen jouw eigen huishoudelijk afval, maar beschermt tegelijkertijd het milieu en jouw portemonnee.

Voor al wie nog meer wegwerpproducten zoals keukenrol, make-up remover of babydoekjes uit zijn huishouden wil verbannen, zijn er naast de nuttige DIY-doeken nog tal van andere upcyclingideeën om na te maken, zoals schaaldeksels als vervanging van huishoudfolie, DIY-broodzakje als vervanging van wegwerpzakjes of bijenwasdoeken als alternatief voor aluminiumfolie.

Bron:

https://www.statistiekvlaanderen.be/nl/huishoudelijk-afval
(geraadpleegd op 06-04-2022)